Türkmen köyünden Bakanlığa! Bir Türkmen kızının başarı öyküsü: Derya Yanık

Isparta merkezde Nazmi Toker İlkokul yıllarımdan hatırlıyorum, Milli bayramlarda veya okul müsamere törenlerinde folklor ekipleri çıkar, Muzaffer Sarısözen'in derlediği Sivas yöresine ait “Türkmen kızı un Eliyor /On parmağın kınalıyor / Türkmen kızı süt pişirir/ Sütün köpüğün taşırır” türküsünün sözleri eşliğinde oyunlarını sahnelerdi. 

Silifke folklor ekiplerinin ritimli oyunları, bizlere bambaşka dünyaların kapılarını aralar, çocuk yüreğimiz kıpır kıpır kıpırdar, çoşkulu müzik eşliğinde oyun figürlerine kendimizi kaptırırdık. 

Belki de bu coşkumuz aile köklerimizin Hamideli ve Teke  Türkmenlerine uzanmasının doğal bir sonucuydu. 

Türkmen Kızı Bakan olursa!..

Artık Türkmen kızları sadece un eleyip süt sağmıyor ama Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün devrimleri sayesinde eğitim alıyor, sosyal hayatın her alanında öncü roller üstleniyor.

Önce “Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kurulması ile Kamu Personel İşlemlerinin Yürütülmesine İlişkin Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair 73 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” 21 Nisan 2021 Çarşamba  tarihli 31461 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. 

Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile  daha önce birleştirilen Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı fesh edilmiş, "Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı" ile "Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı" kurulmuştu.

Ardından yine aynı tarihli ve sayılı mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı atama kararı doğrultusunda Derya Yanık, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na Bakan olarak atandı. 

Türkmen köyünden “Aile Bakanlığı”na bir azmin öyküsü…

İtalyan yazar Susanna Tamaro' nun 'Yüreğinin Götürdüğü Yere Git'  romanında, kahramanın ağzından şu sözler dökülür “Yapmaya değecek tek yolculuk, içimize yapacağımız yolculuktur."  

Derya Yanık, kendi yaşam öyküsü ve bu öyküyü besleyen hayat felsefesini temellendirdiği,  31 Ekim 2019'da Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Toplum Araştırmaları ve Uygulama Merkezi’nin düzenlediği "Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları ve Hukuk" başlıklı söyleşide  şöyle diyordu:

 "... Arkadaşlar, 1972 Kadirli doğumluyum. Kadirli o zaman Adana'nın bir ilçesiydi şimdi ise Osmaniye'nin bir ilçesidir. Köylüyüm, köy kökenli bir ailenin çocuğuyum. 

Dolayısıyla taşra ve şehir kıyaslamasını aynelyakîn yaptığımı düşünüyorum. Çünkü benim de içine doğup büyüdüğüm aile ve sosyal çevre,  kırsaldan şehir kökenli olmaya okumakla evirilen ve bunu başarma gayretini gösteren bir ara dönemdir. 

İyi ki böyle bir ara formda doğmuşum diye Allah'a çok şükrediyorum. Bu sayede kırsal ve şehir hayatını kıyaslamaya olabildiğince imkânım oluyor."

Üniversite öğrencileri ile gerçekleştirdiği bu söyleşi etkinliğinde hayata bakış açısını şekillendiren aile köklerini anlatmıştı.   

Bir Kadirli türküsünde geçen "Aşağıdan gürül gürül göç gelir/Gelir amma gürültüsü geç gelir"  dizeleri bölgenin konar göçer tarihine ışık tutar. 

Osmaniye /Kadirli / Harkaştığı / Harkaçtığı Köyü… 

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, 1972 yılında  tarihte Cebelibereket olarak bilinen, Osmaniye il merkezine 52 km, Kadirli ilçe merkezine 7 km uzaklıkta yer alan ve 1928 yılından beri aynı adı taşıyan Harkaştığı / Harkaçtığı Köyü Yanıklar Mahallesinde bulunan tek katlı köy evinde doğdu.

Yanıklar aile mensuplarının sülale şöhreti nedeni ile hem mahalle ismi hem de bu soyadını taşıyan sülale lakabıdır.  Bakan Derya Yanık'ın soyismi de  buradan gelmektedir. 

İlkokulu Kadirli ilçesinde okuyan Bakan Derya Yanık'ın ailesi babasının vefatının ardından köyden ayrılarak Adana'ya yerleşti.

Harkaştığı / Harkaçtığı Köy adının anlamı ve tarihçesi…

Harkaçtığı köyü, Yanıklar ve Dikirli adlarıyla iki bölümden oluşur. Köyün adı arkın açıldığı anlamına gelen bir kelimedir: Hark-açtığı.  

Bazı kaynaklarda Harkaştığı olarak da geçmektedir. Hark: “Yarma. Yırtma. Su akacak yarık yer” manasında kullanıldığı gibi bir diğer anlamı da hendek demektir. 

-Köyün içindeki tarihi Türkmen beyleri konağı-

Nüfus olarak Yanıklar kısmı daha büyüktür. Köyün, çok eski bir mezarlığı bulunmaktadır. Köy 14. Yüzyıldan beri çeşitli Türk boylarının kışlağı haline gelmiştir. 

Köye ilk yerleşen boy Avşarların Kiçi Paşa ve Tayyıblar cemaatleridir. Ancak daha sonradan bölgeye gelen Avşar ve Tecirlilerin yerleştiği biliniyor. 

Tecirli Türkmen aşiretleri, Oğuzların 24 boyundan Beydili boyuna mensuptur. Beydili Boyu, Anadolu'ya geldikten sonra Urfa Karacadağ bölgesine yerleşmiş, Osmanlı hakimiyetine girdikten sonra Dulkadirli Türkmenlerini (Ulusu) oluşturan boyların arasında yer almıştır. Dolayısıyla Tecirli aşiretleri, XIV. Yüzyılda Dulkadirli Türkmenlerini oluşturan boylar arasında sayılır. 

Tecirli (Tacirlü) aşireti, Dulkadirli Ulusunun Ağcakoyunlu boyuna bağlı bir oymak olup, Amik Ovası'nda kışlardı. Fakat  XVII. Yüzyılda Ceyhan nehri kıyısı ve özellikle Haruniye ovasında kışlamaya başlamıştır.

Köydeki  nüfusu oluşturan Demircili Türkmenlerinin 1800'lü yılların başlarında başında 'Büyük Hoca" lakabıyla bilinen Mehmet Efendi vardır. 

II. Mahmut Döneminde (1808-1839) günümüzde Karamüftüoğlu sülalesi olarak bilinen aileden, “Büyük Hoca” lakabıyla bilinen Mehmet Efendi’nin Kadirli Müftülüğüne  atandığı yerel kaynaklarda belirtilir. 

Onun oğlu Mehmet Emin Efendi, 1831'de Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa'nın deste­ğiyle Kadirli Savrun suyu balıklağı bitişiğindeki verimli toprakları (1500 dönüm) eline geçirir. 

Kadirli’nin kuzeyindeki Toros Dağlarından süzülerek gelen Savrun suyunun kıyısında bulunan arklar zamanla yerel  yöneticilerin ayanların eline geçmiş ve gelir kaynağı teşkil etmiştir.

Bu arklar sayesinde çeltik ekimi yapılmıştır. 16. yüzyılda özellikle Kanuni döneminde Kars-ı Maraş sancağına bağlı Harkaçtığı köyü, saray mutfağına gönderdiği çeltiklerle ünlenmişti. Bu tarlalarda 600 kişinin çalıştığı ve yıllık 450 bin akça vergi verdiği bilgisi kaynaklarda mevcuttur.

Yaşar Kemal, ünlü romanı İnce Memed’i Bakan Yanık'ın köyünde yazdı…

Harkaçtığı Köyü’nde, 1924 yılında yapılan ve Kadirli’nin ilk köy ilköğretim okullarından biri olan atıl durumdaki binalar,  müzeye dönüştürülür. 

Ayrıca Yaşar Kemal, ünlü romanı İnce Memed’i Harkaçtığı köyünde yazdığını belirtmiştir. Kadirli ilçesinin sazla atışma dalında tek bayan aşığı Ayşe Çağlayan, Harkaçtığı köyündendir.

Köydeki, Demircili Türkmenleri, Avşar ve Tecirlilerden başka, 1.Dünya. Savaşı sırasında Rus ve Ermeni mezaliminden kaçan “Van Erciş’e bağlı Arnis Köyü’ndeki Şivi Aşireti’nden bir kaç aile bu köye iskan edilmiştir. 

Kurtuluş Savaşı yıllarında Fransız işgaline uğrayan Kadirli’de Harkaçtığı köyüde düşmanla mücadele etmiştir. Köyden bazı isimler Kuvayı Milliye teşkilatının başkanları olarak önemli hizmetlerde de bulunmuştur.

Kadirli’ye 56 yıl aradan sonra Bakan…

1965 yılında Kadirli ilçesi Adana’ya bağlı olduğu dönemde Süleyman Demirel hükümetinde yine Kadirli ilçesinden Ahmet Topaloğlu, Milli Savunma Bakanlığı, Gümrük ve Tekel Bakanlığı yapmıştı.

56 yıl aradan sonra Kadirli ilçesinden olan Derya Yanık, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı oldu.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık'ın eğitim süreci ve siyasi geçmişi…

İlk öğrenimini aynı ilçede, lise eğitimini ise Adana Anadolu Lisesi'nde tamamladı. 1995'te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden lisans derecesi ile mezun oldu. 1996'da İstanbul Barosu'na bağlı olarak avukatlık stajını tamamladı. Aynı yıl 1996'da, İstanbul Barosu'ndan avukatlık ruhsatını alarak mesleğe başladı. 

AK Parti’nin kuruluşunda İstanbul İl Yönetim Kurulu üyesi olarak yer aldı. 2004-2014 yılları arasında 5 ve 6. dönem İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeliği görevinde bulundu. 

Vekaleten İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Asaleten Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı…

2006'da İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarihinde ilk kez bir kadın meclis üyesi olarak Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın yerine vekâlet etti. 

Şubat 2006'da dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Londra'ya yapacağı ziyaret sırasında kendisine vekalet etmek üzere Yanık'ı seçmişti.

Bunun yanı sıra, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hukuk Komisyonu Başkanlığı ve AK Parti grup sözcülüğü pozisyonlarında görevlendirildi. 

Halen Kadın ve Demokrasi Derneği “KADEM” yönetim kurulu üyesi olan Yanık, insan hakları, aile hukuku, çocuk ve kadın hakları alanlarıyla ilgili birçok sivil toplum çalışmasında yer aldı. 24 Mart 2021'deki 7. Adalet ve Kalkınma Partisi Olağan Kongresi'nde Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) üyeliğine seçildi.

Adalet ve Kalkınma Partisi’nin düzenlediği “Siyaset Akademisi” eğitim serileri kapsamında bir süre "Siyaset felsefesi ve siyasi metinler" dersleri verdi. 

Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği'nde (MÜSİAD) danışmanlık ve eğitim sektör kurulu başkan yardımcılığı görevinde bulundu. 

Öğrencilik yıllarından bu yana sivil toplum çalışmalarının içinde yer alan Derya Yanık, Darülaceze ve Kadın ve Demokrasi Derneği başta olmak üzere çok sayıda dernek ve vakıfta yönetici olarak görevler üstlendi. İnsan hakları, aile hukuku, çocuk ve kadın hakları alanlarında gönüllü çalışmalarda bulundu ve eğitimler verdi. 

BM Kadının Statüsü oturumu kapsamındaki uluslararası etkinliklerde, kadın ve hukuk başlığı altında sunumlar gerçekleştirdi.

Paraşütle değil, tabandan gelen Bakan…

Yanık, AK Parti'nin kuruluşundan bu yana içinde yer alan isimlerden birisi ve siyasete atıldığı dönemden bu yana bu parti içerisinde faaliyetlerini sürdürmüş bir isim. Partinin İstanbul kurucu İl Yönetim Kurulu üyeleri arasında bulunuyor.

Derya Yanık 24 Mart 2021’de AK Parti 7. Olağan Büyük Kongresi'nde Merkez Karar ve Yönetim Kurulu Üyeliğine seçildi. 21 Nisan 2021 tarihinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na bakan olarak atandı.

Türk kadınının toplumsal rolünü en iyi bilenlerden…

Kimileri ona “Amazon Savaşçısı” dese de o Türk tarihinin ünlü isimlerinden “Tomris Hatun” gibi mücadeleci bir ruha sahip.  Doğruları dobra dobra söylemekten çekinmeyen karekterde. 

Nitekim Amerikalı oyuncu Angelina Jolie, Time dergisi için yazar Elif Şafak'la kadın hakları ve kadına yönelik şiddetle mücadele üzerine bir röportaj yapmış ve Elif Şafak kendi  halkını aşağılayan cevaplar vermişti. 

Bunun üzerine Derya Yanık, bakan olmadan önceki son olarak hafta sonunda “İstanbul Sözleşmesi” konusunda oyuncu Angelina Jolie ve yazar Elif Şafak'ın yaptığı sohbeti sert bir dille eleştirmişti.

Yanık, “LGBT destekçilerinin kendileri lehine manipüle ettikleri Sözleşme, karşıtlarının anakronik hukuk yorumuyla da iyice bağlamından koparıldı. Bugün bu sözleşmeyi konuşma hakkı Şafak ve Jolie'nin değil, samimi kadın hakları mücadelesi veren Türkiye insanınındır” diye yazmıştı.

Hatta bununla yetinmemiş, "Elif Şafak’ın uzun yıllardır yaşadığı İngiltere, AB üyesi iken de İstanbul Sözleşmesini imzalamadı. “Kadına yönelik şiddetle mücadelede en ileri uluslararası sözleşme”yi İngiltere’nin neden imzalamadığını Elif Şafak’ın bir kerecik olsun yaşadığı ülkeye sorması gerekmez mi?” diye sorarak kuklacıyı deşifre etmişti. 

İşte ülkü, işte yol, işte hedef!..

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, "Biz Türkiye'de kadınların şiddete uğramadığı, sosyal, siyasal, ekonomi çarklarına olabildiği kadar geniş bir biçimde ulaşabildikleri bir sonuç elde etmeye çalışıyoruz. Ben de bunun için çalışacağım"  ifadesi ile sanırım töre ve kadın cinayetlerinden bunalan Türk milletinin gönlünü ferahlattı. 

Türkmen ovasından, Türkmen dağından Bakanlığa yükselen bu Türkmen kızına yönelik tezviratın arka planında onun Türk kimliğinin etkisininin büyük olduğunu düşünüyorum. İnanın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarihinde olmadığı kadar emin ellerde. 

Allah utandırmasın. Tanrı Türkü korusun ve yüceltsin! 

Siz ne dersiniz?

.

Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com

Twitter'da takip edin: @oc32oc39 , @dikgazete

Seçilmiş Kaynakça:

https://www.aile.gov.tr/bakan/biyografi

https://kadem.org.tr/yonetim-kadrosu/av-derya-yanik/

http://tam.fsm.edu.tr/haber/Toplumsal-Cinsiyet-Tartismalari-ve-Hukuk2020-04-02-18-37-53pm

https://nisanyanmap.com/?lv=2&y=Harka%C5%9Ft%C4%B1%C4%9F%C4%B1&t=&srt=x&u=1&ua=0

https://www.osmaniye.net/osmaniye-ilceleri-ve-koyleri/kadirli-ilcesi/harkactigi-koyu

https://kadirlili.com/2020/04/14/harkactigi-koyu/

https://osmanlica.ihya.org/dt-16105.html

http://savrun-savrun.blogspot.com/2011/09/karamuftuzade-hazim-agah-efendi.html?m=1

https://basakgazetesi.com/haber/cukurovada-tecirli-turkmen-asireti-tarihi-11236.html

Yusuf Ziya Bildirici, I. Dünya Savaşı Sırasında ve Sonrasında Adana ve Kadirli’ye Gelen Göçmenlerin İskanı ve Karşılaşılan Sorunlar, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 64, Bahar 2019, s. 103-140 

https://www.milliyet.com.tr/gundem/derya-yanik-kimdir-aile-ve-sosyal-hizmetler-bakani-derya-yanik-hayati-6486999/2

https://www.haberturk.com/osmaniye-haberleri/86494015-kadirlide-bakan-derya-yanik-sevinci

https://www.yenisafak.com/gundem/tek-katli-koy-evinden-aile-ve-sosyal-hizmetler-bakanligina-derya-yanikin-atamasi-memleketinde-sevincle-karsilandi-3619748

https://www.haberler.com/osmaniye-kadirli-de-bakan-derya-yanik-sevinci-14080621-haberi/

Derya Yanık: 'İBB'ye başkanlık eden ilk kadın', yeni Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56832982

https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-56793267

https://www.yenihaberden.com/derya-yanik-aldigimiz-bayragi-biz-tasiyacagiz-1625214h.htm