ST. PETERSBURG
Pandemi çağındaki büyük jeopolitik oyunda İngiltere’nin önemli bir rolü olduğu gerçeğini göz ardı etmemeliyiz.
Jeopolitik hedeflerini yalnızca Brexit ile açıklamak yetmez. Aynı zamanda Avrasya’da daha büyük bir rol alma arzusundalar.
Pek çok uzman bunu Büyük Britanya’nın 19. yüzyıldaki neo-koloniyal stratejilerini anımsattığını belirtiyor.
Bununla birlikte küreselleşme çağı, klasik moderniteden farklıdır. Artık daha dallanıp budaklanmış bir dizi araçlar kullanılıyor.
Ancak Londra’nın niyeti ve stratejilerinin bazı benzerlikleri var.
Konuyu açalım:
Öncelikle hedefler aynı. Bölgedeki etkilerini ve neo-koloniyal kontrollerini genişletmek istiyorlar.
Bugün Büyük Britanya, Orta Asya’daki varlığını aktif olarak artırıyor ve Londra’nın eylemleri, İngilizlerin sömürge dönemi politikalarını anımsatıyor.
Örneğin İngilizlerin Kırgızistan’da kendi siyasi gücünü oluşturma girişimlerinde bu hususu açıkça görmekteyiz.
İngiliz Uluslararası Kalkınma Departmanı – DFID, Kırgızistan’da bir darbe gerçekleştirmeden önce yeni Kırgız makamlarına reformlarla ilgili teklifte bulundu.
-DFID görüşmeleri
DFID, 2021 yılında Kırgız hükumeti ve Cogorku Keneş’ine (parlamento) danışmanlık için 3,5 Milyon ABD Doları tahsis edecek. Haliyle bu tahsilat, İngilizlerin jeopolitik çıkarları ve bu Orta Asya ülkesindeki etki ajanlarının da varlığını desteklemek amacı taşıyor.
İlginçtir ki bu paranın tahsisinin ön koşulu, İngiliz uzmanların Kırgızistan hükumetine ait her kuruma kapsamlı erişim sağlanmasıdır.
Yani Londra, kendi kuracağı erklerin altyapısını ve devlete ait tüm belgelere erişimin, tam olarak ayarlandığını iddia ediyor.
İngiliz özel danışmanlık şirketi Crown Agents’ın elemanlarının bu uzman kadrolarda olması ise oldukça merak uyandıran bir konu. Bu şirket, 1954 yılında İngiliz kolonilerinin devlet idaresi temelinde kuruldu. Yani “Kraliyet Kolonileri için Müşterek Ajanlar”!
Uzmanlar, bugün bu şirketin, eski alışkanlıklar temelinde, Londra’nın neo-koloniyal yörüngesinde görmek istediği ülkelerde; İngiliz çıkarlarının teşviki için bir “cephe” görevi gördüğünü belirtiyorlar.
Örneğin: Crown Agents’ın Ukrayna’da da bir temsilciliği bulunmaktadır. Angola, Zambiya ve Lesoto gibi bazı ülkelerde Londra, oradaki hükumetleri gümrük kontrolü, vergi tahsilatı ve tıbbi ilaçların tedariği gibi belirli başlı devlet işlerinin yerine getirilmesi hususunda Crown Agents’ın tek yetkili kurum olmasına ikna ettiler.
Yani bir başka deyişle, “Başarısız Devlet”ler için Crown Agents olmazsa olmaz bir hal aldı.
Bu tür “Kraliyet Ajanlarının” varlığı, gerçek bir devlete sahip olamamanın ve İngiliz nüfuz hedeflerindeki koloniyal statünün kesin bir işaretidir. Kırgızistan’a gelince; bu, devletin toplumda popüler olan “ulusal vatanseverlik himayesi” altına giren Cumhurbaşkanını son dönemde değiştirmesinden bu yana daha da saldırgan bir hal aldı.
Ayrıca neo-koloniyal danışmanlığa yönelik bu tür eğilimler, Kırgız toplumunun yeni hükumete karşı tutumunu önemli ölçüde değiştirebilir.
.
İlber Vasfi Sel, dikGAZETE.com