“Faizlerdeki yükseliş eğilimine çözüm bulunamıyor” diye başlık attığı yazısında, para politikasına ve uygulanan faiz oranlarına dair çeşitli açıklamalarda bulunan, sonucun nereye doğru gidebileceğinin altını çizen Uğur Civelek, son günlerdeki bazı söylemlere ve buna dayalı "kafa karıştıran örneklemeler”e dikkat çektikten sonra, "özetlemeye çalıştığımız olumsuzluğun gerçekleşmesi durumunda” diyerek olabilecek “yıkım”ı hatırlattı.
TİCARİ BANKACILIKTA FAİZLER, KATILIM BANKALARINDA KÂR PAYLARI YÜKSELMESİ İLE...
Finansal kaynak talebi olağandışı bir zorlama ile artarken, arzın artmıyor veya daralıyor oluşu ciddi dengesizlikler yaratır.
Ticari bankacılık cephesinde faiz oranlarının, katılım bankacılığında ise kar payı oranlarının yükselmesi kaçınılmaz olur; marjinal oranlar yükselir ve tüm fiyatlamaları etkiler, ekonominin zorla türetilen canlanmasının devam ettirilebilmesi olanaksızlaşır.
Kolay çözümler kalıcı olamaz ve işe yaramaz.
YÜZDE 12.25’LE TL ALIYOR, YÜZDE 1 DÜZEYİNDEKİ FAİZLE DOLAR VERİYOR!..
Geride bıraktığımız hafta içinde, Merkez Bankasının açtığı Türk Lirası karşılığı döviz depo ihalelerine yönelik ilginin artması önemli bir sinyaldir; döviz cinsinden likidite sıkıntısının, Türk Lirasında yaşanandan daha ciddi boyutlara ulaştığı anlamına geliyor olabilir!
Söz konusu haftalık vadeli ihalelerde Para otoritesi Türk Lirasını yüzde 12,25 ile alıyor ve karşılığında yüzde 1 düzeyindeki bir faizle dolar veriyor; finansal yapı açısından bu rakamlar arasındaki farktan daha büyük bir oranla, bu işlemin başka bir kurum ile veya başka bir pazarda yapılabilmesi olanağı kalmadı.
Durum böyle olduğu için Londra üzerinden yapılan işlemler ülkemize kayıyor ve bu durum kaynak sıkıntısının büyümesini önlemiyor.
Türk Lirası cinsinden bir yıl vadeli ve esnek mevduatlara ödenen faizler yüzde 15 seviyesini buldu; aynı koşullardaki döviz mevduatlarına ilişkin faizler ise yüzde 5-6 düzeylerine ulaştı.
Finansal kaynak arzı artmadığı ve talebi artırmak adına her yol zorlandığı sürece, dengesizlik büyür ve bu oranlar yükselmeye devam edebilir.
Yeni menkul kıymet türlerinin devreye sokuluyor olması sonucu değiştirmez; zira bu tür uygulamalar kaynak arzını değil, talebini artırır ve sorunu ağırlaştırır.
ÜÇ ÇEŞİT GELİŞME ÖNEMLİDİR...
Ülkemiz açısından kısa vadede kaynak arzının artması açısından kabaca üç çeşit gelişme önemlidir.
Yurtdışından net sermaye girişi ve yastık altından sisteme net girişler, yan tesiri oldukça düşük olduğu için tercih edilir; üçüncüsü ise para otoritesinin ihtiyacı karşılamak üzere devreye girmesidir, fakat orta vadede yan tesiri faydasından daha büyük olabilir.
İlk iki seçenek çok yetersiz kaldığı ve kaynak talebi hormonlu bir şekilde arttığı için faizler yükseliyor.
Bu sonucu değiştirmek adına Merkez Bankasının yerli para cinsinden kaynak açığını gidermeye zorlanması, belki kısa vadede faiz yükselişini durdurur; fakat döviz kurlarını da yukarı yönde hareketlendirerek beklentilerin iyice olumsuzlaşmasına sebep olabilir.
SÖYLEMLER VE KAFA KARIŞTIRAN ÖRNEKLEMELER!..
Son günlerde banka senetleri üzerindeki çalışmaların tamamlandığı yönündeki söylemler ve bunlara ilişkin örneklemeler kafa karıştırıyor!
Bankalar daha önce içeride ve yurtdışında tahvil ihraç etti, bunlar kanalı ile likidite ihtiyacını karşılamaya ve risklerini kontrol altında tutmaya çalıştı.
Fakat bunlar arasında içeride ihraç edilen Türk Lirası cinsinden olanların ikinci piyasası hiç olmadı; müşterilerine satmaya çalıştılar ve geri kalanını fonlarına aldırdılar.
Söz konusu fonlar ise bunları almak üzere likidite yaratmak için ikinci piyasası olan menkulleri satmak durumunda kaldılar.
KAYNAK SIKINTISI BÜYÜMEYE VE FAİZLER YÜKSELMEYE DEVAM EDER!.. ORTALIK KARIŞABİLİR...
Merkez Bankasının banka senetlerini teminat olarak kabul etmesi yönündeki zorlamalar yeni bir konudur.
Sadece teminat olarak kabul edilecek ve bunların yerine ikinci piyasası olan Devlet İç Borçlanma Senetleri satılacak ve para otoritesi bunları desteklemek adına alım yapmayacak ise, kaynak sıkıntısı büyümeye ve faizler yükselmeye devam eder.
Eğer varlık değerleri düşmesin ve faizler daha fazla yükselmesin diye Merkez Bankası bunları alarak portföyünü büyütmeye zorlanır ise ortalık karışabilir!
Kısa vade de faizler daha fazla yükselmeyebilir veya biraz gerileyebilir; ancak eşanlı olarak döviz kurları da seri bir şekilde ve yukarı yönde harekete geçer, başta enflasyon olmak üzere tüm ekonomik beklentiler hızla olumsuzlaşma eğilimine girer.
ARZ TALEP DENGESİZLİĞİ VE...
Hemen yukarıda kabaca özetlemeye çalıştığımız olumsuzluğun gerçekleşmesi durumunda, finansal kaynak konusundaki arz talep dengesizliği yıkıcı olabilecek şekilde bozulur; zaten kıt olan likidite, sistem veya yurt dışına kaçmaya başlar; düşürülmek istenen faizlerin daha sert bir şekilde yükselmesi gündeme gelebilir!
Uğur Civelek, Dünya -15 Mayıs 2017, Pazartesi-
:
Yazıda, -rahat okutma amaçlı- paragraf ayırmalarla, siyahlaştırma ve ara başlıklar bize aittir.
dikGAZETE.com
