Orta Avrupa’da diplomasi oyunu; Macaristan ‘Beygir takası’

Mehmet Yıldırım

Orta Avrupa’da diplomasi oyunu; Macaristan ‘Beygir takası’

20-12-2023

Orta Avrupa’da diplomasi oyunu; Macaristan “BEYGİR TAKASI”

PKK Çatı Terör Örgütü; İran’dan bir hat çekerek Akdeniz’e açılmak istiyor. İran’dan başlayan; Türkiye’nin güneydoğusu, Irak ve Suriye’nin de kuzeyini içeren bölgede Marksist/ seküler bir devlet kurmak istiyor. Kurulacak olan devlet; Türkiye’nin Ortadoğu’ya açılan kapılarını kapatmayı, Türkiye ile Arap devletlerinin arasına fiziki olarak engel koymayı hedefliyor.

Türkiye’nin son zamanlarda PKK’ya karşı hem sahada hem de Suriye ve Irak şehirlerinde muntazam mücadelesi sona yaklaşmakla birlikte; PKK, düşük yoğunluklu çatışmayı sürdürmeye devam ediyor.

2011 Arap Baharı ile birlikte Suriye’de meydana gelen iç savaşta; Suriye topraklarında bulunan PKK militanları ve iltisaklıları; Amerikalı siyasi ve askeri danışmaların yönlendirmesi ile siyasi yapılanmaya gitti. PKK’nın siyasi uzantısı PYD’nin Uluslararası Cenevre ve Astana’daki Suriye’nin Geleceği toplantılarına katılmasını isteyen Amerika’nın talebi, Türkiye tarafından ret edildi. Böylelikle PYD’nin önü kesilmiş oldu.

PKK’nın Suriye’nin kuzeyinde yerel dinamikleri harekete geçirerek Kanton/ sözde şehir devleti kurduğunu ilan etmesi üzerine; Türkiye müdahale ederek birçok şehirde PKK’nın yapılaşmasını engelledi. PKK; Amerika’nın yönlendirmesi ile devletmiş gibi hareket etmeye başladı. En son yayınladıkları bir belge ile ‘Demokratik Konfederalizmi’ öncelediklerini ilan ettiler. Amerika’nın sadık uşağı PKK’nın sözde anayasa benzeri belgeyi yayınlaması; Türkiye için geçiştirilecek bir mesele değil.

Amerika’nın PKK ile diyaloğuna karşı Türkiye, mücadelesini sürdürmeye devam ediyor. Türkiye, müttefikleri ile birlikte yeni bir Güç Birliği oluşturuyor.

Türkiye, Balkanlar üzerinden Orta Avrupa’ya gelerek; “şimdi yanı başınızdayım!” mesajını iletti.

Türkiye’nin, NATO dahil olmak üzere Avrupa’nın birçok uluslararası örgütüne üye olmasına rağmen; Macaristan’daki ilişkilerinin seviyesini yükseltmesi, yeni bir başlangıç olarak değerlendirilmeli.

Avrupa Birliği içerisinde ‘Üvey Evlat’ muamelesi gören Macaristan, birlik içerisinde muhalif duruşuyla dikkat çekiyor.

Merkezi Avrupa devletleri bir süredir Macaristan’ı tecrit ederek; izolasyona tabi tutuyor. Zaten Macaristan da bu durumdan hoşnut görünüyor.

Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın, Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyelik sürecinin hızlandırılması için yapılan oylamaya katılmaması; Avrupa için bir meydan okuma olarak değerlendirildi.

Orban, egemen güçlerin barışa yanaşmadığını ve savaşı sürdürdüğünü daha önce söylemişti. Orban’a göre; savaş halindeki Ukrayna’nın birliğe üye olması, çelişkili bir durum teşkil ediyor.

Avrupa Birliği tarafından baskılanan Macaristan; egemenlik hakkını kullanarak rotayı Türkiye’ye çevirdi.

Macaristan, Uluslarüstü Kurum ve Küresel Güç Odaklarına karşı ulusal egemenlik kaygısı güttüğü için; çıkar odaklı bir politika geliştirdi. Macaristan’ın bu çıkışı, Türkiye’nin dış politika argümanları ile örtüşüyor.

Orta Avrupa ülkesi olan Macaristan’ın Türk Devletleri Teşkilatı’na gözlemci üye olması; coğrafi konum olarak sıkıştırılmış ortamdan çıkışını sağlıyor.

Türkiye ile Stratejik Ortaklığa imza atan Macaristan; Türkiye’nin enerji transfer hatları üzerinde yer alıyor.

Macaristan’ın Türkiye üzerinden Doğal Gaza ulaşacak olması; enerji tedarik sürecindeki darboğazdan çıkışını kolaylaştıracak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ikinci kez Budapeşte ziyareti ve üçüncü kez Viktor Orban ile bir araya gelmesi; Türkiye’nin Avrupa Birliği ve NATO’ya karşı Yeni Sayfa açtığını gösteriyor.

Her iki devletin NATO içerisinde ortak karar alacak olması Atlantik Birliğini tedirgin ediyor. İsveç’in NATO üyeliği için her iki devletin imzasına ihtiyaç duyuluyor.

Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye; Macaristan ile birlikte yeni kartlar açıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Budapeşte ziyareti ile birlikte onlarca siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel iş birliği anlaşması imzalandı.

Macaristan ve Türkiye arasındaki iş birliği; diplomatik ifade ile dostane ve kardeşçe bir araya gelişi ifade ediyor.

Viktor Orban’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a at hediye etmesi, ziyaretin en ilginç gelişmesi oldu.

Başbakan Orban, sosyal medyada yaptığı paylaşımda: “Şimdiye kadar yaptığım en iyi anlaşma! Bir beygir gücüne karşılık 435 beygir gücüm var” ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, iki ülke arasındaki ilişkilerin 100. yılına özel hazırlanan “HU TR-100 plakalı” Togg'u Macar Başbakanına hediye etti. İkili, Viktor Orban’ın şoför koltuğuna oturması ile bir süre Budapeşte sokaklarında dolaştı.

Victor Orban, hediye meselesini açıklarken; “at ile bütünleşmiş bir milletin yine at ile birlikteliği olan bir diğer ulusa armağanı” sözü, iki milletin ortak tarihi geçmişine vurgu yapıyor olması, iş birliğinin ortak temeller üzerinde bina edildiğini gösteriyor.

Birçok tarihçi, atın Türkler için önemini, eski dönemlerde yazdıkları eserlerle günümüze aktarmıştır. MS 4-5. yüzyıllardaki batı kaynakları, Avrupa Hunları hakkında şu tespitleri yapmışlardır:

“Henüz ayakta durabilecek bir Hun çocuğunun yanında eyerlenmiş bir at bulunurdu. At üstünde yerler, içerler, alışveriş yaparlar, sohbet ederler ve uyurlar. At başka kavimleri sırtında taşıdığı hâlde, Hunlar at sırtında ikamet ederler.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hediye edilen atın adı “Főúr” yani Şef.

“Főúr”, Macaristan’da yasal olarak koruma altına alınan Nonius cinsi bir at. Nonius cinsi atlar; 1816’da tür özelliği kayda alınmış siyah/ bej renkte, sıcakkanlı, yapılı, sakin ve gösterilerde ileri düzeyde performanslarıyla tanınıyor.

Főúr’un yetiştirildiği Mezőhegyes Menesbirtok çiftliği; yalnızca Macaristan'ın değil aynı zamanda Avrupa'nın en eski devlet mülkü olarak biliniyor. 1784 yılında kurulmuş olan çiftlik/ hara; 2016 yılı sonunda Macar devleti tarafından satın alınarak kamulaştırılmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan; Budapeşte’de “Savaş ve şiddetin ne Ukrayna'da ne de Filistin'de çözüm olmadığı konusunda Macar dostlarımızla aynı fikirdeyiz. İsrail'e doğru mesajı vererek, katliama son vermek uluslararası toplumun görevidir. Dostumuz Macaristan'ın bunun için gerekli adımlardan geri adım atmayacağına inanıyorum” diyerek, İsrail’in yanında tavır alan ev sahibi Viktor Orban’ı da uyarmaktan geri kalmadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce Hamas’ın bir terör örgütü olmadığı ve seçimle iş başına gelmiş; Filistin’in özgürleştirilmesi için mücadele eden siyasi bir yapı olduğunu söylemişti.

Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Filistin ile ilgili sözlerini tasvip ettiğini söylemesi de dikkat çekici.

Viktor Orbán’ın da söylediği gibi; Türkler ve Macarlar; 21. Yüzyılda birlikte kazanacak. Çünkü Macarlar, 20. Yüzyılda kaybetmişlerdi.

Her iki devletin, ilişki seviyesini Stratejik Ortaklık seviyesine yükseltmesinin elbette birilerini rahatsız etmesi de beklenmekte.

Avrupa’da güç dengeleri yeniden şekilleniyor. Değişim, Türk Devletlerini de yakından etkileyecek.

Orban’a göre; dünya ekonomisinde blokajların ortaya çıkması Macaristan'ın çıkarlarına aykırı. Macaristan'ın geleceği, bloklar halinde değil, kolektivite ve ara bağlantıda. Türk devletleri bunda kilit rol oynayabilecek.

Macaristan ve Türkiye; Avrupa, Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Asya ile yakın temasta.

Her iki ülke; Küreselcilerin baskılarına dik durabilecek potansiyele sahip. Avrupa’da nasıl ki Amerika bir güç odağına dönüştü ise Türkiye ve Macaristan da ortak bir güç odağı haline geliyor.

Mehmet Yıldırım, dikGAZETE.com

https://www.dikgazete.com/haber/turk-zirhlisi-turk-macar-dostlugunu-pekistirecek-867101.html

https://www.dikgazete.com/haber/macaristan-basbakani-orban-turkiye-olmadan-macaristanin-guvenligi-yok-867021.html

https://www.dikgazete.com/haber/cumhurbaskanligi-iletisim-baskani-altundan-macaristan-ile-imzalanan-mutabakata-iliskin-aciklama-867036.html

https://www.dikgazete.com/haber/canli-cumhurbaskani-erdogan-macaristan-basbakani-orban-ile-ortak-basin-toplantisi-duzenliyor-867017.html

https://www.dikgazete.com/haber/cumhurbaskani-erdogan-macaristan-basbakani-orban-ile-gorustu-867004.html

https://www.budapesttimes.hu/diplomacy/orban-turks-hungarians-to-be-winners-together-in-21st-century/

https://www.budapesttimes.hu/diplomacy/presidents-office-turkiye-key-for-hungary/

https://magyarnemzet.hu/gazdasag/2023/12/orban-viktor-egy-kulonleges-torok-autoban-vette-fel-erdogant

https://hvg.hu/360/20231219_Wall_Street_Journalhelyzetkep_Orban_az_EU_atalakitasat_celozza_meg

https://magyarnemzet.hu/belfold/2023/12/orban-viktor-egy-lovas-nemzet-ajandeka-egy-lovas-nemzetnek

https://hungarytoday.hu/hungarian-diplomacy-in-the-fast-lane/