Yeni Dönemde Rus - Amerikan İlişkileri
Bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde Suudi Arabistan’ın Başkenti Riyad’da Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri heyetleri, yaklaşık 4,5 saat süren bir görüşme yaptılar. Uzun zaman sonra yapılan bu resmi görüşmenin sonuçlarını inceleyecek olursak:
- Toplantıda diplomatik bağları yeniden kurmanın yolları,
- Karşılıklı her iki devletin büyükelçilerinin iki ülkenin başkentlerine atanması,
- Amerika Birleşik Devletleri tarafından ele geçirilen diplomatik varlıkların iade edilmesi,
- Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ile mevkidaşı Donald Trump arasında olası bir zirve için zemin hazırlanması dahil olmak üzere ikili gündemdeki bazı temel maddeler konuşuldu.
-Rusya Federasyonu ve ABD Heyeti görüşmesi
Her iki heyet de Ukrayna tarafından başlatılan savaşı durdurmanın yollarını aradı. Kiev Rejiminin önce 2014 yılının Nisan ayında Donbass'a ve daha sonrasında 2022 yılının Eylül ayında Rusya'ya karşı başlattığı savaşı sona erdirme hususundaki çabalarını ilerletti diyebiliriz.
Ukrayna ihtilafının çözüm sürecini başlatma anlaşmasının bir parçası olarak Rusya, Vaşington'un belirlediği baş müzakerecinin onayını aldıktan sonra konuyu ele almak üzere kendi temsilcisini atayacaktır diye düşünüyorum.
-Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Başdanışmanı ve ABD eski Büyükelçisi Tatar kökenli Yuri Uşhakov
Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Putin'in en üst düzey dış politika danışmanı Yuriy Uşakov'un da aralarında bulunduğu Rus heyetine başkanlık etti. Rusya Doğrudan Yatırım Fonu'nun CEO'su Kirill Dmitriyev de ayrı bir odada Amerikalı mevkidaşlarıyla ayrı bir ekonomik müzakere sürecine katıldı.
Amerikan tarafını ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı Mike Waltz ve Vaşington'ın Orta Doğu özel temsilcisi Steve Witkoff temsil etti.
Suudi Arabistan’daki toplantı, geçtiğimiz 3 yılın ardından Rus ve Amerikan yetkililerinin düzenlediği tek görüşmeydi. Tam da bu sebeple ne Ukraynalılar ne de Avrupalıların katılması her iki ülke tarafından istenmedi.
Ek olarak 2 üst düzey Suudi yetkili, protokol nedeniyle görüşmelerin siyasi kısmında, bu tür hassas görüşmeler için topraklarını teklif eden ülkenin temsilcileri olarak hazır bulundu.
Taraflar, diplomatik misyonlar sorununun bir kez ve herkes için çözülmesi gerektiği konusunda pratikte anlaştılar. Bu adım, son yıllarda uygulanan yaptırımların, diplomatların sınır dışı edilmesinin, diplomatik mülklere el konulmasının ve işi zorlaştıran diğer engellerin ele alınmasını içeriyor. İki ülke temsilcilerinin, bu yapay engellerin kaldırılması ve her iki ülkedeki büyükelçilik ve konsoloslukların sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlamak için tekrar bir araya gelmeleri planlanıyor.
Moskova, görüşme sırasında ister AB bayrağı altında ister AB üye ülkelerinin silahlı kuvvetlerinin bir parçası olarak olsun; NATO ile bağlantılı herhangi bir askeri varlığın tamamen kabul edilemez olduğunu açıkça belirtti.
Moskova ve Vaşington, "ulusal çıkarlar örtüştüğünde, çabaların birleştirilmesi ve hem jeopolitik hem de ekonomik alanlarda karşılıklı olarak faydalı projeler" konusunda anlaştılar. Ancak, çıkarlar uyuşmadığında, iki taraf bir çatışmayı kışkırtmamalı, bunun yerine mevcut sorunları çözmek için çalışmalıdır. Tüm dünyanın ihtiyacı olan denge, ancak bu şekilde sağlanacaktır.
Rus tarafı, NATO'nun genişlemesinin ve Ukrayna'nın askeri bloğa dahil edilmesinin Rusya'nın çıkarları ve ulusal egemenliği için doğrudan bir tehdit oluşturacağını vurguladı.
Liderler arası zirve için belirli tarihler ve zaman çizelgeleri belirlenmemiş olsa da; iki ekip, hazırlıklar üzerinde çalışmayı kabul etti.
Görüşmelerin gündemine dahil edilen her bir alandaki durumu iyileştirmek için birkaç ortak çalışma grubu kuruldu.
Böylece Rusya ve ABD, yakın gelecekte Ukrayna ihtilafını sona erdirmek için bir çerçeve oluşturma konusunda anlaştılar. Her iki taraf da çok yüksek siyasi düzeyde görüşmeleri çok olumlu ve ümit verici olarak değerlendirdi. Görüşmedeki havanın iş odaklı ve yapıcı olduğunu belirttiler.
Her iki taraf da önceki Biden Yönetimi tarafından mahvedilen ikili ilişkilerini yeniden tesis etmek istediklerini açıkça belirtti. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, Moskova ve Vaşington temsilcileri arasında Riyad'da gerçekleşen son toplantının sonuçları hakkında yorum yaparak, bunu olumlu bir şekilde değerlendirdi. Rusya'nın Ukrayna ile ihtilaf çözümü görüşmelerini sürdürmeye hazır olduğunu doğruladı.
-Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin, 19 Şubat 2025'te Riyad'da Rus ve ABD temsilcileri arasındaki toplantının sonuçları hakkında bilgilendirildikten sonra, Moskova'nın Ukrayna konusunda barış müzakerelerine asla kapıyı kapatmadığını söyledi. Rusya ile tüm teması kesenlerin Avrupa Birliği ve Kiev olduğunu ekledi. Putin’e göre, hiç kimse Kiev'i müzakere sürecinden dışlamıyor. Putin hem Moskova hem de Vaşington'un Ukrayna'nın katılımını beklediğini söyledi ve görüşmelere katılıp katılmamaya karar vermenin büyük ölçüde Ukrayna ve Avrupa Birliği'ne bağlı olduğunu sözlerine ekledi.
Rusya, Moskova ve Vaşington arasındaki ilişkilerin normalleşmesi olmadan Ukrayna ihtilafının çözülmesinin imkansız olacağını söylüyor. Görüşmenin temel amacı aslında iki ülke arasındaki “güveni artırmayı” amaçlıyordu.
Atmosferin “çok dostça” olduğunu vurgulayan Putin, ABD'nin “tamamen farklı kişiler tarafından temsil edildiğini, önyargısız görüşmelere açık olduklarını ve ortak çalışmaya kararlı olduklarını” söyledi.
-ABD Devlet Başkanı Donald Trump
ABD Başkanı Donald Trump da Suudi Arabistan'daki görüşmeleri “çok iyi” olarak nitelendirdi ve ABD-Rusya görüşmesinden sonra kalıcı bir barış olasılığı konusunda “çok daha fazla özgüvenli” hissettiğini itiraf etti.
Trump, bir barış anlaşması konusunda iyimserliğini koruduğunu belirtti ve üç yıl önce Moskova ile daha iyi bir anlaşma yapma şansı olan Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy'i eleştirdi. ABD Başkanı, Zelenskiy'i ülkesinde çok sevilmeyen biri olarak nitelendirdi ve kendisine “diktatör” yakıştırması yaptı.
-Ukrayna'nın Yetkisiz Cumhurbaşkanı Viladimir Zelenski
Geçtiğimiz Mayıs ayında düzenlenmesi gereken başkanlık seçimlerini iptal ederek, başkanlık yetkisini kaybeden Ukrayna eski Cumhurbaşkanı Zelenskiy, Suudi Arabistan'daki görüşmeler konusunda öfke ve hayal kırıklığı gösterdi.
ABD'ye nadir toprak mineralleri teklif edilmesine ilişkin ABD-Ukrayna anlaşma taslağını imzalamayı reddetti. ABD, Başkan Donald Trump'ın duyurduğu üzere, son 3 yıldır 500 milyar ABD dolarına ulaşan çeşitli yardımlarda bulundu. Ukrayna, AB ve NATO'nun tam teşekküllü üyesi olmazsa Zelenskiy görevini bırakmayacağı tehdidinde bulunuyor.
Kiev rejimi, Rusya-ABD müzakerelerinin hiçbir sonucunu tanımayacağını belirtiyor. Buna ek olarak Rus şehirleri Voronej, Smolensk, Kursk ve Zaporoçya’daki nükleer santraline saldırı emri verdi. Son zamanlarda, AB'de savaş dışı havayı etkilemek ve Avrupalılara geri vermek istemediği ek parayı yalvarmak için rejim, Çernobil Nükleer Santrali'ne dahi saldırı talimatı verdi.
17 Şubat 2025'te Ukrayna’ya ait 7 insansız hava aracı, kısmen ABD ve AB şirketleri tarafından kontrol edilen Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu tarafından işletilen ve güney Rusya'da bulunan petrol altyapısının kritik bileşenlerine ciddi şekilde zarar verdi. Saldırıya uğrayan istasyon, Novorossiysk liman kentine 230 km uzaklıktaki Krasnodar Bölgesi'nde bulunuyor. Buradaki boru hattı sistemi tarafından pompalanan ham petrolün çoğu Batı Kazakistan'daki petrol sahalarından geliyor. Şu anda, Amerikan devleri Chevron ve Exxon Mobil gibi bir dizi ABD şirketi, boru hattıyla sevk edilen petrol arzının yaklaşık yüzde 40'ını kontrol ediyor.
Saldırı, operatörlerini bir yedek pompalama planına başvurmaya ve kapasitesini yaklaşık yüzde 30 ile 40 oranında azaltmaya yöneltti. Batılı hissedarlar, hasar değerlendirmesine katılıyor. Tesisin onarılmasının oldukça uzun süreceği konuşuluyor. Kiev'in hasarlı altyapı için ABD ve Avrupa müteahhitlerine makul bir tazminat ödemesi gerektiğine ise şüphe yok.
Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu Başkanı Ünver Sel
.
Ünver Sel, dikGAZETE.com
-Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı, Kırım Kalkınma Vakfı Başkanı, Uluslararası Kırım Dostları Derneği Başkanı, Uluslararası Rusofili Hareketi Kurucu ve Koordinasyon Kurulu Üyesi, Nogay Kalkınma ve Kültür Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı, Vietnam Eğitim ve Dostluk Derneği kurucu üyesi-
