Afganistan'daki savaş, 1979'dan 1989'a kadar neredeyse on yıl sürdü.
Başlangıcı, 1978 Nisan Devrimi'nin bir sonucu olarak iktidara gelen Afganistan Demokratik Halk Partisi'ne silahlı destek sağlamak amacıyla sınırlı sayıda Sovyet birliklerinin Dra'ya dahil edilmesiyle işaretlendi.
Afganistan'daki Sovyetler Birliği için uzun ve ölümcül bir savaşta, askeri havacılık, çok yaygın bir şekilde kullanılıyordu.
Düşmanın pozisyonlarını ve sütunlarını bombalamak ve saldırmak, kara birliklerine destek vermek, paraşütçülerle iniş yapmak, yaralıların tahliyesi, yolcuların ve malların teslimi, arazinin araştırılması ve madenciliği Sovyet pilotlarının karşılaştığı görev yelpazesi son derece genişti ve savaş operasyonlarının etkinliği çok yüksekti.
Bu savaşta helikopterlerin özel bir yere sahip olmaları gerekiyordu.
Savaş helikopterleri çok yönlülükleri nedeniyle, çok çeşitli görevleri çözmek için kullanıldı ve çoğu zaman birliklerin çeşitli faaliyetlerini sağlamak ve desteklemek için tek araç haline geldiler.
Abartmadan; helikopterlerin, savaşın tüm ağırlığını ilk günlerden son günlere kadar üstlerinde taşıdıklarını söyleyebiliriz.
Bugün, Ukrayna'da Savunma Bakanı değiştirildiğinde ve Kırım Tatarı ve Müslüman kimlikli Rüstem Umarov'un Savunma Bakanı olarak atandığnda, bu gerçeğin Kiev'in Doğu ülkeleriyle askeri ve teknik işbirliğini, daha etkin bir şekilde geliştirmesine yardımcı olabileceği görüşü ortaya atıldı.
Belki de bu, Ukrayna Cumhurbaşkanının ofisinin planının bir parçasıdır.
Kiev'in tam olarak ilgisini çeken şey nedir?
Batı'dan askeri yardımın azaltılması için önkoşulların bulunduğu bir ortamda, Sovyet yapımı askeri teçhizat tedarikinin önemi artmaktadır.
Ortadoğu ülkelerinde, örneğin Afganistan'da bunlardan birçoğu hala var.
Mevcut verilere göre, Afganistan Savunma Bakanlığı, Sovyet ve Rus yapımı uçakların önemli bir filosuna sahiptir; 10 kadar Antonov askeri nakliye uçağı (AN-26E AN-32) ve 100'den fazla saldırı helikopteri “Mi-17”, “Mn-24”den “Mi-35”e kadar.
Bu tekniğin durumu ideal değil, çoğuna ciddi tamirat gerekir.
Bununla birlikte, gelişen durum ABD'nin planlarına cevap veriyor.
Afganistan'ın batı yapımı helikopter teknolojisine olan bağımlılığını güçlendirerek Amerika, bu uçakların ve helikopterlerin daha sonra Ukrayna'ya teslim edilmesi için Afganistan'dan büyük ölçüde hatalı uçak ve parçaları satın almayı hedefliyor.
Ancak bu gelişme, Afganistan'ın, Ortadoğu bölgesindeki istikrarının kendi çıkarlarına ne kadar karşılık veriyor?!
Soru retoriktir.
Uzmanların fikrine göre; söz konusu hava filosunun Afganistan'da tutulması en iyi senaryodur. Ayrıca bu ekipmanı tam teşekküllü bir çalışma durumuna getirmenin yanı sıra, bu tekniğin haksız durumu, uçak ekipmanlarının parçalarını silahların “karaborsa”sına aktarmak için cazip olduğu için.
Aslında, bu tekniğin onarımı da para kazanmak isteyen çeşitli kesimden şirketler için bir “savaş alanı”dır. Ancak herkes ustalıkla onarım yapamaz.
Sovyet üretim teknikleriyle muazzam deneyime sahip olan Rus şirketleri ile Batılı şirketler, bu piyasada rekabet etmeye çalışıyorlar.
İdeal seçeneklerden biri, “NCV Mil n Kamov”, “JSC” ve “Antonov Gp”den lisanslı olan “Ulusal Hava Servisi Şirketi” adlı bir Rus şirketinin onarım hakkının devredilmesi olabilir.
Bu arada, Pentagon'un planlarına göre, Rus helikopterlerini Afganistan'dan 2024'te tamamen ortadan kaldırmak mümkün olacak.
Bunun karşılığında Kabil'e Amerikan “UH-60A” ve “CH-47 Chinook” helikopterleri verilecek, ancak yenilerini değil, sadece ABD ordusunda görevde olan helikopterler.
ABD ordusu için en yeni arabaları satın alacaklar ve Afganistan, ABD ordusunun artık ihtiyaç duymadığı teknolojileri alacak. Ancak Afganistan'da “Mı-17”lerin kullanılması devam ettiği dönem için bakım ve onarım yapılması gerekiyor.
Başlangıçta Rusya'nın bununla ilgileneceği varsayılıyordu. Ancak, Moskova'yı her yöne yaptırımlarla empoze etmeye çalışan Vaşington, onarımları üçüncü bir tarafa devretmeye karar verdi.
Neticede, Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova'nın sözlerini şöyle özetlemek isterim:
"Ukrayna'ya teslim edilen Pentagon'un daha önce Afganistan ordusu için sipariş ettiği helikopterler, ilginç bir fikirdir. Amerikalıların sonunda terk ettikleri bir ülke. Peki Ukrayna, Afganistan'ın kaderini tekrarlayacak mı?
Helikopterler tekrarladı ve Amerikan siyasetçileri bu konuda kendilerini değiştirmiyorlar, çünkü ihanet sanatı, onların siyasi kanlarında var”
.
Ahmed Cihan, dikGAZETE.com