Dillerde ve zihinlerde yer etmiş şarkıları bir yana, güzel konuşması, keskin zekası, ve naif düşüncesi ile bilinen, ülkemizin nadide sanatçılarından biri olan (nur içinde yatsın) Barış Manço’nun şarkı sözleri bize her zaman bir şeyler anlatır…
Sözler ve müzik, aklımıza ve ruhumuza dokunur…
Kenevir ile ilgili konuyu araştırırken, kenevire Anadolu’da “çedene” denildiğini öğrenince de aklıma Barış Manço’nun “çıt çıt çedene” türküsü geldi.
Bu sebepten düşünüyorum ki, “Çedene” şarkısını yazarken de bize yine bir şeyler anlatmış olabilir.
Ufak bir araştırma sonucunda öğrendim ki Barış Manço’nun bu şarkıyı yazdığı dönemde Anadolu’da sokaklarda “dişi Hint keneviri ekimi yasaklandı…” diye insanlara anonslar da edilmiş..
Devletler yıktıran bu bitkinin önemini hafızalara tatlı tatlı kazımak için olsa gerek, güzel bir türkü bile bırakmış usta sanatçı...
Biz de gönlümüze doğan bir iki düşünceyi kaleme almak istedik...
Şarkının sözleri şöyle;
“Ekin ektim çöllere de biçtirmedim ellere.
15’inde yar sevdim de ondan düştüm dillere.
Ekine firaz derler, güzele beyaz derler.
Her kime derdim yansam, yana yana gez derler.
Çıt çıt çıt çıt çedene de sar bedeni bedene.
Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane.”
'EKİN’E FİRAZ DERLER DE GÜZELE BEYAZ DERLER…
Ekin bizim kültürümüzde, rahmet, bolluk, bereket, helal nimet gibi çeşitli manevi anlamlarla anılmıştır.
Kur’an-ı Kerim’de Fetih Suresi 29. ayetinde, Mü’minler ekin başaklarına benzetilmiştir.
Firaz; “onur, gurur, yücelik” gibi kavramları temsil eder.
“Ekin”e “firaz” diyerek ise onurumuzla, gururumuzla, şan ve şerefimizle rızkımızı kazanıp, işlerimizi gerçekleştiririz anlamını da katarız bir yerde…
“… güzele beyaz” derken…
Barış Manço gibi ince düşünceli, keskin zekalı birinin burada ten rengi ayrımından bahsettiğini düşünmüyorum…
Bizler saf, duru, masum, temiz olan değerlerimize, “ak” deriz, beyaz deriz, beyaz aynı zamanda “nur”u da temsil eder…
Ve masum olan, temiz olan ak olan her şey bizim kültürümüzde güzeli ve en güzeli hatırlatır..
Güzel olmak için de helalinden rızık ile onurlu ve şerefli bir duruşumuzun olması gerekir.
HER KİME DERDİMİ YANSAM, YANA YANA GEZ DER…
Türk milletinin şerefli, namuslu duruşunun karşılığında dem bulan Allah vergisi bir his midir bilmiyorum bu, bağırda yanan cihat anlayışı.....
Bilmiyorum ama…
Bizler yüreğimizdeki tertemiz hisleri, cümle aleme yaymak isteriz.
“Cihat” derken tam burada şunu da düşünüyorum, diğer anlamları ile birlikte ve kenevir sanki “çözümü olmayacak bir mesele” imiş gibi, bunun için sanki çok önemli bir mücadele verilmesi gerekiyormuş gibi lanse ediliyor.
Barış Manço belki de yasaklanan kenevirin, ülke üretimine katılmasını istiyordur da kimse derdine derman olamıyordur; o da bir şarkı ile belki de bunun niyazını duygulara döküp onu hissettiriyordur…
EKİN EKTİM ÇÖLLERE DE YOLDURMADIM ELLERE…
Çöle ekin…
Göle maya...
“Ya olursa” diye imkansıza imza atmak…
Necip Fazıl “Utansın” şiirinde; “Tohum saç, bitmezse toprak utansın! / Hedefe varmayan mızrak utansın!” diyor ya!..
Ne zaman bir işe niyet etsem, bu dizeler gelir aklıma.
“Sen elinden geleni yap, gerisi nasibe kalmış” diye...
Anlıyoruz ki bizler, önemli değerlerimiz için, imkansızı başarmak niyetiyle adımlar atarız..
Kur’an-ı Kerim’de İsra Süresi 13. ayetinde diyor ki, “herkesin kaderi kendi çabası kadardır”…
O halde, biz elimizden geleni yaparsak, zor işlerimizin de mutlaka yeşeren filizleri olacaktır.
Ve bizler helalinden, hakkımız ile yaptığımız işlere sahip çıkarız, kirlenmesin diye de ellere yar etmeyiz.
Şu an ülkemizde ekimi sınırlı da olsa genel anlamda yasak olan ama çağımızdaki imkanlarla yeni bir çağı da başlatacak kadar önemli bir değere sahip ve Allah’ın insanlığa nimet olarak verdiği bu mucizevi bitkinin çok çeşitli alanlarda ülkemize kazandıracaklarını anlatmak için yapılması gereken mücadelenin zorluğunun farkındayız…
Çeşitli çıkar odaklarının kenevir mucizesi aleyhindeki alaycı ve kenevirin ciddiye alınmaması yönündeki kampanyaları sebebiyle kenevir bitkisinin tohumundan sapına dek fayda ve getirilerini anlatabilmek bile belki çok zor görünüyor ve Barış Manço da bu yüzden “Ekin ektim çöllere…” diyor ama gayret edilirse çölü bile yeşillendirmek neden mümkün olmasın!..
ONBEŞİNDE YAR SEVDİM DE ONDAN DÜŞTÜM DİLLERE...
Bizde vatan sevgisi “Tanrı” inancıyla da eş değerdir…
Belki bu yüzden “kut” anlayışıyla gelir Türklüğün cihana sesleniş aşkı ..
Ve biz bu aşk uğruna, anadan, babadan, yardan, arkadaştan geçeriz…
Yüreğimizdeki bu tohumlar küçük yaşta yeşerir ve bu yüzden Çanakkale’de yeşeren kınalı kuzularımız, Sarıkamış’ta çiçek açan “15’lilerimiz” örnek gösterilir her zaman. 21 yaşında İstanbul’u feth eden Fatih Sultan Mehmet Hanımız örnek gösterilir imkansız denilenin yapılabilir olmasına..
ÇIT ÇIT ÇIT ÇIT ÇEDENE DE SAR BEDENİ BEDENE…
Kenevir tohumunun çıtır çıtır keyifle yenmesinin betimleyici özelliğinin yanında, bitkinin binlerce faydasının olmasına rağmen, yasaklanmasının ardındaki gizemi, biraz da mizahla vurguluyor sanki Barış Manço...
Belki biraz ütopik olacak ama Anadolu’da önemli ve gizli şeylerde, “hişt, çıtın çıkmasın!..” denilir; çedene yasaklanmış o zamanlar ki bu yüzden “çıt çıt” tabiri de bu deyimi çağrıştırdı nedense.
Bir yandan yasaklı oluşu ile bir yandan tarıma elverişli ülkemiz toprakları yabancı tohum ve çeşitli ithal ekinlerle istila edilirken, böylesi bir madenin işlenmeyip ülkemize bir fayda sağlayamaması üzüntü verici bir durum.
Bu durumla mücadelenin zorluğu da idrak edenlerce biliniyor..
Bu zorluk ve mücadeleyi, yine milli şuurumuzdaki kardeşlik ve sevgi bağlarımızla, birbirimize maddi manevi destekle aşabiliriz diyor sanki bir yandan o şarkının sözleri...
DÜNYA DOLUSU YAR OLSA DA ALACAĞIM BİR TANE…
“Dünya dolu yar olsa da alacağım bir tane” derken aklıma, İstiklal Marşımızdaki;
“Sen şehîd oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyâları alsan da, bu cennet vatanı.
…
Cânı, cânânı, bütün vârımı alsın da Hudâ,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyâda cüdâ.” mısraları geliyor.
Vatanımızın bir karış toprağı için milyonlarca neferimiz şehit olmuştur; bu da kanıt olarak gösteriyor ki vatanımızın ve bayrağımızın maddi ve manevi menfaatleri karşılığında, bize dünyaları verseler de Hak yolda değişmeyeceğiz…
.
Gamze Erol, dikGAZETE.com
.
.
Emre erdoğan 3 yıl önce