6 Şubat 2023 saat 04.20’de Türkiye, 10 şehrini kapsayan “K.Maraş, G. Antep, Malatya, Diyarbakır, Ş.Urfa, Adana, Hatay, Kilis, Osmaniye” 7,7 şiddetindeki bir depremle sarsıldı.
İlk andan itibaren binlerce bina yıkıldı.
Deprem, Türkiye sınırları içinde 100 bin kilometrekare alanı kapsadı, devamında Suriye’de Halep, Azez, Afrin, İdlip ve Lazkiye ile birlikte 150 bin kilometrekare alana yayıldı.
Türkiye sınırları içinde 13,5 milyon, Suriye’de de 7 milyon insanı etkiledi. Şu ana kadar (08.02.2023 00:06 ) Türkiye’de 5 bin 894 kişi ve Suriye’de 3 bin 800 kişinin cesetlerine ulaşılmış bulunuluyor. 5 bin 775 bina yıkılmış bulunuyor.
Bu yazıyı yazdıktan sonra 24 saat geçti şu anda yıkılan bina sayısı 6 bin 444 ve ölen insan sayısı 9 bin 500’ü geçmiş bulunuyor. (*)
Son iki yüzyılda Osmanlı coğrafyasının gördüğü en büyük deprem.
Depremin başlangıcından itibaren milletimizin gerek kan vermek gerek nakdi ve ayni yardım konusunda gösterdiği fedakârlık her türlü övgünün üzerindedir. Keza deprem bölgesinde arama kurtarma çalışması için gitmek isteyen vatandaşlarımızın bu kış şartlarında hava alanlarına hücum etmesi takdire şayan insanlık ve vatanseverlik örneğidir.
Depremler, felaketler, savaşlar her zaman en kötü şartlar altında cereyan eder. Hiçbir deprem hiçbir felaket, şartların elverişli olduğu hava, iklim ve saati seçmez, günü saati ne zaman gelmişse o zaman patlar.
Bu nedenle devletin ilgili kurumları, belediyeler, itfaiye teşkilatları, Türk Silahlı Kuvvetleri, AFAD hazır durumda tutulur. Bütün imkânlar faaliyetlerin tekrarına, karmaşasına imkân vermeyecek şekilde birleştirilir.
Türkiye çapında bütün valilik ve belediyelerin imkânları seferber edilir. Her kurtarma timi, bir kişiyi bile kurtarsa bütün insanlığı kurtarmış gibi kutsal bir iş yapmış olur.
Böyle durumlarda faaliyetlerin başkanlığını ve koordinasyonunu görevdeki vali ve kaymakamlar yapar. Böyle büyük bir alan için olağanüstü yetkili bölge valisi görevlendirilebilir. Valinin üstüne vali, kaymakamın üstüne kaymakam atanmaz, yardımcı olmak üzere görevdeki yöneticilerin emrine ilave vali ve kaymakam gönderilebilir.
İşlerin tek elden yönetilmesi, zaman ve malzeme israfının önlenmesi için böyle davranmak menejman kuralıdır ve böyle tavsiye edilmektedir.
Bu deprem, son bir asırda yaşanmış depremlerle mukayese edildiğinde kapsadığı alan, şiddet, yüzeye yakınlık, artçı depremlerin büyüklüğü, sayısı, birbirine yakın büyüklükte 2 deprem yaşanması dolayısıyla en tehlikeli olanıdır.
Depremzedelerin soğuğa rağmen evlerine sokulmaması, açıkta kalanlara çadır, yer ve imkân hazırlanması bakımından çok seri hareket edildiği değerlendirilebilir. Ayrıca hırsızlık, kapkaç, fırsatçılık, aşırı fiyatla mal satmak gibi hadiselerin olmaması sevindiricidir.
Yardımların toplanması bölgeye ulaştırılması hızla gerçekleştirilmiş, ücretsiz uçak seferleri, banka ve PTT hizmetlerinden ücret alınmaması, akaryakıt temini gibi sorunlar hızlı şekilde çözüldü.
Özellikle Sağlık Bakanlığı’nın gerek hastane, gerekse ambülans hizmetleri çok seri şekilde icra edilmektedir, gerek ilk yardım gerekse hastaneye yetiştirilmelerindeki hizmetleri övgüye şayandır.
Enkaz arama ve kurtarma ekiplerinin sahadaki çalışmalarını TV kanallarından izliyorum. Bir enkazın üstünde 40 -50 kişi toplanıyor 1-2 kişi çalışıyorlar ötekiler etrafta seyrediyor. Bu kadar kalabalığın enkazın 4 ucundan ayrı ayrı kazı çalışması yapması gerekirken neden seyrediyorlar anlamış değilim.
AFAD ekiplerinin çalışmalarında eğitim ve malzeme kadrolarının olmadığı gibi bir intiba edindim.
Mesela her tim; 1 Tim başkanı, 4 tünel kazıcı personel kazma, kürek, balyoz ve uzun levye, elektrikli testere, 2 adet kırıcı matkap ve matkapçı, 1 Tel makası ve makasçı, 1 sedye ve sedyeci, 1 elektrikçi ve seyyar jeneratör, 5 tonluk 2 adet kriko, kafa feneri, miğfer ve 2 tane moloz atıcı personelden oluşması gereklidir.
Böylece bir kurtarma timi 12 kişiden oluşabilir.
Kurtarma timinin malzeme kadrosu böyle olurken personel kadrosunun 5 kişisi eğitimli personelden (yani AFAD’dan) 7 kişisi de gönüllülerden teşkil edilebilir.
Arama timleri, kurtarmaya elverişli malzeme ve teşkilat kadrosuna sahip olmazsa sistemli bir arama ve başarılı kurtarma hizmetleri yapılamaz.
Bu işleri başarmak için her 10 tim’e bir komutan ve iş makinesi tahsis edilebilir.
Burada da bütün devlet kurumlarının kuruluşundaki ve sivil kuruluşların bünyesindeki iş makineleri, trafik tescil belgeleri üzerinden tespit edilip hangisi nerede hangi enkazda görevlendirilecek tespit edilebilir. Tıpkı sefer görev emri verir gibi vazifeye davet edilebilir. (Mecburi davet)
Hava alanları ve yollardaki çökme, heyelan gibi engeller en kısa zamanda molozlarla doldurularak ve molozlar atılarak yollar kontrollü şekilde ulaşıma açılabilir.
Ayrıca gönüllüler için asgari ücret üzerinden maaş ve sigorta hakkı verilir. Barınma ve yeme, içme ihtiyaçları karşılanır.
Yurt dışından gelen arama kurtarma ekiplerinin emrine yeteri kadar gönüllü personel takviyesi yapılır. Gelen uzman personelden azami şekilde istifade edilir. Bir saha biter bitmez başka bir sahada görevlendirilir.
Ayrıca şunu da ifade etmek isterim çok katlı bina, verilen zayiatın esas sebebi değildir.
Geçtiğimiz günlerde Tokyo ile ilgili bir belgesel izledim. Adamlar 100 katlı bina yapmış, deprem anında depreme direnmiyor, bina kavak ağacı gibi sallanıyor. Bir cam dahi kırılmıyor. Bina stokunun yenilenmesinde Japonya’dan uzmanlar getirilerek onların tecrübelerinden istifade edilmesi gerektiğini değerlendiriyorum.
Öldüren, kat sayısı veya depremin şiddeti değil, zemini çürük, yapısı çürük, yanlış tadilat yapılmış deprem yönetmenliğine uygun olmayan binalardır. Aksine çok sağlam çok katlı binalar yapılarak tarım arazileri terk edilmelidir.
Ayrıca şunu da ifade etmek isterim…
Tarım alanlarına yapılmış binaların hasar görüp görmediğine bakmaksızın tamamının yıkılması güvenli –kayalık arazilere taşınması gereklidir.
Tarım alanlarına kurulmuş bina arazileri, ziraat sektörüne devredilmesi ve imara açılmasının men edilmesi gereklidir.
Tarım arazilerine konteyner ev dışında ev yapılmasına asla müsaade edilmemelidir.
Bir savaş çıkması halinde arama-kurtarma, yangınla mücadele, yaralılara müdahale hayati önem kazanacaktır.
Bu tür depremler aslında harbe hazırlığın hakiki tatbikatıdır.
Bu depremdeki organizasyon faaliyetleri 1999 depremine nispetle çok başarılıdır, ancak geliştirilmeye muhtaçtır.
Bu tür depremlere hiçbir şaşkınlık yaşamadan aynı hızla cevap vermek gereklidir.
Sık sık arama kurtarma tatbikatları yapılarak arama-kurtarma işlerinde tecrübenin artırılması gereklidir.
Benim arama kurtarma hizmetleri için söyleyeceklerim ve tavsiyelerim bunlardan ibarettir.
Topyekûn milletimize başsağlığı diliyor, görevdeki arkadaşların daha verimli ve sistemli çalışmalarını gönülden diliyorum.
AFAD ARAMA TİMİ PERSONEL VE MALZEME KADROSU NASIL OLMALI?
Bu malzemeler sandıklar içinde belediyelerin, askeri birliklerin, valilik ve kaymakamlıkların AFAD’ın depolarında sandık içinde muhafaza edilir. Afet anında arama kurtarma timlerine dağıtılır.
.
Suat Gün, dikGAZETE.com
(*) Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 9 Şubat saat 07.45 itibarıyla Kahramanmaraş merkezli depremlerde 12 bin 873 kişinin vefat ettiğini, 62 bin 937 kişinin yaralandığını bildirdi.
Kahramanmaraş merkezli depremlerde 12 bin 873 kişi can verdi
