Putin, Kuzma Minin ve Dmitry Pozharsky anıtına çiçek koydu -04.11.2023-
KASIM RUSYA ULUSAL BİRLİK GÜNÜ VE KAHRAMANI TATAR KUZMA MİNİN
Rusya’da Ekim Devrimi’nin modern takvimdeki yıl dönümü olan 7 Kasım tarihi, SSCB’de resmi bayram olarak kutlandı ve SSCB’nin yıkılışından sonraki 13 yıl boyunca resmî bayram olarak kutlanmaya devam etti ama 2004 yılında resmî bayram olmaktan çıkartıldı ve ertesi yıldan itibaren 1612 yılındaki zaferin yıl dönümü olan 4 Kasım’ın resmî bayram olmasına karar verildi.
Peki, bu tarihte ne olmuştu ve 4 Kasım Ulusal Birlik Günü olarak ilan edilmişti?
Şimdi o dönemdeki Rusya’ya ve ne olduğuna bakalım.
Rusya İmparatorluğu'nda “Karışıklık Dönemi”, “Korkunç İvan” olarak bilinen 4. İvan'ın 1584 yılında ölümüyle başlayıp 1613 tarihinde Romanov Hanedanlığı'nın kuruluşuna kadar devam etti.
Bu sırada Rusya'nın kurucu hanedanı Rurik Hanedanı'nın çöküşüyle yaşanan köylü ayaklanmaları gibi karışıklıklarla, ülkenin orta ve güney kesimlerinde ekonomik düzen etkilendi ve Rusya tarihinin en büyük kıtlık dönemini yaşadı.
Taht üzerinde hak iddia etme olayları ve Yedi Boyarlar'ın küçük Dimitriy'i öldürürerek Rurik Hanedanı'nı sona erdirmesi ile Moskova Prensliği yıkılma tehlikesine girdi.
Yedi Boyarlar'ı yöneten Mstislavl Prensliği'nin Prensi Fyodor Mstislavskiy de Katolik Prens Wladyslaw'ın Rusya tahtına geçmesi için Polonyalı birliklere Kremlin'in kapılarını açtı.
Moskova Patriği Yermogen, Rus Ortodoks Kilisesi'nin korunması için halkı Moskova'yı korumaya ve Polonyalı işgalcileri sürmeye çağırdı.
Halkın bu çağrıya gönüllü olarak cevap vermesi ve Ryazanlı vali Prokopiy Lyapunov'un başlattığı ilk hareketin ardından yayılan savunma girişimleri, 19 Mart 1611'de bastırıldı.
Daha sonra da Nijnıy Novgorod bölge yöneticisi ve bir tüccar olan Kuzma Minin, halkı yeniden gönüllü birliklere katılmaya çağırdı.
Gönüllü birliklere kendi mal varlığını da bağışlayan Minin, Novgorod Prensi Dmitriy Pojarskiy ile Rusya'nın tüm sosyal ve etnik gruplarından binlerce kişiden oluşan bir orduyu yöneterek savunmaya geçti.
4 Kasım 1612'de Moskova işgalcilerden kurtarıldı ve bu zafer, devletin gücünü yeniden toplamasına zemin hazırladı.
Kuzma Minin ve Pozharsky. İki farklı dünyadan geliyorlardı: Dmitry Pozharsky aristokrasiye mensuptu ve Kuzma Minin'in bir tuz üreticisinin oğlu olduğu söyleniyordu, ancak Rusya'nın Polonyalılardan bağımsızlık mücadelesindeki başarıları nedeniyle bu iki figür tarihe birlikte geçmeyi başardı.
Gönüllü birlik liderlerinin gönderdiği davetin ardından ülkenin her yerinden grupların temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen Zemskiy Sobor toplantısının sonucunda Fyodor Nikitiç Romanov'un (Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Filaret) oğlu Mihail Romanov, Çar olarak seçildi ve Romanov Hanedanı'nın ilk üyesi oldu.
Daha sonra 1645-1676 yılları arasında hüküm süren Çar Aleksey Mihayiloviç'in Moskova'nın kurtuluşunun kutlanması talebiyle 4 Kasım günü, 1917 yılına kadar bayram olarak kutlandı.
İşte, Rusya’da 2005 yılından itibaren tekrar kutlanmaya başlanan 4 Kasım günü, Moskova’nın işgalden kurtuluşu, yeniden istikrara kavuşması, daha önemlisi her sınıf ve etnik gruptan insanın bu güne katkıda bulunması sebebiyle önemli olup, “Ulusal Birliği” de simgelemesi açısından seçilmiş, ismini buradan almış bir gündür…
Putin, 2017 yılındaki Ulusal Birlik Günü'nde Kuzma Minin ve Dmitry Pozharsky'nin Kızıl Meydan'daki anıtına çiçek bırakmıştı.
- Putin Kuzma Minin ve Dmitry Pozharsky Anıtına çiçek koyarken
Putin’in Ulusal Birlik Günü’nde çiçek koyarak Minin’i andığı anıtın büyük açılışı ise 20 Şubat 1818'de gerçekleşti. Binlerce Moskovalı dolu Kızıl Meydan'da askerler dizildi, askeri geçit töreni düzenlendi. Davul çalma ve bağırarak “Yaşasın”, kapak anıttan çıkarıldı. Moskova gazetelerinden biri bu olayı şöyle tarif etti:
“Bu ciddi ayin sırasında, sakinlerin izdihamları inanılmazdı; tüm banklar, Gostiny Dvor'un çatıları, Kremlin duvarının yakınındaki asalet için amaçlanan banklar ve Kremlin'in kuleleri bu yeni ve sıra dışı manzaradan zevk alan insanlarla doluydu.”
Heykeltıraş Ivan Petrovitch Martos tarafından yapılıp, Moskova'daki Kızıl Meydan'a dikilen Minin ve Pozharsky Anıtı, izleyici üzerinde büyük bir etki bıraktı. Anıttaki Rus gömlekli Nizhny Novgorod yaşlı Kuzma Minin'i tasvir ediyor ve Dmitry Pozharsky'i milislere başkanlık etmeye ve onu vatanı kurtarmaya yönlendirmekte. Bir kalkanın üzerine yaslanan Pozharsky, kılıcı Minin'in elinden almaktadır.
Kuzma Minin-Dmitry Pozharsky Anıtı
Anıtın Minin ve Pozharsky'ye önemi 1612 olaylarının anılarının ötesine geçti. Sadece Moskova'daki ilk anıt değil, aynı zamanda basit bir insandan bir adamı tasvir eden ilk anıt oldu. Bu anıtın bir benzeri de 2005 yılında Novogorod merkez meydanına dikildi.
Putin, 2014 yılında ise, 1612 yılında bir Tatar'ın Rusya'yı Polonyalı işgalcilerden kurtardığını hatırlatmıştı. Çünkü, Putin'in kastettiği kahraman olan Tatar kökenli Kuzma Minin'in oluşturduğu gönüllüler ordusu Moskova'yı Polonyalı işgalcilerden kurtarmıştı. Daha sonra ise, Romanov hanedanının ilk üyesinin tahta çıkmasını sağlayarak bu hanedanın üç yüzyıl hükümdarlık yapmasının yolunu açmıştı.
Peki, kimdir Kuzma Minin?
Kuzma Minin’in 1611’de Novogorod’ta halkı silahlanmaya Çağırması -Tablo; Konstantin Makovsky 1879-
Ailesi ve yaşamının ilk dönemine ilişkin bilgiler kısıtlıdır. Kuzma'nın babası bir tuz tüccarı Mina Ankudinov, annesi Tatyana Semenovna idi. Doğum/Ölüm: 1562-1568 arasında. Doğum Yeri: Balakhna. Ölüm Tarihi: 21 Mayıs 1616. Ölüm Yeri: Kazan-Novgorod arası olan Kuzma Minin, Nijniy Novgorod kentinde sıradan bir yurttaş olarak (ve muhtemelen et tüccarı olarak) yaşamakta iken Zemstvo milislerinin lideri olarak ön plana çıkmıştır.
Eylül 1611'de Minin, Zemstvo'nun (seçimli bölge konseyi) başkanı seçildi ve İkinci Halkın gönüllü birliklerinin örgütlenme hareketine başkanlık etti. Görevleri arasında bağış toplamak, askerlere maaş ödemek ve ev işlerini yönetmek vardı. Kuzma Minin'in tavsiyesi üzerine askeri komuta Prens Dmitry Pozharsky'ye emanet edildi. 1613'te Zemstvo Meclisi'nin toplanmasından önce Minin, 1612'de Yaroslavl'da kurulan ve hükümet görevlerini yerine getiren Tüm Topraklar Konseyi'nin bir üyesiydi.
Mikhail Scotti. Kuzma Minin and Dmitry Pozharsky,1850. -Nizhny Novgorod Devlet Sanat Müzesi, Rusya Federasyonu-
Kuzma Minin, 22-24 Ağustos 1612'de Moskova mücadelelerine aktif olarak katıldı ve kişisel cesaret gösterdi. Bir grubun başında Moskova Nehri'ni geçti ve düşmana yandan saldırıda bulunarak hetman Jan Karol Hodkevich'in ordularının yenilmesine yardımcı oldu.
Minin, Romanov hanedanını hükümdarlığa çağıran 1613 Zemstvo Meclisine katıldı. Taç giyme töreninin ertesi günü Mihail Fyodoroviç, Minina'ya Duma asilzadesi unvanını verdi ve 1615'te ona Nizhny Novgorod yakınlarında atalarından kalma bir toprak kiraladı.
Minin, tüccarlardan vergi tahsilatından sorumlu olduğu Moskova'da hizmet vermeye devam etti. 1615 yılında Kazan'da isyan eden Tatarlar ve Mari olayını soruşturmakla meşgul oldu. Minin 1616'nın ortasında öldü ve Nizhny Novgorod Kremlin'e gömüldü. 17. yüzyılın sonunda kalıntıları Nizhny Novgorod Preobrazhenskiy Katedrali'ne ve yıkılmasından (1962) sonra Mikhaylovo-Arkhangelsky Katedrali'ne nakledildi.
Minin'in ölümünden sonra, oğlu Nefed, Moskova'da avukat olarak görev yaptı. Mikhail Fedorovich kendisine Nizhny Novgorod bölgesindeki Bogorodsky köyünün mülk sahibi olma hakkını verdi. Ayrıca Nizhny Novgorod'daki Kremlin topraklarında bir arsa sahibi oldu.
2002 yılında, Ogonyok dergisi tarihçi VL Makhnach tarafından Kuzma Minin'in “vaftiz edilmiş Tatar Kirisha Minnibaev” olarak adlandırıldığı bir makale yayınlandı. 2006 yılında, Rusya Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gainutdin, Rus ulusal kahramanının Tatar kökenli hipotezini destekledi. Aynı zamanda, bu tez daha sonra Moskova Patriği ve Tüm Rusya Alexy II tarafından dile getirildi. Patrik, Kuzma Minin bir Tatar olduğu için, milislerden Moskova'yı işgalcilerden kurtarmaya giden birçok Tatar olduğu bilindiği için Minin'in Tatar uyruklu olduğunun en azından mümkün gördüğünü açıkladı.
“Tatar” görüşünün lehine argümanlar var. Ünlü Kazanlı bilgin-filolog, akademisyen A. Kh. Khalikov, “Bulgar-Tatar kökenli 500 Rus soyadı” adlı kitabında, Minin soyadının, ortaya çıkan Kıpçak-Horde klanının "min" adından geldiğini söylüyor. Khalikov anılan eserinde, aynen: Malum olduğu üzere “Min” kabilesi Kıpçak-Ordu nesillerinin en meşhurlarından birisidir ve ondan daha çok tanınan Ordululardır. Mesela Ordu knezi, “darugası” Min-Bulat. Bu nesilden çıkanlar, Mininler veya Minçaklar olarak devam etmiştir, tespitinde bulunmaktadır.
Bu anlamda, günümüzde 4 Kasım, Rus Ulusal Birlik Günü olarak kutlanmaktadır ve kahramanı bir Tatar’dır.
Bu bilgiler ışığında aynı sözü yineleyelim:
Rus’u kazıyın altından Tatar çıkar.
.
Rıdvan Aras, dikGAZETE.com
-Kırım Kültür Araştırmaları Derneği Başkanı, Uluslararası Kırım Dostları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi-