MOSKOVA
Moskova'da kitap mağazalarında saatlerce kitapları karıştırıp incelemek gibisi yok.
Tarihi, sosyal, siyasi kitapları sayfa sayfa inceleyerek Türkiye ile ilgili ilginç konular bulur bulmaz o kitabı heyecanla satın almak ve kitaptaki bilgilerden yola çıkarak yazılan bir haberin, Türkiye'de ses getirmesi de bambaşka bir haz.
Örneğin, yıllar önce Rus istihbarat tarihi yazarı Aleksandr Kolpakidi'nin bir kitabından edindiğim önemli bir bilgi gibi.
Kitapla ortaya çıkan konu şu; ırkçı Ermeni Taşnak Partisi, Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ü öldürmeyi planlıyordu.
Sovyet askeri istihbarat ajanları bunu öğrendi ve Ankara uyarıldı.
Kolpakidi, Rusya'da ünlü bir istihbarat yazarı.
İstihbarat tarihi konularında basının da sevdiği bir uzman; bazı belgesel filmlere de konuk oluyor.
Yazarın Rusya'da yayınladığı ve Sovyet askeri istihbaratı GRU'yu konu eden kitapta, Atatürk'e yönelik bir suikast girişiminin Sovyet istihbarat örgütü tarafından engellendiği öne sürülmekte.
Bilgiler Kolpakidi'nin kaleme aldığı "Büyük Yurt Savaşı'nda GRU" isimli kitabında yer alıyor.
Kitap, İkinci Dünya Savaşı yıllarında ve öncesinde Sovyet ajanlarının gizli faaliyetlerini anlatıyor.
O dönemde GRU'nun yurt dışındaki önemli merkezlerinden birisinin Bulgaristan olduğu vurgulanıyor.
Arşiv belgelerini kaynak gösteren Rus yazara göre, Bulgaristan'daki Sovyet ajanları sayesinde, Atatürk'e yönelik suikast planı önlendi.
Rus yazar Kolpakidi, 1923 yılında gerçekleşen suikast planını kitabında şöyle aktarıyor:
"GRU'nun Bulgaristan'daki en önemli ajanlarından biri Ermeni asıllı Sarkiz Kaprielov idi.
Aşırı milliyetçi Taşnak Partisi, Türkiye'nin doğu topraklarında özerk bir Ermeni oluşturulmasını arzuluyordu.
Taşnaklar bu konuda Mustafa Kemal'i en büyük engel olarak görüyordu.
Atatürk'ü öldürttükten sonra yerine geçecek yeni yönetimin Türkiye topraklarında özerk Ermeni projesine yeşil ışık yakacağına inanıyorlardı.
Bu nedenle Taşnaklar, Atatürk'e suikast düzenlemeye karar verdi ve ajanlarını Türkiye'ye gönderdi.
Fakat, suikast organizatörlerinden biri Bulgaristan'daki uzak akrabası ve aynı zamanda da GRU ajanı Kaprielov'un evinde misafir kalıyordu.
Usta ajan, gizlice akrabasının ziyaret nedenini öğrenmek merakıyla kaldığı odasındaki kâğıtları incelediğinde, Atatürk'e suikast planı konusunda önemli bilgilere ulaştı.
Plandan haberdar olan Sovyet ajanı, hemen GRU'nun Bulgaristan merkezine haber verir.
Daha sonra da durum Moskova'ya aktarılır. Moskova da Türkiye yönetimine uyarıda bulunur."
Yazar Kolpakidi'ye göre, suikast planlarından haberdar olan Atatürk, planlayıcıları çok sert şekilde cezalandırır.
Kızıl Ordu'nun kurucusu ve yöneticisi Leon Troçki tarafından 1918'de kurulan GRU ve ırkçı Ermeni Taşnak planı bir yana, Kolpakidi’nin o kitabında yer alan yukarıdaki bilgiler, Türkiye’de o yıllarda pek çok haber sitesi ve gazetede yayınlanarak ses getirdi.
Kitap ve tarihi belge-bilgi açısından Moskova’da Türkiye’ye dair gün yüzü görmemiş daha neler var neler.
Kitapçılar, arşiv kayıtları, geçmiş ve günümüzle ilgili burnumuzun dibinde olup da görüp görebildiğimiz daha başka ne varsa takip edip haber vermeye devam edeceğiz.
Sizler de ve takipte kalın.
.
Fuad Safarov, dikGAZETE.com
