Türkiye BRICS'de: Üyelik, ittifakın siyasi ve ekonomik gelişimlerini nasıl değiştirebilir?
27-28 Ağustos 2024'te Moskova’da VI. Uluslararası BRICS Ülkeleri Belediye Forumu düzenlendi. Forum, BRICS ülkelerinin bölgesel ve belediye yönetimleri arasında deneyim ve fikir alışverişi yapmak ve iş iletişimi kurmak için bir platform sağlamıştır.
Etkinlik kapsamında, kamplarda çocuk ve gençlik tatilleri ile müfredat dışı eğitim konularının tartışıldığı “Müfredat Dışı Eğitimin Rolü, Çocuk ve Gençlik Eğitiminde Uluslararası İşbirliğinin Rolü” konulu bir yuvarlak masa toplantısı da düzenlendi.
‘Yuvarlak Masa’ya Rusya'nın yasama ve yürütme organlarının temsilcilerinin yanı sıra uluslararası uzmanlar da katıldı.
Uluslararası Kamp Bursu (ICF) NPO Başkanı Türkiye'den Fahrettin Gözet'in konuşması özellikle dikkat çekti. Fahrettin Gözet, BRICS ülkelerinin gençleri dahil etmeye yönelik ortak girişimlerinden bahsetti, ICF’nin gençlik kampları arasında uluslararası işbirliğini geliştirmedeki rolünü vurguladı, Rus ve Güney Afrika kampları arasındaki ortaklıklar gibi başarılı projelere örnekler verdi.
- Yuvarlak Masa toplantısında Türkiye’den Uluslararası Kamplar Birliği (ICF) Başkanı Fahrettin Gözet’in konuşması dikkat çekti
Burada, Türk hükümetinin çeşitli düzeylerde BRICS'e katılma arzusunu defalarca dile getirdiğini belirtmekte fayda var. 2018'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bunu söyledi ve hatta derneğin adını “BRİCS’T” olarak değiştirmeyi teklif etti. Türk gazetesi Hürriyet Daily News, o sırada Türk devlet başkanının BRICS liderlerini (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı içeren) Türkiye'nin bu derneğe girmesine izin vermeye çağırdığını bildirdi.
Erdoğan, 27 Temmuz 2018'de Johannesburg'da gazetecilere verdiği demeçte, BRICS üyesi ülkelerin Ankara'nın bu önerisine verdiği olumlu tepkiyi not etmekte başarısız olmadan, “Bizi bu platforma götürürseniz BRICST (BRICS-T) adını taşıyacağını söyledim" dedi. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da Çin'i ziyareti sırasında Pekin'deki Çin ve Küreselleşme Merkezi'nde düzenlenen bir etkinlikte; “Elbette BRICS'e üye olmak istiyoruz. Bakalım bu yıl her şey nasıl gidiyor” dedi.
Bu arada, o zamanlar Çin, tüm ülkeler arasında en çok Türkiye'yi destekledi, bu da Türk liderinin dikkatinin parantezlerinin dışında kalmadı.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Özellikle Çin, genişlemeyi desteklediğini söyledi. Diğer ülkelerin bu platforma katılımını düşündüklerini gördüm. Buna karşı değiller” dedi.
Ve geçen yılın Eylül ayında, ÇHC'nin Ankara Büyükelçisi, Ankara'nın örgüte katılmak için başvurması halinde Çin'in Türkiye'nin BRICS'e adaylığını destekleyeceğini açıkça ifade etti.
Çin'e ek olarak, Ankara'nın BRICS girişimi, Rusya tarafından da destekleniyor. Rusya Devlet Başkanı sözcüsü Dmitry Peskov, Moskova'nın olumlu tutumunu tekrar teyit ederek, Rusya'nın Türk makamlarının BRICS'e katılma konusundaki ilgisini memnuniyetle karşıladığını söyledi.
Peskov, Türk inisiyatifinin, yaklaşan BRICS zirvesinin gündeminde yer alacağını ifade ederek, “Türkiye gibi önemli ortaklar da dahil olmak üzere komşularımızdan BRICS'e olan ilginin artmasını kesinlikle memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.
Ve büyük olasılıkla Türkiye'nin, özellikle Rusya ve Çin'in desteğinin arka planına karşı, bu organizasyona katılma konusunda gerçek bir şansı var.
Aynı zamanda, şu soruyu sormak uygundur: NATO'nun önde gelen ülkelerinden biri, neden Batı karşıtı BRICS'e girmeye karar verdi?
Başlangıç olarak; Türk makamları, Türkiye'nin BRICS'e girişini, Türkiye'nin 1999'dan beri üye adayı olduğu AB'ye iyi bir alternatif olarak nitelendiriyor. Geçen Eylül ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne katılma kararının memnuniyetle karşılanacağını, ancak Türkiye'nin kendisini kendi kendine yeten bir ülke olarak gördüğünü ve Avrupa'dan yardıma veya desteğe ihtiyacı olmadığını söyledi; “Biz her zaman kendi kendine yeten bir ülke olduk.”
Türkiye Cumhurbaşkanı, Ankara'nın uzun yıllardır Avrupa toplumunun kapısında olduğunu söyledi ve Brüksel'i kınayarak; “hiçbir zaman AB'nin yardımına veya desteğine ihtiyacımız olmadı ve ihtiyacımız da yok” dedi.
Bu yılın başında Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ankara'nın Avrupa Birliği'ne kabul edilmesini beklemeyeceğini ve başka “tarihi yollar” arayacağını söyledi.
Başka bir deyişle Ankara, Avrupa'ya önümüzdeki on yıllar boyunca “deniz kenarında hava beklemeyi” amaçlamadığını, diğer uluslararası formatları tercih edeceğini açıkça ifade etti.
Görünüşe göre Türkiye'nin BRICS'e katılma konusundaki mevcut faaliyeti, Ankara'nın belirtilen hedefin pratik uygulamasına başlamaya hazır olduğunu gösteriyor. Ve bu, Türkiye'nin neden BRICS'in bir parçası olmaya karar verdiği sorusunun da cevap seçeneklerinden biridir.
Ankara, Avrupa'ya kapılarını kapatarak Türkiye'nin değil Avrupa Birliği'nin kaybettiğini açıkça ortaya koyuyor; bu birincisi.
İkincisi; şüphesiz Türkiye'nin BRICS'e girişi, Türk devletinin bölgesel siyasette ve genel olarak uluslararası ilişkiler sisteminde halihazırda önemli olan uluslararası otoritesini daha da artıracaktır.
Üçüncüsü; BRICS'e tam katılım, bu formatın statüsünü artırdığı ve bu organizasyonu küresel düzeyde önemli ölçüde güçlendirebileceği için sadece Türkiye için değil, kuruluşun kendisi için de faydalıdır.
Dördüncüsü; ticaret bağlarını genişleterek BRICS'e katılmaktan hem Türkiye hem de bu birliğin tüm ülkeleri ekonomik olarak yararlanıyor. Bloomberg tarafından yapılan bir değerlendirmeye göre, BRICS ülkeleri, 2020'de küresel ekonomik büyümeye, benzer katkılarda bulundu.
Sonuç olarak; 2028 yılına kadar BRICS devletleri, dünya ekonomisinin yüzde 35'ini oluşturacaktır. Bu da mantıklıdır, çünkü BRICS, Türkiye'nin bu birliğe girmesi durumunda Türk tarım ürünlerinin, inşaat malzemelerinin, tekstil ürünlerinin büyük hacimlerde akacağı geniş bir yelpaze ve geniş pazarlardır.
Ekonomistlere göre bunun karşılığı Türkiye'ye artan yatırımlar ve yeni pazarlara erişim vaat ettiği tahmin ediliyor. Bununla birlikte, BRICS'e katılmanın ekonomik ikramiyelerinin yanı sıra Türkiye, Ankara'nın ittifak müttefikleriyle ilişkilerindeki gerilimi artırabilecek ABD ve NATO'nun olumsuz tepkileriyle karşılaşma riskiyle de karşı karşıya.
Ancak Türk devletinin esnek politikası göz önüne alındığında, Ankara'nın konumunu, Kuzey Atlantik İttifakı (NATO) da dahil olmak üzere kendi nüfuzunu artırmak için kullanabilmesi mümkündür.
Ayrıca Türkiye, ancak Avrasya ülkeleriyle işbirliği içinde Türkiye ekonomisine yönelik tehditleri en aza indirebilir. Dahası, bunun için gerçek platform sadece BRICS olmayabilir.
Dünya ekonomisinin merkezi, büyük miktarlarda enerji kaynaklarının yoğunlaştığı batıdan doğuya doğru hareket ederken, BRICS'e katılarak Ankara, ekonomik güvenliğini sağlayabilecek ve ekonomik krizi yenebilecek.
.
Ahmed Cihan, dikGAZETE.com
.