NATO’nun doğuya doğru özellikle eski Sovyetler Birliği coğrafyasındaki ülkeleri kapsayan genişleme stratejisi, küresel çatışma riskini her geçen gün artırıyor. Türkiye’nin bölgesel güç olarak yeni bir dünya savaşının çıkmasına gönlü razı değil.
Soğuk Savaş döneminde bile Sovyet rejimi ile çatışmayan tek Nato müttefiki ülkenin Türkiye olması önemli bir farkındalık yaratmıştı. Bu nedenle Süleyman Demirel hükümetlerinde Sovyetler Birliği ile yakın temasa önem verilmiş, hatta birçok ağır sanayi tesisi, Rusların yardımları ile Türkiye'ye kazandırılmıştı.
Bu bağlamda Türkiye, ulusal çıkarlarını korumanın yanı sıra bölgedeki diğer halkların mağdur olmaması için elinden geleni yapmaya çalışıyor. Bu konuda sadece Suriye sahasında çuvalladığı söylenebilir. Onun sebebi de stratejik sığlık dehası birisinin önce dışişleri bakanlığı sonra da başbakanlık konumunda bulunmasıdır.
MİT Başkanı Fidan, Moskova'da kimlerle görüştü?
Bu hafta başı, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edildikten sonra Rusya'ya uçan MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan, Moskova'da önemli temaslarda bulundu. Görüşme listesine bakıldığında neden Hakan Fidan diye sorabilirsiniz?
Hakan Fidan, Rus askeri ve istihbarat bürokrasisinde tanınan bir isim. Hiç şüphesiz bu tanınmışlığın en önemli nedeni, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Hakan Fidan'a verdiği değerin, Rus yetkililer tarafından bilinmesi ve değerlendirilmesi.
MİT Başkanı Hakan Fidan'ın Moskova ziyaretinin ne Rus ne de Türk medyasında yer bulmamasının sebebi, her iki tarafın bu görüşmeleri gizlemekte kararlı olması denilebilir.
Görüştüğü isimlere gelince, önce Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu tarafından kabul edildi. Daha sonra İran Savunma Bakanı Tuğg. Muhammed Reza Gerayi Aştiyani ve İran Genelkurmay Başkanı Tümg. Muhammed Hüseyin Bakıri ile bir araya geldi.
Bir sonraki muhatabı ise Suriye İstihbarat Başkanı Ali Memlük oldu. İkili görüşmelerin ardından Rusya Savunma Bakanı Sergey Soygu'nun ev sahipliğinde toplantıya geçildi.
Toplantıda hangi konular ele alındı?
Öncelikli gündem maddesi İran, Suriye, Rusya Devlet Başkanlarının Moskova'da dünya kamuoyunun pür dikkat kesilerek izleyeceği büyük tarihi buluşmanın ajandasında neler olacağını görüşmek olduğu söylenebilir.
Rusya'nın Irak Büyükelçisi Elbrus Kutrashev'in Erbil Forumu 2023'te Suriye ile Türkiye arasında uzlaşma için "tam zamanı" olduğunu söylemesinden sonra Moskova'daki toplantıların start alması rastlantı mı sizce?
Dört ülke Cumhurbaşkanı'nın Moskova'da bir araya gelmesi konusunu, ilgili ülkelerin dışişleri yetkililerinden müteşekkil başka bir heyette çalışıyor. Nitekim Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye, Rusya, Suriye ve İran Dışişleri Bakanları görüşmesi ile ilgili Moskova'da toplantı için Rusya'dan davet aldıklarını bildirmişti. Türkiye, Rusya, Suriye ve İran Dışişleri Bakan Yardımcıları 15-16 Mart tarihlerinde Moskova'da bir araya geldiler.
Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar başkanlık ettiği görüşmeye ayrıca, Rusya Devlet Başkanı'nın Ortadoğu ve Afrika Özel Temsilcisi, Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, İran Dışişleri Bakanı Özel Siyasi Konular Kıdemli Danışmanı Ali Asghar Hacı ve Suriye Dışişleri ve Gurbetçiler Bakan Yardımcısı Ayman Susan katıldılar.
Yakın bir tarihte İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Türkiye'ye gelmesi bekleniyor.
Şoygu, Aştiyani, Bakıri, Memlûk ve Fidan bölgesel savunma ve güvenlik konularını da görüştüler…
Toplantıda Tahıl Koridoru'nun sorunsuz işletilmesi, Suriye'deki terörist unsurlara karşı müşterek tutum takınılması, Gürcistan'daki, karışıklığın Ermenistan'a sıçrama potansiyeli, Kafkaslardaki barış ortamının sürdürülmesi ve Ukrayna'daki savaş ele alındı.
ABD Genelkurmay Başkanı’nın Suriye’yi işgal ettikleri ve PKK/YPG’li terörist unsurları destekleyerek, Suriye petrollerini çaldıkları bölgeye giderek, adeta Türkiye'ye gözdağı şekilde gövde gösterisi yapması, sadece Ankara'yı değil, Suriye'de üsleri bulunan Moskova'yı ve paramiliter güçleri komuta eden Tahran'ı ve doğal olarak Şam yönetimini rahatsız etmişti.
Şimdi bu saydığım başkentlerde ABD Ordusu Genelkurmay Başkanı General Mark Milley için “Tanrıdan dilerim boyun devrilsin” nidaları yükseliyor.
Ankara'nın talepleri konusunda burnundan kıl yoldurmayan İran ve Suriye'nin koştura koştura soluğu Moskova'da almalarının bir diğer sebebi de ABD Ordusu Genelkurmay Başkanı General Mark Milley'in İsrail'e giderek, Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Mossad Başkanı David Barnea ve Savunma Bakanı Yoav Galant ile bir araya gelmesi oldu.
Bir diğer konu da; Türkiye'nin 14 Mayıs'ta gerçekleştireceği seçim öncesinde, Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin güvenli bir şekilde ülkelerine dönüşüne ilişkin bir yol haritası oluşturulmasıydı. Çünkü Türkiye'nin depremden en çok etkilenen bölgelerinde Suriye karşıtı söylemin yükselişi görüldüğünden, Suriyeli mültecilerin geri dönüşü konusu önemini koruyor.
Ankara bu konuda ilerleme kaydedilmesi için, Beşar Esad'ın genel af çıkarmasını, anayasal haklar kapsamında geri dönenlerinde can ve mal güvenliğinin sağlanmasında ısrarcı.
Neden İran, Moskova'da Türkiye ile aynı masada?
Aslında bu arabaşlık şöyle olmalıydı; Rus, Türk ve Fars üst düzey yöneticileri Moskova'da buluşmaya yönelten konu ne olabilir?
İran özellikle ABD ve Avrupa medyasında Ukrayna'da savaşan Rusya ordusuna silah ve mühimmat tedariki ile suçlanıyor. İranlıların bu konuda gocundukları söylenemez. Hem zor gününde Rusya'nın yanında yer alarak, Moskova'ya karşı dostluk gösterisinde bulunuyorlar, düşman ülkelere mesela İsrail'e karşı bir korku dalgası yaratıyorlar hem de İran Savunma Sanayii ürünlerinin reklamının yapıldığını düşünüyorlar.
Rusların İran'ın silahlarına ihtiyacı olduğunu daha çok İngiliz istihbaratı köpürtüyor. Nitekim İngiltere savunma bakanlığı geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada, daha uzun süren durgunluğun nedeninin muhtemelen Moskova'nın füzelerinin bitiyor olmasına bağlamıştı.
Rus makamları, uzun süreli bir savaş çabası için, Rus savunma sanayi üretimini artırmaya ve tam kapasite çalışmasına yönelik tedbirleri sürdürüyor. Bu kapsamda Ruslar kendi füze sistemleri haricindeki gelişimine katkı verdikleri İran füzelerini istiyor olabilir.
Bu açıdan bakıldığında İran, Ukrayna'daki savaşı uzatabilecek ve yaptırımlardan zarar görmüş Tahran'a yeni ekonomik ve savunma hatları sunabilecek bir dizi yeni askeri anlaşma kapsamında Rusya'ya askeri desteğini ikiye katlıyor. Ama bu karşılıksız bir destek sayılmaz.
Nitekim İran Devlet Medyası 11 Mart'ta İran'ın Rusya'dan Sukhoi-35 savaş uçağı satın almak için bir anlaşmaya vardığını duyurmuştu.
Süpriz görüşme belki yarından da yakın!..
Resmi bir ziyaret için Moskova'ya gelen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, burada Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov ile görüştü. Ziyaretinin Rusya ve Türkiye Cumhurbaşkanları Vladimir Putin ve Recep Tayyip Erdoğan ile yapacağı görüşmeyle sonuçlanması bekleniyor.
Yeni NATO konsepti! Türkiye'de Amerikancılık keskinleşecek!..
Sizlere kötü bir haberim var!..
Yakın zamanda soğuk savaş dönemine geri dönüş yapılması sizleri yanıltmasın. ABD'nin kutsadığı Nazi istihbaratçı Reinhard Gehlen'in yetiştirmesi CIA'dan icazetli, NATO’cu sözde Türkçü/Turancı kadrolar bu süreçte hayli aktif olacaklar.
Bu şu demek; Türkiye'de Amerikancılık keskinleşecek. Rusya Türkleri üzerinden Rusya karşıtlığı yapacaklar. Kırım, Kazan, Başkurt, Ahıska, Kafkasya, Tuva vb. yerlerde NATO ve ABD, Türkiye'de milliyetçileri ve diğer kesimi konsolide edecek!..
Eee boşuna dememişler “gavurun ekmeğini yiyen kılıcını kuşanır” diye!..
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
news.com/düğüm/2266376/orta-doğu
https://news.am/eng/news/743506.html
https://www.ynet.co.il/news/article/rygvur11h
https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/1972022-10683
https://inosmi.ru/20230315/siriya-261403031.html
https://function.mil.ru/news_page/country/more.htm?id=12389355@egNews
https://www.criticalthreats.org/analysis/russian-offensive-campaign-assessment-march-14-2023
https://www.cumhuriyet.com.tr/dunya/eski-iran-savunma-bakani-yardimcisina-idam-cezasi-2020895
https://www.mei.edu/publications/race-replace-ali-shamkhani-irans-most-palatable-interlocutor-west
https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-12-2023
https://english.aawsat.com/home/article/4204191/ukraine-says-bakhmut-battle-pins-down-russia’s-best-units
https://foreignpolicy.com/2023/03/03/russia-iran-drones-uav-ukraine-war-military-cooperation-sanctions/
veliddin 2 yıl önce