"Sel gider kum kalır, söz uçar yazı kalır, insan gider izi kalır" diye boşuna dememişler. 44 Günsavaşından önce yazmıştım; “Ankara’da, Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın, Türkiye'nin çıkarlarına hizmet ettiğini söyleyenler bile var. Dağlık Karabağ işgal bölgesi dışına çıkarak Azerbaycan ile savaşını çok geniş coğrafyaya yaymak isteyen Erivan yönetiminin, Türkiye'yi bu kaosa çekmeye yönelik politikası, yürürlükteki anlaşmalar kapsamında her an bir askeri müdahale ile karşılaşabilir.” Bu satırların üzerinden bir yıl geçmiş. Yazdıklarım harfiyen çıktı mı çıkmadı mı?
Pandeminin yol açtığı sağlık sorunları ve ekonomik kriz ile Dağlık Karabağ'ın önemli bir kısmının Diaspora destekli Ermenistan ordusundan kurtarılması ile başlayan süreç, sadece konjonktürü, sınırları değil hükümetleri de değiştirecek bir sarsıntıyı tetikliyor. Bu durumu bir önceki yazımda 'Karabağ Savaşının Kafkaslarda yol açtığı yeni jeopolitik durum' başlığı altında analiz etmiştim.
Diasporanın kılcal damarlarına kadar nüfuz ettiği Erivan'daki Paşinyan hükümetinden, Bağımsız Devletler Topluluğu’nun motor gücü Rusya Federasyonu’nun memnun olduğu söylenemez. Moskova, bir an önce Ermenistan’ın, Sovyet modeli fabrika ayarlarına dönmesini istiyor.
ABD'nin Almanya ile kontrol ettiği Gürcistan, Türkiye olmasa çoktan Moskova’nın peyki olmuştu bile. Dr. Fevzi Çelebi’nin “Gürcistan’ın zararına olan her ne varsa Türkiye’nin faydasına olmadığını, Türkiye’nin zararına her ne varsa Gürcistan’ın faydasına olmadığını anlayacaklardır" tespiti bu noktada önemli.
Dediğim gibi Erivan, Bakü, Tiflis içten içe kaynıyor. NATO’ya bağlı Batı Avrupa Birliği, Güney Kafkaslarda nüfuz çabası içinde. Soğuk savaş döneminde Avrupa’da ortaya çıkan savaş tehlikesinin bertaraf edilmesi için SSCB ile Doğu Avrupa’daki müttefiklerinin kurduğu Varşova Paktı benzeri Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu Üyelerinin askeri yapılanması, Güney Kafkasları, ABD ve Avrupalı müttefiklerine kaptırmaya niyetli değil. Bu iki gücün Güney Kafkaslar’da kıyasıya bir mücadelesi var.
Hatırlarsanız Sovyetler Birliği, dağılmadan önce Rus Komunist Partisi, NATO tehdidini NATO karşıtlığıyla taçlandırmış, hatta bu çabasının karşılığını reelpolitik kazanca dönüştürmüş, sonuçta Varşova Paktı ile hakimiyet alanını genişletmişti.
Ancak şimdi Moskova’nın bu pozisyonda olduğunu söylemek gerçekten çok zor. Abhaz ve OsetleriMoskova'nın kışkırttığını düşünen milliyetçi Tiflis yönetimi bırakın Rusya ile yola çıkmayı, elinden gelse bir kaşık suda boğacak kadar kızgın. Her iki blok da yanında Ankara’yı görmekten memnun olacak.
Erivan yönetimi de Tiflis gibi benzer duygulara sahip. Çünkü Paşinyan hükümetinin resmi tezi, RuslarınAzerbaycan Ordusunun ilerleyişine göz yumduğu şeklinde. Bu nedenle Diasporanın etkisindeki Ermenilerinde Rusları göresi gözü yok. Zaten Erivan, yeni Cumhurbaşkanı ve Başbakanın işbirliği ile 44 gün savaşından önce Moskova ile arasına ayrılık taşlarını döşemişti.
Azerbaycan ne Ermenistan ne de Gürcistan misali Ruslara mesafeli değil. Babası KGB yöneticisi ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Politbüro Üyesi olan Azerbaycan Republikası Presidenti İlham Aliyev'in bir ayağı Ankara’da diğer ayağı Moskova’da.
Azerbaycan Republikası Presidenti İlham Aliyev'in Bacısı Haydar gızı Sevil Aliyeva, kardeşine karşı…
Azerbaycan'da iktidar mücadelesinin iki güçlü kanadı var ve ikisinin de başını Aliyev ailesi çekiyor. “Bunlar kim” derseniz Mütevefaffa Azerbaycan Republikası Presidenti Haydar Aliyev'in kızı ve gelini cevabını alırsınız?
Şimdiki Azerbaycan Republikası Presidenti İlham Aliyev'in eşi olan Mihriban Paşayev Aliyeva, “Hazarın Sultanı” olarak tanınıyor. Hatta Türkiye de onu, Alp Er Tunga'nın yeğeni Saka kraliçesi Tomris Hatun'a benzetenlerin sayısı hayli fazla.
"Hazarın Sultanı" Mihriban Aliyeva iktidar yarışının neresinde?..
26 Eylül 2016'da, Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in yetkilerinin arttırılmasını öngören anayasa değişiklikleri için referandum yapıldı.
Refarandumla birlikte Cumhurbaşkanının görev süresinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılması ve güçlü bir başkan yardımcılığı makamı oluşturulması mümkünleşti.
Buna göre referanduma götürülen değişikliğin 103 - 105 ve 106 ilgili maddelerinde, yeni Azərbaycan Respublikası Prezidenti'nin nasıl ve hangi durumlarda seçileceği karar ve şekle bağlanmıştır.
Sözü geçen ilgili maddelere göre, Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Aliyev’in sağlık sorunları nedeniyle bu görevinden istifa etmesi, ayrılması durumunda Azərbaycan Respublikası Prezidenti I. Yardımcısı Mihriban Aliyeva'nın 60 gün içerisinde yeni Prezident olması gerekiyor.
Neden Mihriban Paşayev Aliyeva?
Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti, köklü ve soylu ve zengin ve eğitimli ailelerin oligarşik bir konsensusu ile kurulmuştu.
Bu aileler Sovyetler Birliği döneminde de Azerbaycan yönetiminde söz sahibi idi. Örneğin; Mihriban Aliyeva'nın biricik atası Arif Pashayev, bu aileler konseyinde ekonomiden sorumlu idi ve kendisine ait Pasha Holding LLC, birçok kuruluş ve bankayı çatısı altına toplamıştı.
Sonuç olarak şunu söyleyebilirim, Arif kızı Mihriban Hanımın Prezident olmasının geçerli tek nedeni, mevcut Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in eşi olması değil.
Kendi anne ve babasının aile klanlarının bu değişimde ısrarlı olmalarının yanısıra diğer güçlü ailelerin mutabakatı ile pandemi ve bulaşı sonrasında Azerbaycan'da yönetimin Mihriban Aliyeva üzerinden yeniden yapılanmaya gitmesi söz konusu olacaktır.
Mihriban Aliyeva'nın Sevil Aliyeva gibi yeni bir parti arayışı yok. Cumhurbaşkanı İlham Aliyevliderliğindeki Yeni Azerbaycan Partisi zaten onun için ortam hazırlıyor. REAL Partisi lideri İl Mus Mamedly, Musavat Partisi lideri Arif Gajily bu iki güçlü kadın aktör arasında yaşanan güç mücadelesinde acaba nerede dururlar?
1989'da ülkenin ikinci Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey tarafından kurulan Azerbaycan Halk Cephesilideri Ali Kerimli'nin ne Mihriban Aliyev ne de Sevil Aliyevayı desteklemesi şimdilik beyhude bir yorum olur.
Şahsi görüşüm, Avrasya jeopolitiğinin iki önemli aktörü Rusya Federasyonu ile Türkiye Cumhuriyeti, İlham Aliyev sonrası Mihriban Paşayev Aliyeva'nın Azerbaycan Respublikası Prezidenti olmasına sıcak baktığı şeklinde. Sebebini Aliyev ailesinin diğer iktidar namzedi Sevil Aliyeva'nın sınır ötesi bağlantılarına bakarak anlamak mümkün.
-2. Dünya Savaşı sırasında İçişleri Halk Komiserliği'nde görev alan ve "Sovyetler Birliği Kahramanı" nişanına sahip Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi Genel Sekreteri Haydar Aliyev; oğlu İlham Aliyev, eşi Zarife Aliyeva ve kızı Sevil Aliyeva ile birlikte Moskova’da.-
Sevil'in de Virgin Adaları'nda bir şirketi bulunuyor. Firmanın ismi Seaton Emlak... Şirketin faaliyet alanı, isminde yazsa da tam olarak belli değil. Sevil Aliyeva'nın mesleği kayıtlarda bestekar olarak geçiyor.
2018’in ilk yurtdışı konserini 13 Ocak’ta Bakü’de veren Ajda Pekkan’a Azerbaycan’ın en önemli siyaset adamı Haydar Aliyev’in kızı Sevil Aliyeva’dan istek bir şarkı gelmişti. Sevil Aliyeva, bestesi kendisine ait olan bir şarkıyı 1985 yılında kaybettiği annesi Zarifa Aliyeva için ‘Süperstar’ın seslendirmesini istemişti. Sevil Aliyeva'nın Londra'da oturduğu mahalledeki evlerin ortalama değerinin 9 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor.
Londra’da yaşayan multimiyoner bestekar Sevil Aliyeva…
İlham Aliyev ile ablası Sevil Aliyeva arasındaki ilişkilerin bozulması yıllar öncesine uzanıyor. 2009 yılında Yeni Musavat gazetesinde çıkan bir haber kaynak gösterilerek Londra'da yaşayan, 18 Ekim 1955 doğumlu Sevil Aliyeva'nın Bakü'ye dönerek bir partinin muhtemelen Büyük Dayanışma Partisi’nin başına geçeceği iddia edilmişti.
Sevil Aliyeva daha önce İlham Aliyev’e darbe girişimi ile itham edilen, 1946 Ermenistan doğumlu eski sağlık bakanı ve Azərbaycan Respublikası Prezidenti Haydar Aliyev'in özel doktoru Ali Binnatoğlu Insanov'un hapse atılması sırasında kardeşini eleştirmekten kaçınmamıştı. Nitekim iki kardeşin arasındaki gerginlik Bakü’deki bir açılışta doruğa çıkmıştı.
22 Mart 1946'da Ermeni SSR’sinin Noyemberyan ilçesinin Lambali kasabasında doğan Ali Binnatoğlu Insanov'un anne tarafı Sovyet Almanı. Insanov'un eşi de Alman ve oğlu Vidadi kızı ise Stelen Aylu ismini taşıyor. Insanov'un annesi, eşi ve patentini aldığı, sattığı Alman ilaç şirketleri üzerinden Almanya ile güçlü bağlantıları var.
Ali Insanov, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 20 Ekim 2005 parlamento seçimlerinin arifesinde sahte güç ele geçirme ve isyanlara hazırlık suçlamasıyla tutuklandı. Daha sonra resmi ve ekonomik suçlarla suçlandı ve 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2013 yılında Ali Insanov'a yönelik suçlamaların yanlış olduğu, soruşturmanın önyargılı olduğuna ve davaların haksız olduğuna ve Avrupa Sözleşmesinin 3. maddesi uyarınca ağır işkenceye maruz kaldığına karar verdi. Azerbaycan hükümeti, 10.000 avro para cezasına çarptırıldı ve Ali Insanov'un serbest bırakılması önerildi.
Ancak, Azerbaycan makamları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararına uymadı. ABD Kongresi, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'nin talebi üzerine 16 Mart 2019'da serbest bırakıldı.14 yıl hapis yatmış Ali Insanov, uluslararası kuruluşlar tarafından “siyasi tutuklu” olarak tanındı. Avrupalıların kahramanı oldu. Ali Insanov, 2019 yılında kurduğu muhalefetteki Hakk Adalet Partisi'nin başkanlığını yapıyor.
Parti kurma gerekçesini şöyle açıklıyor: "Azerbaycan Hükümeti'nin halkın iradesi ile oluşmaması, bir aile tarafından kabullenilmesi, insanların milli çıkarlarını karşılamayan, ülke yasalarına göre değil, amirlerin siyasi çıkarlarına hizmet eden talimatlarla yönetimi, memur keyfiliğinde meşruiyet görünümünü yaratmak, kamuoyu dikkate alınmaması, seçim sahtekarlığı ve resmi karakter taşıması, Dağlık Karabağ dâhil hiçbir problemin çözülmemesi, ülkedeki sosyo-politik durum, Ekonomik ve manevi kriz döneminde, yeni bir partinin ülkenin siyasi alanına girmesi gerekiyordu ve biz Hakk Adalet Partisi'ni kurmaya karar verdik."
Londra'da ikamet eden Sevil Aliyeva'nın Azerbaycan’daki siyasi çalışmalarının ayağını Ali Binnatoğlu Insanov oluşturuyor. Mesela eski parlamento başkanı Rasul Guliyev, eski devlet katibi Lale Şevket, Haydar Aliyev’in danışmanlarından Eldar Namazov bu muhalefet cephesinin esas aktörleri.
Haydar Aliyev’in kardeşi Celal Aliyev, Sevil Aliyeva'nın bir başka destekçisi. Celal Aliyev ülkenin inşaat sektörü, gümrük ve petrol mamüllerini işleyen fabrikalarını elinde bulundururken Azerbaycan Republikası Presidenti İlham Aliyev tarafından safdışı edildi. Sahip olduğu birçok sektörden çekilmiş durumda olan amca Aliyev’in, yeniden eski günlerine dönebilmek için Sevil Aliyev hareketini desteklediği istihbarat raporlarında yer alıyor.
Bakalım göreceğiz Ankara kime icazet kime destur verecek? Azerbaycan Republikası’nın yeni Prezidentini Almanya - İngiltere eksenindeki Sevil Aliyeva /Ali Binnatoğlu Insanov ikilisi mi yoksa Yeni Azerbaycan Partisi’nden “Hazarın Sultanı” Mihriban Paşayev Aliyeva mı belirleyecek?
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Enver 3 yıl önce
Enver 3 yıl önce