Miryokefalon Zaferi’nin 848. Yıldönümü Isparta’da kutlandı

20-09-2024

1600 OKUNMA

- Süleyman Demirel Demokrasi Müzesi. İslamköy. 16.09.24.

Miryokefalon Zaferi’nin 848. Yıldönümü Isparta’da Kutlandı

Bu yazının maksadı Miryokefalon Zaferi’nin 848. Yıldönümü münasebetiyle Ankara’da başlayıp, Çay-Geneli, Şuhut, İslamköy, Isparta ve zaferin kazanıldığı Gelendost topraklarında yapılan törenlerden sonra yine Ankara’da biten gezi sırasında gördük, duyduk ve hissettiklerimizi halkımızla paylaşmaktır.

Giriş

17 Eylül 1176 tarihinde kazanılan Miryokefalon Zaferi, 48 yıldır Gelendost’ta kutlanılmaktadır. İlk kutlama Hüseyin Şekercioğlu’nun gayretleriyle 1975 yılında yapılmış ve kutlamaya zamanın Gn. Kur. Bşk. Semih Sancar, bazı komutan ve hükümet üyeleri, bazı kurum ve kuruluşların başkanları telgraflarla katılmışlardır {bk. Ramazan Topraklı, 2021: Miryokefalon’un Yeri Isparta [Miryokefalon’un Yeri ve Zafer Kutlamaları, ilk baskı], 3. Baskı, Ankara}.

Bu kutlamaya “Anadolu’da ilk Türk birliğinin kurucusu, büyük kumandan, büyük Türk hakanı Kılıçaslan’ı büyük zaferin 799. Yıldönümünde rahmetle anar, bütün kardeşlerimi bu mutlu günde tebrik eder, selam ve saygılarımı sunarım” diye bir telgrafla katılan Devlet Bakanı ve Başbakan Yrd. Necmettin Erbakan’ın sözleri şayan-ı dikkattir. Anadolu’da ilk Türk birliğini kuranın II. Kılıçaslan olduğu ifade edilmiştir.

06 Eylül 2024 Cuma günü GÜ yeni rektörü Uğur Ünal’ı tebrike gittiğimde Prof. Dr. Güray Kırpık’ı da ziyaret ettim. Prof. Dr. Refik Turan da oradaydılar. Bana bu yılki kutlamaları sordular. Ben de “tasarruf tedbirleri yüzünden kutlama yapılmayacağını işittim” dedim. Bunun üzerine Güray Bey, öyle şey mi olur? Malazgirt Zaferi kutlanır da, Miryokefalon kutlanmaz mı, yoksa tavır alır, Gelendost Belediyesi hakkında yazı yazar ve protesto ederiz” dediler. Ben de oracıkta B. Bşk. Mustafa Özmen’e telefonla durumun vahametini anlattım; hatta telefonu Refik Bey ve Güray Bey’e de verdim. Bu konuşmalar sonunda Gelendost, zaferin 848. Yılını kutlamaya karar verdi. Böylece kutlamaya Ankara’dan katılacak heyetin yeme içme, yol ve konaklama işini çözmek de bize düştü.

Biz bu işi 2010 yılından beri hep yaptık. Ankara heyeti olarak umumiyetle Sivrihisar, Emirdağ, Bolvadin yoluyla Çay-Çayıryazı [Geneli] köyüne gelir; Battal Gâzî [öl. 740] ve Selçuklu Sultanı Alâeddin Siyavuş’un [öl. 30 May. 1279, Geneli Pınarbaşı] türbe ve mezarını ziyaret ederiz. Ondan sonra da Uluborlu, Atabey, İslamköy’ü ziyaretle kâh Eğirdir, kâh Isparta’da konaklar; ertesi gün de, muharebe alanını ziyaret eder ve Gelendost Cumhuriyet meydanındaki kutlama törenlerine katılır ve Akşehir-Yunak-Polatlı yoluyla Ankara’ya döneriz. Birçok akademisyenin katılımıyla bazı yıllar Çapalı köyündeki Kıral Yolu, bazı yıllarda da II. Haçlı seferindeki Yalvaç Meydan Muharebesi ve Derebucak- Kaşıkçıbeli Zaferi dolayısıyla Yalvaç ve Derebucak’ı ziyaretle toplantılar yaptık ve tebliğler sunduk.

Bu yıl Isparta’da konaklama işini İYAŞ, araç bedelini Hamideli Derneği kurucularından ve Türkiye’nin 4. GSM şirketi netgsm sahibi İşadamı Âdem Öcal üstlendi. Şuhut B. Bşk. Muhittin Özaşkın tarafından Şuhut’a davet edildik.

3500 yıllık Kıral Yolu, Dinar-Çapalı köyü, 24 Eylül 2016.

Yalvaç-Çınaraltı. B. Bşk. Tekin Bayram konuşuyor. 17.09.2011.

Eğirdir Mavigöl Otel, Eğirdir Gölü değişimi, 16.09.2011.

Derebucak Camii konferans salonu, II. Haçlı Seferi. 18.09.2011.

16 Eylül 2024 Pazartesi

Bu hazırlıklardan sonra bu programa göre ve alttaki heyetle 16 Eylül 2024 Pzt sabahı, 15 dakika bir gecikmeyle 07.15’de Çukurambar Sebahattin Yıldız Camii’nin önünden hareket ettik. Hüdai Bey, herkese Ankara simidi alacağım derken gecikmişti.

01. Prof. Dr. Refik Turan, 2015-2020 dönemi Türk Tarih Kurumu Başkanı.

02. Prof. Dr. Kâmil Ufuk Bilgin, Ankara Hacı Bayram Veli Ü.

03. Prof. Dr. Süleyman Özbek, Ankara Hacı Bayram Veli Ü.

04. Hatice Özbek.

05. Prof. Dr. İlyas Gökhan, Ankara Hacı Bayram Veli Ü.

06. Keziban Gökhan, Ed. Öğretmeni.

07. Prof. Dr. Güray Kırpık, Gazi Ü., Tarih Eğitimi Anabilim Dalı.

08. Prof. Dr. Selahaddin Kaymakçı, Kastamonu Üniversitesi.

09. Prof. Dr. Cihat Aydoğmuşoğlu, AÜ Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi.

10. Dr. Ahmet Hasan Cebeci, Gazi Üniversitesi Em. Öğretim Görevlisi.

11. Dr. Serhat Altınkaynak, Sinop Üniversitesi Öğretim Üyesi.

12. Orkun Yavuz, Doktora-Genel Türk Tarihi, Ankara Üniversitesi.

13. Sümmani Karakaşoğlu, Y. L.: “Miryokefalon Zaferi’nin Öğretimi”, GÜ.

14. Hasan Özpınar, Afyon Mevlevi Müzesi Müdürü, Taşpınar Dergisi.

15. Ömür Çelikdönmez, Sosyolog, Gazeteci.

16. Ramazan Topraklı, Y. Mühendis.

17. Beyhan Hayriye Topraklı.

18. Âdem Öcal, İşadamı, Türkiye’deki 4. GSM şirketi netgsm sahibi.

19. Medeni Altın, Harita Teknikeri, DSİ Gn. Müdürlüğü.

20. Hatice Altın, Devlet Memuru.

21. Zeki Tarhan, Araştırmacı Yazar.

22. Hüdai Ekinci, Maliye Bakanlığından Emekli Avukat.

23. Şoför Tunç Altınışık [Dikkat, Dikkat: Ordular ve Seyyahlar daima yollar üzerinden hareket ederler].

Sivrihisar Bademli tesislerinde birer çorba içtik. Bu gezilerde bizimle olan merhum Oğuz Şenel [2014], Salim Koca [2020] ile hâlen hasta olan Nazif Kurucu beyleri hayırla yad ettik. Emirdağ, Bolvadin ve Çay yoluyla saat 11.00 civarı Afyon-Geneli [Çayıryazı] köyünde Merhum Ömer Ceylan’ın Akaryakıt istasyonuna geldik. Şuhut Belediye Başkanı Muhittin Özaşkın ve arkadaşları ile Geneli köyü Muh. Süleyman Sönmez, Uzunpınar köyünden Ahmet Yıldırım, Uluborlulu canım arkadaşım Oğuz Şenel’in yeğeni İnş. Müh. Tufan Tuncay ve bazı yurttaşları, bizleri bekler bulduk.

Battal Gâzî, Müslüman-Hıristiyan harbinde 740’da 13200 arkadaşıyla birlik Geneli köyünde şehit düşmüştü ve türbesi köyün eski yerleşim yeri olan bir höyüğün üzerindeydi. Geneli köyü ve şimdi kurumuş, fakat beş yıl öncesine kadar suların fışkırdığı Pınarbaşı denilen Ziyaret Pınarı, 1530 yazımında Şuhut’a tâbi idi. Türbenin toprak damını merhum Kadir Aktaş kiremitle örtmüş; ihata duvarını merhum Ömer Ceylan yaptırmıştı. 37 gün tahtta kalan Alâeddin Siyavuş’un mezarı ise, Pınarbaşı denilen bu yerde ve Köreke/Görege dağı eteğindeydi.

Geneli/Çayıryazı köyü ve Ziyaret Pınarı eskiden Şuhut’a bağlıydı. Muhittin Beye, “Geneli tekrar Şuhut’a bağlansa ne iyi olur, böylece Battal Gâzî ve Siyavuş’a sahip çıkarsınız” dedikten sonra Göcen, Uzunpınar, Çobankaya ve Anayurt köyleri yoluyla Şuhut’a ve üç katlı Keşkek Evi’ne geldik. Ünlü İnce Mehmet, Göcen’lidir; oğlu İnce Ramazan 10-15 yıl önce ölmüş. Uzunpınar adı 1530’da Uzun-kuyu yazılmıştır.

Çobankaya, Anna Komnena’daki Augustopolis olmalıdır. Anayurt ise Alayund [Dadastana] olacaktır. 1116’nın son aylarında Augustopolis ile Akronios [Afyon] arasındaki ovada Sultan Şahinşah ile bir antlaşma imzalayan İmparator Aleksios, Afyon'a 10 km uzaktaki Ampoun [Ambanaz: Beyyazı] üzerinden başkentine dönmüştü. Şuhut’ta heyetimize Şuhut’un keşkeği ile Afyon’un kaymaklı ekmek kadayıfı ikram edildi. Orada tanıdığım bir çiftçinin bezelye, fasulye, nohut, arpa, buğday ve haşhaş ektiğini ve hepsinden de zarar ettiğini gördüm. Öğle namazını eda edip, birlikte resimler çekildikten sonra Kemer Boğazı’nın yolunu tuttuk.

Kemer Boğazı

Yaklaşık bir saat kadar zaman kaybettiğimiz için Uluborlu’ya gidemedik. Kemer Boğazı’nda eylendik ve gölün çok çekildiğini ve karşıdan karşıya yürünerek geçilir hâle geldiğini gördük. Miryokefalon denilen Kemer Boğazı’nın adı, bir Osmanlı arşiv belgesinde Firigos Boğazı ve Çatak, Bizans kaynaklarında ise Kibotos ve Zompos yazıyor.

Buradan Manuel’in yenik düştüğü Yenice Sivrisi çok iyi görülüyor. Barla’da deniz [göl] kıyısında bir mevkiin adı hâlâ Firigoslar’dır. Yola devamla Barla [Neutroja: eski Tralleis, Attaleia] önünden geçerek İslamköy’e geldik.

Demokrasi Müzesi ve Demirel’in Anıt Mezarı

Saat 16.00 sularında İslamköy’e geldik. Demokrasi Müzesi Pazartesi günü kapalı olduğu için programdan haberi olan Tingader üyesi olan Nurettin Ayaz, bizim heyet için İslamköy muhtarı, emekli matematik öğretmeni Ali İstanbullu’ya müzeyi açtırmış. Ali Bey bizi, müzenin kapısında karşıladı. Müzeyi ziyaret ve birkaç resim çekildikten sonra Anıt Mezar ziyaret edildi ve Bayat [Selefkosidera] ve Kuleönü kasabasından geçerek saat 18.00’de Isparta Belediyesi önünde B. Bşk. Şükrü Başdeğirmen’in görevlendirdiği İnş. Müh. Ahmet Beyle buluştuk.

Isparta’yı Ziyaret

Önümüzdeki arabayı takiple Eğirdir Yolu, Merhum Şevket Demirel’in ev, Vakıflar Yurdu ile İHL arası, İstasyon caddesi, Hükümet, Bedesten ile IYAŞ Park Otel [Isparta Otel] arasından geçerek Antalya yolu, oradan da Kesikbaş yanı ve Dereboyu yoluyla Etnoğrafya Müzesine geldik. 1970’de, direksiyon imtihanına Eğirdir yolunda girmiştim. Oradan Gökçay, Huzurevi, yolu takiple Şelale, Kirazlı Dere üzerinden yeni yapılan Andık Deresi ve buradaki Andık Şelalesi ve yeni park ve tesisleri görerek Dere ve Yenice mahalleleri ve mezarlıkları yoluyla tekrar Gökçay’dan geçerek yeni yapılan Seyir Terasına geldik.

Isparta’ya geldiğimizde hafif hafif çiseleyen yağmur dinmiş sayılırdı. Seyir Terasından Isparta’yı temaşa ettikten sonra aynı yerdeki tesiste belediyenin ikramı akşam yemeğini yedik ve gül mamulleri satın almak için Belediye yanındaki Gülbirlik satış yerine geldik. Ana Caddeler, Miryokefalon şehit ve gazileri için Müftülükçe okunan 848 Hatmi Şerif, Mevlidi Şerif ile 17 Eylül 2024 ikindi namazını müteakip Mimar Sinan Camii’nde okunacak dua ve IYAŞ’ın helva ikramını haber veren Tingader Gn. Bşk. M. Ali Çelik’in yaptırdığı afişlerle kaplıydı. M. Ali Bey sayesinde Isparta’da Miryokefalon zaferini duymayan kalmadı sayılır.

Miryokefalon Muharebe Alanını Ziyaret

17 Eylül Salı sabahı saat 06.30’da otel önünden hareket ettik. Yenice Köyü Köprüsü’nün ayağını bulduğunu iddia eden Afşarlı Sezai Ünal’ı Demiryolu durağından alıp Eğirdir’e geldik. Yeşilada’nın etrafı dolaşıldı ve Ulu Camii [Hızırbey Camii] ziyaret edildi. Oradan da hiçbir yerde ara vermeden doğruca Gelendost ve Yenice köyüne geldik.

Buradaki kahvaltıdan sonra Müslümanlar Mezarlığı’nın [şehitlik] başına geldik. Burada savaşın cereyan şeklini izah ettim. Yenice imamınca okunan Kur’an ve yapılan duadan sonra Dedelik Yatırı ve Akdağ ile Yenice Köyü arasından geçerken savaş alanındaki tarihî kuyuları gösterdim. Akdağ-Gelendost yoluyla büyük asker, serasker ve sadrazam H. Avni Paşa’nın doğduğu evin yanından geçerek Cumhuriyet Meydanı’ndaki tören alanına geldik.

Gelendost’taki Törenler

Tören alanına vaktinde gelmek [Saat 10.00] için savaş alanındaki ziyaretimizi kısa kesmek mecburiyetinde kaldık. Ben Kıral Yolu’nun Çapalı köyünden geçtiğini ve Manuel’in 14 Eylül 1176’da Çapalı köyünde konakladığını söylediğime dikkat eden başarılı sunucu [bayan öğretmen], fırsat bulunca bana Çapalı köyünden olduğunu söyledi. Belediye Bşk. Mustafa Özmen’in konuşmasını müteakip İyi Parti Gn. Bşk. Yrd. Prof. Dr. Kürşad Zorlu, Anayasanın değiştirilmesi teklif bile edilemeyen ilk dört maddesine dikkat çeken güzel bir konuşma yaptı ve kendisinin Isparta MV olarak da hizmet edeceğini söyledi.

MV Yalım Halıcı telgraf çekmiş; diğer üç MV katılmadıkları gibi, telgraf da çekmediler. 1975’deki kutlamalara da Gn. Bşk. Alpaslan Türkeş telgraf çekmemişti. Böyle olaylar bir turnusol görevi görüyor. Bundan sonra meramımı Prof. Dr. Kürşad Zorlu’ya anlatacağım. Cumali Durmuş [İyi P.], Prof. Dr. Refik Turan, Prof. Dr. Güray Kırpık, ben ve Ömür Çelikdönmez konuştular. Kaymakam Yunus Emre Kandemir’in konuşmasından sonra Halk oyunları ve Mehteran gösterileri oldu. Saat 12.30’da törenler sona erdi; Cimici Dede Parkı’ndaki yemeğe geçildi. Sonra Akşehir, Yunak ve Polatlı üzerinden saat 19.15’te Ankara’ya döndük.

Gelendost Belediyesi ile H. Avni Paşa’nın yakını, Ortaokul arkadaşım Fuat Akan’ın torunu Fuat Akan, elma ve erik ikram ettiler. Kendilerine müteşekkirim. Fuat, H. Avni Paşa’nın oğlunun adıdır. Şehit ve gazilerimizi saygıyla anarken, Muhittin Özaşkın, Ali İstanbullu, M. Ali Çelik, Âdem Öcal, Şükrü Başdeğirmen ile katkı verenlere şükranlarımı arz ediyorum.