Uzmanlara göre Ürdün, Filistin dosyasındaki rolünü kaybetmek istemiyor

Amman

Kral Abdullah 5 yıl aradan sonra gittiği Ramallah'ta Mahmud Abbas ve diğer Filistinli yetkililer tarafından karşılandı.

Ziyaretin ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in İsrail'e yaptığı ve Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn, Fas ve İsrailli mevkidaşlarıyla düzenlediği "Necef Zirvesi" ile aynı zamanda gerçekleşmesi dikkati çekiyor.

Uzmanlar Ürdün'ün Filistin dosyasındaki rolünü kaybetmek istemediğini, Kral Abdullah'ın Ramallah ziyaretinin de bu açıdan önemli olduğunu belirtiyor.

Bölgesel ve uluslararası alanda ciddi hareketlilik

Haşimi Üniversitesinden Siyaset Bilimi Profesörü Cemal eş-Şelebi, Kral Abdullah'ın ziyaretini AA muhabirine değerlendirdi.

"Kral Abdullah'ın sıra dışı Ramallah ziyareti, bölgenin uzun süredir tanık olmadığı, benzeri görülmemiş çok bölgeli ve uluslararası bir hareket bağlamında gerçekleşiyor." diyen Şelebi, bölgede bir şeylerin değişmeye başladığının belirtileri olduğunu söyledi.

Ziyareti Binyamin Netanyahu'nun başbakanlığı döneminde zayıf olan ilişkilerin ardından İsrail ile iletişim düzeyinde yapılan bir atılım olarak gördüğünü aktaran Şelebi, ziyaretin ayrıca Batı Şeria ve İsrail ablukası altındaki Gazze Şeridi'nde olayların tırmanmasını engelleme yönünde amaç taşıdığı, hatta Filistin-İsrail arasında uzun süredir aksayan müzakere sürecini harekete geçirmeye yönelik vizyonları da ortaya koyabileceği değerlendirmesinde bulundu.

İsrail ve Filistin tarafları arasındaki müzakereler Tel Aviv'in Yahudi yerleşim birimleri inşasını durdurmayı, eski tutukluları serbest bırakmayı ve iki devletli çözümü reddetmesinin bir sonucu olarak Nisan 2014'te askıya alınmıştı.

Ürdün'ün tutumunun sabit olduğu güvencesi

Ürdün Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Bedr el-Madi de Kral Abdullah'ın ziyaretinin, Filistin meselesine ve Arap-Filistin-İsrail çatışmasına yönelik bölgede ve dünyada devam eden hareketlilik kapsamında gerçekleşeceğini belirtti.

Kral Abdullah'ın ziyaretinin, İsrail Başbakanı Naftali Benett'in Bahreyn ve BAE ziyaretleri henüz sıcakken gerçekleştiğine dikkati çeken Madi, "Bu ziyaretlerin Ürdün'deki siyasi karar vericilerin gündeminden uzak olduğunu düşünmüyorum. Özellikle Amman'ın Filistin meselesindeki rolünü ikincil hale getirmeye yönelik bazı girişimlere ilişkin çekinceler olduğu göz önüne alınırsa Ürdün ile doğrudan ilgili görünüyor." dedi.

Kral Abdullah'ın bu ziyaret ile son zamanlarda bazı Arap ülkeleri tarafından benimsenen İsrail bakış açısının topyekun kabulü için bir baskı yapılması halinde Filistinlilerin yanından yer alacakları güvencesi vermek istediğini söyleyen Madi, şunları kaydetti:

"Ürdün istenen her şeyi kabul etmeyecek veya önerilen her şeyi reddetmeyecek. Ancak şu ya da bu şekilde Ürdün'ün bölgede gelecekte yapılacak barış planlarına ilişkin hakkının yok sayılmadığı bir tür uzlaşmaya varmaya çalışacak."

"Ürdün rolünü kaybetmek istemiyor"

Madi, Ürdün'ün rolünün Filistin yönetimi aracılığıyla yeniden düzenlenmesi açısından ziyaretin çok önemli olduğunu belirtti.

Ürdünlü akademisyen, "Kral, işlerin değişmekte olduğunun ve bölgede bu dosyayı sonlandırma noktasında çok büyük bir baskı olduğunun farkında. Ancak Ürdün, dosyanın aleyhine olacak şekilde kapanmasını ve gelecekteki rolünü kaybetmek istemiyor. Dolayısıyla bu ziyaret Filistinlilere herhangi bir şeyi kabul etmeleri için baskı yapmaya çalışan projelerle mücadele anlamına geliyor." ifadelerini kullandı.

Kudüs'te gerginliğin patlak vermesinden endişe ediliyor

Ürdün'deki Hüseyin bin Talal Üniversitesinden Siyaset Bilimi Profesörü Hasan ed-Daca da, "Kral'ın Ramallah ziyareti, Ürdün'ün Filistin davasını küresel ölçekte gündemde tutmak için sarf ettiği çabaların devamı kapsamındadır. Filistin meselesi son zamanlarda başta Rusya-Ukrayna savaşı olmak üzere bölgesel ve uluslararası düzeydeki birçok olayın gölgesinde kalmıştı." dedi.

Daca, "Viyana'da İran'la yürütülen müzakerelerde anlaşmaya varılmasının yakınlığı, Suriye, Irak, Yemen ve Lübnan'daki İran nüfuzunun artması ve etki alanlarının genişlemesi de dahil olmak üzere mevcut bölgesel durumda birçok değişikliğe yol açabilir." diye konuştu.

Aynı zamanda son aylarda Kudüs ve Mescid-i Aksa'daki provokasyonlar ve Filistinlilere yönelik baskılar sebebiyle gerginliğin patlak vermesinden endişe edildiğini kaydeden Daca, Ürdün Kralı'nın ziyaretinin "İsrail'in baskılarını azaltmak ve Filistinlilerin ramazan boyunca Mescid-i Aksa'da provokasyonlara maruz kalmadan namaz kılmalarına izin verilmesini" sağlamak amacı da taşıdığını savundu.

Kaynak: AA