KOVİD19 Pandemisi ülkemizde bir çok ticari sektörü olumsuz şekilde etkiledi, devletin esnaf ve sanatkarlara olan desteği sosyal yardımları ile salgının ilk dönemi bir şekilde atlatıldı.
İkinci dalganın yaşanma riskine karşın devam eden önlemler özellikle kahvehane ve kafeterya sahiplerini kara kara düşündürüyor.
Havaların soğuması ile birlikte kahvehanelerde oyunların ve nargilelerin yasaklanması yüz binlerce aileyi, özellikle kiracı durumunda olan ve sayıları 130 bin civarındaki kahvehane sahiplerini çok zor durumda bırakacak.
Kahvehanecilerin ortak talebi; bir an önce kahvehanelerde oyun yasağının kaldırılması, 6 aylık SGK primleri ve vergi muafiyetinin sağlanması, kira yardımında bulunulması veya devletin kahveci esnafına nakdi yardımda bulunulması şeklinde sıralanıyor.
Belediyeler hala kafe ve kahvehane sahiplerinden çevre temizlik vergisi istiyor. Belediyelerin şu ortamda bu vergileri almaması lazım. Eğer en kısa zamanda gerekli destekler yapılmazsa kafe ve kahveci esnafının büyük çoğunluğu, binlerce çalışanları da mağdur duruma düşürerek küçüklü büyüklü bu işletmelerini kapatmak zorunda kalacak.
Şu süreçte çık olup da çalışmayan tek esnaf kahveciler.
Hiçbir yerde bulaşmayan koronavirüs için “kahvede bulaşır” demek sağlıklı bir yaklaşım değil.
Bilim Kurulu’nun, oyun yasağını illa ki sürdürmekte kararlı bir tutumda olması gerekiyorsa devletin de bu noktada devreye girmesi ve gerekli destekleri vermesinin önemini dile getiren kafe ve kahvehane işletmecileri, hem yasaklamak hem de yalnız bırakmanın çözüm olmadığını dile getiriyor.
Kafe ve kahvehanelerdeki seyreltilmiş mesafe kurallarına göre azaltılan masaların da kış aylarında ayrı bir sorun olacağını ifade eden işletmeciler, kapalı mekanların pandemi riski ile müşteri kaybına uğrayacağını, mevcut işletmelerin bu gidişle en az yarısının kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını da önemli bir gerçek olarak dile getiriyorlar.
Pandemi sürecinde getirilen tüm kurallara uyan işletmeciler, Nargile yasağının neredeyse “yasa dışı kumar” gibi yeraltına inmiş durumda olduğuna dikkat çekerek, köhne-izbe yerlerde nargile verilmesine karşın, izin belgesine kaşe vurularak kendilerinden resmi tahsilat yapılanların adeta cezalandırılır gibi mağdur edilmelerinin de akla-mantığa aykırı geldiğini özellikle belirtiyorlar.
Kahvehane sahipleri, aylık kiralarını stopajlarını bir kafe-kahvede kaç masaya hizmet vererek ve kaç günde ödeyebileceklerinin çaresini kara kara düşünürken “slogan evde kal, doğru fakat bu sektörde çalışan yüz binlerce insan ne yapacak” diye sormadan da edemiyor.
Ağustos ayı içerisinde Türkiye genelinde kahveciler oda başkanlarının ard arda açıklamaları gerçekten karamsar bir tablo çiziyor.
Bu mağdur esnaf kesimi için ayrı bir çalışma yapılması, ekonomik durgunluğun yaşandığı şu süreçte, sağlık kuralları çerçevesinde tolere edilmesi düşünülmelidir.
Geçtiğimiz günlerde, Türkiye genelinde eş zamanlı olarak basın açıklaması yapan kahveciler, pandemi ile mücadele tedbirleri kapsamında kahvehanelerde oyun yasağının devam etmesine tepki gösterdi.
Türkiye Kahveciler, Kıraathaneciler, Büfeciler Federasyonu Genel Başkanı ve Antalya Kahveciler Odası Başkanı Murat Ağaoğlu, “130 bin kahveci esnafının sesini duyun” dedi.
“130 BİNE KAHVECİ ESNAFININ SESİNİ DUYUN”
Ağaoğlu, kamuoyuna ve yetkililere sesini duyurmak amacıyla gerçekleştirdiği açıklamada şunları söyledi;
“Hepimizce bilindiği üzere ülkemizde ve dünyada yaşanan Covid-19 salgını nedeniyle, virüsün halk sağlığı üzerindeki etkilerini azaltmak maksadıyla hükümetimizce alınan tedbirler doğrultusunda 16 Mart 2020 tarihinde İçişleri Bakanlığı'nın 81 il valiliğine göndermiş olduğu genelgesi ile kahvehane, kıraathane, kafe, kafeterya, çay bahçesi, internet kafeler, playstation ve oyun salonlarının faaliyetleri geçici olarak durduruldu.
Normalleşme adımları doğrultusunda da 1 Haziran 2020 tarihinde kahvehane, kıraathane, kafe, çay bahçesi iş yerlerimiz oyun oynatılmaması kaydıyla tekrar faaliyetlerine başlamış olup internet kafe ve playstation salonları ise 1 Temmuz 2020 tarihinde faaliyete geçmiştir. İnsan sağlığı konusunda hükümetimizin almış olduğu tüm tedbirleri saygıyla karşıladığımızı da açıkça belirtmek isteriz. Türkiye'de 130 bine yakın kahveci esnafının sesini duyun.”
Kahvecilerin yalnızca çay satarak istihdam sağlamasının mümkün olmadığına da dikkat çeken Ağaoğlu, daha sonra şunları söyledi:
“Bu süreç tüm esnafları yordu ancak en çok etkilenen servisçiler ve kahveciler oldu. Ankara'da toplandık ve bize bayram sonrasında açılacağı söylendi ama vaka sayısının artmasıyla açılmadı. Bu vakaların artmasına kahveciler sebep değildir. Biz bugün burada toplandık ama amacımız bir sıkıntı çıkarmak değil. Sadece sesimizi duyurmak istiyoruz.
Esnafımız gerçekten çok zor durumda, bu zor durumdan bir an önce çıkmamız lazım. Hijyen kurallarına uyulduğu takdirde kahvehaneler neden açılmasın? Biz buradan Cumhurbaşkanımıza, Bakanımıza ve tüm devlet yetkililerine sesleniyoruz. Bir an önce kahvehanelerde oyun aletlerinin serbest bırakılması lazım, yoksa kahveci esnafı bitti. Her türlü zor durumdayız, kiralarımızı ödeyemez durumdayız.
Yani hiçbir şekilde esnafın bu girdaptan kurtulması mümkün değil. Yetkililer sesimizi duysun. Biz burada ekmeğimiz için varız. Kahveci esnafının normalleşmeden payını almasını istiyoruz. Esnaf arkadaşlarımız her türlü tedbiri alacaktır. Çünkü onlar da biliyorlar ki dükkanlar bir daha kapanırsa yine sıkıntı yaşayacaklardır. Onun için biz önlemimizi alacağız. 130 bin kahveci esnafının sesini duyun ve kahvehaneleri açın”.
“500 YILLIK BİR KÜLTÜRDEN GELİYOR…”
Kahvehanelerin yaklaşık 500 yıllık bir kültürden geldiğini dile getiren Ağaoğlu açıklamasına şöyle devam etti.
“Vatandaşlarımız stres atmak, arkadaşlarıyla beraber hoşça zaman geçirmek için okey, tavla, oyun kağıdı vb. oyun oynamak için iş yerlerimize gelmektedir. Normalleşme adımları kapsamında açılan kahvehanelerimizde oyun oynatılmaması nedeniyle müşterilerimiz iş yerlerimize gelmemekte, bu nedenle açılan kahvehanelerimizde esnafımız günlük masraflarını dahi karşılayamamaktadır.
Öte yandan bu zorlu süreçte iş yerlerimizin kiraları, vergilerimiz, SGK primlerimiz, elektrik, su, personel, doğal gaz giderlerimiz devam etmekte olup, mevcut koşullar altında bu giderlerin ödenmesi mümkün bulunmamaktadır. Anayasamızın 173. maddesine göre devlet, esnaf ve sanatkarları koruyucu ve kollayıcı tedbirleri almakla yükümlüdür.”
KAHVECİ ESNAFININ TALEPLERİ...
“Covid-19 salgınından şüphesiz en fazla mağdur olan esnafımız kahvehane işletmecileridir” diyen Ağaoğlu, açıklamasını şu cümlelerle noktaladı.
“Bu nedenle ekonomik olarak zarar gören ve maddi olarak çok zor duruma düşen esnafımızın mağduriyetleri en kısa sürede giderilmelidir. Bu durumdan etkilenen esnafımıza kira yardımı yapılması, esnafımızın yanında çalışanlarının ekonomik olarak mağduriyetlerinin giderilmesi gerekmektedir.
Esnafımızın birikmiş olan elektrik, su, doğal gaz faturalarının yıl sonuna kadar ertelenmesi lazımdır. Esnafımızın kapalı kaldığı süre boyunca ödemekle yükümlü olduğu SGK primleri ve vergilerin devletimizce ödenmesini ve tüm kredi borçlarının yıl sonuna kadar faizsiz olarak ertelenmesini talep ediyoruz.
Kahvehanelerimizde hijyen koşulları ve sosyal mesafe kurallarına önemli ölçüde riayet edilmektedir. Bu konuda esnafımızca tüm önlemler alınmıştır ve alınmaya da devam edilmektedir. Kahvehanelerimizde oyun oynatılmasına izin verilmesi halinde devletimizce öngörülecek olan tüm tedbirleri de eksiksiz olarak alacağımızı da ayrıca belirtmek isteriz.
Yeni normalleşme sürecinde Türkiye genelinde bütün iş yerleri normalleşmişken sadece kahvehanelerimizde okey, tavla, oyun kağıdı, bilardo oyunlarının halen oynatılmamasını kahvehane esnafı olarak anlamakta güçlük çekmekteyiz. Gerekli tedbirler alınmak suretiyle kahvehanelerimizin tamamen normalleşmesini, yukarıda bahsi geçen ekonomik taleplerimizin karşılanmasını, başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere, ilgili bakanlıklarımızdan talep ediyor, bir an önce bu sorunlarımıza çare bulunmasını bekliyoruz.”
“AÇILMAZSA BATAR”
AESOB Başkanı Adlıhan Dere ise esnafın yaşadığı sıkıntıya dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Normalleşme sürecinin başlamasıyla beraber birçok meslek gruplarının açılışları hayata geçti fakat hayata geçmeyen, açılmayan mesleklerin içerisinde en önemlisi kahveci esnafımızdır. Kahve mahallenin, şehrin kültürüdür. Kahve olmazsa sohbet ve birlik beraberlik olmaz. 6 aydır kahvehaneler kapalı, sadece çay demleyip satıyorlar. Eskiden demlikleri yetiştiremiyorduk, şimdi ise demliklerimizi bile bitiremiyoruz.”
"Kahvehanelerin açılması, pandeminin yayılmasına sebep olacak" şeklinde iddialar olduğuna dair kendilerine çeşitli bilgiler geldiğini ifade eden Başkan Dere, şunları kaydetti:
“Biz bunlara önlem olarak masa örtülerini her oyunda açalım, okey taşlarını her oyunda dezenfekte edelim, iskambil kağıtlarını da sıfır koyalım. Nasıl restoranlarda, kafelerde masalarda oturabiliyorsa biz de kahveci esnafları olarak 4 kişilik masalarda maske takılarak, sosyal mesafeye uyularak oyunların oynatılmasını yapabiliriz. Açılmazsa kahveci esnafı biter, batar”
Gerçekten de başta 130 bin kafe ve kahvehane işletmecisi olmak üzere garsonu, ocakçısı vesair çalışanıyla milyonlarca, yüz binlerce ailenin geçimine etki eden bu sorunun ciddi bir şekilde masaya yatırılarak, acilen makul ve mağduriyetlere son veren bir çözüme kavuşturulması gerekiyor.
.
Osman Atalay, dikGAZETE.com
Kumah James 4 yıl önce