Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Afrika'daki yeni rotası Angola, Nijerya, Togo

Cumhurbaşkanlığı ve başbakanlığı döneminde bugüne kadar bazılarına birden fazla olmak üzere 28 farklı Afrika ülkesine ziyarette bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 4 günlük Angola, Nijerya ve Togo turu 17 Ekim Pazar günü başlayacak.

İlk Afrika ziyaretini 2004'te başbakanlığı döneminde Mısır'a yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Angola, Nijerya ve Togo'yu kapsayan yeni bir Afrika turu gerçekleştirecek. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 17 Ekim'de çıkacağı bu seyahatle, başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı döneminde 30 farklı Afrika ülkesini ziyaret etmiş olacak.

Afrika'nın siyasi başkenti olarak anılan Etiyopya'ya 2005'te giden Erdoğan, aynı yıl Güney Afrika Cumhuriyeti, Tunus ve Fas'a birer ziyaret gerçekleştirdi. Bir sonraki yıl Sudan, Mısır ve Cezayir'e de ziyaret düzenleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Etiyopya'ya 2007'de tekrar gitti.

Mısır, Libya, Somali, Tunus ve Güney Afrika Cumhuriyeti'ne 2009, 2010 ve 2011 yıllarında bir veya birden fazla ziyaret gerçekleştiren Erdoğan, 2012'de Mısır, 2013'te yine Mısır ile Gabon, Nijer, Senegal, Fas, Cezayir ve Tunus'a yaptığı ziyaretlerle 2 yıl içerisinde 7 ülkeye gitmiş oldu.

Cumhurbaşkanlığı döneminde de ziyaretlerine devam eden Erdoğan, 2014'te Ekvator Ginesi ve Cezayir'e gitti. Doğu Afrika ziyareti kapsamında 2015'te Somali, Cibuti ve Etiyopya'da bulunan Erdoğan, 2016'da Afrika ülkelerinden Senegal, Fildişi Sahili, Somali, Kenya, Uganda, Gine, Nijerya ve Gana'ya giderek en yoğun ziyaretini yaptı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan 2017'de Tanzanya, Mozambik, Madagaskar, Sudan, Çad ve Tunus'tan oluşan gezisiyle 6 Afrika ülkesine gitti. Erdoğan, 2018 yılında Cezayir, Moritanya, Senegal, Mali, Güney Afrika ve Zambiya'ya, 2019 yılında Tunus'a, 2020'de ise Cezayir, Gambiya ve Senegal'e ziyarette bulundu.

Siyasi, insani, ekonomi ve kültür ayaklarını içerecek şekilde, ikili, bölgesel, kıtasal ve küresel olmak üzere dört boyutta yürütülen Türkiye'nin Afrika politikası, çok boyutlu dış politikasının temel ilkelerinden birini oluşturuyor.

Türkiye, kıtanın barış ve istikrarı ile ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmayı, ayrıca ikili ilişkileri eşit ortaklık ve karşılıklı yarar temelinde geliştirmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda atılan adımlarla Afrika'da 2002 yılında sadece 12 olan büyükelçilik sayısı 2021'de 43'e yükseldi.

Güçlenen ilişkilerin en somut göstergelerinden biri de gelişen ekonomik ilişkiler ve katlanarak artan ticaret rakamları. Afrika kıtasıyla Türkiye'nin ticareti, 2003 yılında 5,4 milyar dolar seviyesinden koronavirüs salgınına rağmen 2020 yılı sonu itibarıyla 25,3 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Türkiye'nin Afrika ile ilişkilerinin özünü, "samimiyet, kardeşlik, dayanışma, birlikte kazanma ve birlikte yol yürüme" olarak niteleyen Erdoğan'ın Angola, Nijerya ve Togo ziyareti de İstanbul'da 21-22 Ekim'de düzenlenecek Türkiye- Afrika III. Ekonomi ve İş Forumu ve 17-18 Aralık'ta düzenlenecek Üçüncü Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi öncesinde büyük önem taşıyor.

Kovid-19 salgını döneminde Afrika ülkesine ziyarette bulunmayan Erdoğan, ülkesinde Angola Cumhurbaşkanı Joao Manuel Gonçalves Lourenço'yu misafir etmişti. İki ülke arasında, hava ulaştırma, yatırımların karşılıklı teşviki, hidrokarbon ve madencilik alanlarında iş birliği, yenilenebilir enerji, vize muafiyetleri alanında anlaşmalar imzalanmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Angola ziyaretinde mevkidaşı Lourenço ile görüşmelerde bulunacak, Ankara'da imzalanan anlaşmalara ilişkin atılan somut adımlar değerlendirilecek. Erdoğan, iki ülke iş insanlarının hazır bulunacağı iş forumuna da katılacak.

Petrol gelirleriyle dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden ve en hızlı değişen ülkelerinden birisi olan Angola ile Türkiye'nin 176 milyon dolar olan ikili ticaret hacminin 500 milyon dolara ulaştırılması isteniyor. Türk Hava Yollarının Angola'ya direkt uçuşlara başlaması da hem siyasi hem ekonomik hem de kültürel ilişkileri önemli şekilde etkileyecek.

Daha önce 2016 yılında gittiği Nijerya'ya ikinci ziyaretini gerçekleştirecek Erdoğan, mevkidaşı Nijerya Cumhurbaşkanı Muhammed Buhari ile görüşmelerde bulunacak, Türkiye-Nijerya İş Forumu'na katılacak. İkili ekonomik ve bölgesel gelişmelerin ele alınacağı görüşmelerde, iki ülke ilişkilerinin gerçek potansiyelinin harekete geçirilmesi konusunda adımlar atılacak. Görüşmelerde, hidrokarbon, madencilik ve enerji alanında 3 anlaşmanın da imzalanması hedefleniyor.

Ziyaret ile Sahraaltı Afrika'da Türkiye'nin en büyük ticaret partneri olmaya devam eden Nijerya ile Türkiye'nin 2020 yıl sonu itibarıyla 754 milyon dolar düzeyinde olan ticari hacminin kısa vadede 1 milyar doların üzerine yükseltilmesi amaçlanıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Nijerya ziyaretinde Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele de gündeme gelecek. Buhari ile yapılacak görüşmede, Nijerya'nın çeşitli eyaletlerinde faaliyetlerine devam FETÖ okullarının Türkiye Maarif Vakfına devredilmesi talebi de önemli gündem maddelerinden biri olacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Afrika turundaki son durağı ise Togo olacak. Erdoğan, Togo Cumhurbaşkanı Faure Essozimna Gnassingbe ile ağustos ayında telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.

Türkiye-Togo ilişkilerini geliştirecek hususların ele alınacağı ziyarette, düşük olan ikili ticaretin de artırılması amaçlanıyor. Siyasi düzeyde yakaladığı istikrar sayesinde, son yıllarda düzenli ekonomik büyüme trendi yakalayan, ekonomisi daha çok ticaret ve tarım sektörüne dayanan Togo ile savunma sanayii alanındaki yapılacak iş birliği önem taşıyor. Atılacak adımlarla 2020 yılında 150 milyon dolar olan ikili ticaret hacminin daha da artırılması hedefleniyor.

Togo makamları, başkenti Lome'de bulunan FETÖ iltisaklı okulun, ülkedeki faaliyetlerini hukuka aykırı olarak sürdürdüğünün anlaşılması üzerine, okulun faaliyetlerine kalıcı olarak son vermiş, Türkiye Maarif Vakfı ile yeni okullar açılması için mutabakat imzalamıştı.