İSTANBUL (AA) - Türkiye Finansal Okuryazarlık Araştırması sonuçlarına göre Türkiye'de minimum finansal bilgiye sahip olan bireylerin oranı 5 puan artarak, yüzde 75'e yükseldi.
Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER) ile Visa (NYSE:V) tarafından, Türkiye'deki 27 bankanın desteğiyle yürütülen "Paramı Yönetebiliyorum" finansal okuryazarlık projesi kapsamında, ikincisi gerçekleştirilen Türkiye Finansal Okuryazarlık Araştırması'nın sonuçları düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı
Basın toplantısında araştırmanın ayrıntılarını paylaşan Ipsos Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Hizmet Birimi Lideri ve İcra Kurulu Üyesi Özlem Bora, Türkiye'de genel kamuoyunun finansal okuryazarlık düzeyini tespit etmek, finansal ürün ve hizmetler konusundaki tutum ve davranışları anlamak amacıyla gerçekleştirilen araştırmanın, Ocak-Şubat 2019 döneminde, 26 ilde 2 bin kişi ile yüz yüze yapıldığını söyledi.
Bora, çalışmayı yaptıkları kişiler arasında erkek ve kadın sayısının eşit olduğunu kaydederek, araştırmanın yapıldığı kişilerin Türkiye ortalamasını yansıttığını bildirdi.
Katılımcılara, finansal okuryazarlık seviyesine ilişkin hem matematik işlem bilgisi hem de enflasyon ve risk algısı gibi kavramları içeren 10 soru sorduklarını belirten Bora, bu 10 sorudan minimum 7'sini doğru cevaplayanları finansal okuryazarlık olarak belirlediklerini anlattı.
Bora, "Araştırma sonucuna göre minimum 7'sine doğru cevap verme yani finansal okuryazarlık oranı 2017'de yüzde 70 iken 2019'da yüzde 75'e yükselmiş. Sonuçlara göre finansal okuryazarlık seviyemiz arttı. Basit matematik işlemlerinde daha yüksek, bileşik faiz hesaplamada daha düşük doğru cevap düzeyi görüyoruz." diye konuştu.
- "Para biriktirme oranı arttı"
Bora, finansal bilgi düzeyindeki 5 puanlık artışın son derece önemli olduğunu belirterek, bu alanda yapılan tüm çalışmaların karşılık bulduğunu kendilerine somut bir şekilde gösterdiğini söyledi.
Bütçe yapma bilincinde çok önemli bir artış olduğunu dile getiren Bora, şu ifadeleri kullandı:
"Artık daha fazla hanede bütçe yapılıyor. Bütçe yapma oranı 2017'de yüzde 65'ti, bu oranın yüzde 74'e çıktığını görüyoruz. Çalışan kesim evli ve çocuk sahipleri daha fazla bütçe yapıyor. Kadınların hanedeki rolü incelendiğinde ise 2017 yılına göre para kullanımı kararlarına dahil olma oranları yüzde 72'den yüzde 80'e yükselirken, bütçeye katkıda bulunma oranı yüzde 48'den yüzde 51'e çıktı."
Bora, Türk halkının borcuna oldukça sadık olduğunu, araştırmaya göre halkın yüzde 87'sinin borcunu zamanında ödediğini bildirdi.
İnternet bankacılığı kullanımının yüzde 23'ten 41'e çıktığını dile getiren Bora, fatura ödemelerin ise hala ödeme noktaları ve bankalar aracılığıyla gerçekleştirildiğini, bu konuda güven unsurunun tüketiciye aşılanması gerektiğini anlattı.
Bora, finansal ürünlerin bilinirliğinde genel bir artış görüldüğünü kaydederek, banka kartı, kredi kartı ve altının bilinirlikte ilk üç sırada yer aldığını, sigorta ürünleri, hisse senedi, bono, fon ve forex gibi ürünlerin iki yıl önce de olduğu gibi toplumun büyük bir kesimi tarafından bilinmediğini anlattı.
Bireysel emeklilik sisteminin bilinirliğinde artış olduğunu ifade eden Bora, ancak henüz istenilen seviyelerde olmadığını bildirdi.
- "Parayı yastıkaltında biriktiriyoruz"
Bora, finansal okuryazarlığın artmasının olumlu davranışlara dönüşmesini para biriktirmede de gördüklerini belirterek, "Para biriktirme seviyesi yüzde 45'e yükseldi. Bu oran 2017'de yüzde 42 idi." dedi.
Parayı biriktirmede "beklenmedik finansal zorlukların" ön plana çıktığını dile getiren Bora, para biriktirme konusunda geleneksel yastıkaltı yöntemlerin tercih edildiğini söyledi.
Bora, "Öyle ki araştırmaya katılan kişilerin yüzde 23'ü evinde para biriktirdiğini belirtirken, sadece yüzde 17'si bankada biriktirdiğini belirtti. Para biriktirmenin temel motivasyonunda, kötü gün için birikim yapmaktan ziyade beklenmedik finansal zorluklara karşı hazırlıklı olmak şeklinde bir değişim ortaya çıktı." diye konuştu
Kadınlar nezdinde birikim yapma oranının yüzde 41'den yüzde 48'e çıktığı bilgisini veren Bora, bu oranın yüzde 45 olan Türkiye geneline göre de 3 puan fazla olarak gerçekleştiğini aktardı.
- "Kadınların bütçe yapma ve bütçeye katkı sunma oranı arttı"
Bora, araştırma sonuçlarına göre, bireylerin para harcama ve risk alma konularında iki sene öncesine göre daha tedbirli olduğunu belirterek, "para harcamak içindir" diyenlerin oranının yüzde 55'ten yüzde 51'e düştüğünü, yatırım yaparken risk almaya hazır olan bireylerin oranının ise yüzde 43'ten yüzde 35'e gerilediğini söyledi.
Tedbir davranışının artışına ilişkin Bora, "Param olmasa dahi ufak tefek alışveriş yapmaktan kendimi alamam.' diyenlerin oranı yüzde 43'ten yüzde 37'ye geriledi." diye konuştu.
Artık gerekli olmayan şeyler için daha az para harcandığını dile getiren Bora, ihtiyaçlardan kaynaklanan harcamanın daha fazla yapıldığını bildirdi.
Bora, kadınlarda erkeklere göre artışların daha yüksek olduğunu kaydederek, Türkiye genelinde finansal okuryazarlık 5 puan artarken, kadınlarda bu rakamın 6 olduğunu söyledi.
Kadınların hanede para kullanımı, bütçe yapma, bütçeye katkı sunma oranının arttığını dile getiren Bora, kadınlardaki finansal okuryazarlık oranının yüzde 64'ten yüzde 70'e çıktığını vurguladı.
- "Finansal okuryazarlıkla tasarruf da artıyor"
FODER Başkanı Özlem Denizmen ise finansal davranışlarda olumlu değişiklikler oluşturmayı ve böylece daha iyi bir gelecek yaratmayı hayal ederek 7 yıldır çalıştıklarını söyledi.
Yaptıkları araştırmaların, kendilerine finansal okuryazarlık bilincindeki değişimi de takip etme fırsatı verdiğini dile getiren Denizmen, "Finansal okuryazarlık çerçevesinde birikim davranışına ilişkin beklentimiz, bireylerin uzun vadeli bir plan çerçevesinde hareket etmesi. Bizler, çalışmalarımızı gençler ve kadınlara odaklayarak devam ediyoruz. Bu araştırma da kadınların finansal okuryazarlık alanındaki farkındalığının artması açısından değer taşıyor." dedi.
Denizmen, araştırmadan çıkan en önemli sonucun bilincin artması olduğunu kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Finansal konularla ilgili bilincin, bilgi düzeyinin, aşinalığın arttığını görüyoruz. Bu artışın kadınlarda bir nebze fazla olması da önemli. Burada bir artış görüyoruz, bunun kadınlarda fazla olduğunu görüyoruz. Bu bizi mutlu etti. Finansal okuryazarlık seviyesi artan ülkelerde tasarruf oranları da artıyor. Bunu OECD ülkelerinde görüyoruz. Biz derneği kurarken tüm dünya ülkelerini ve STK olarak neler yapabileceğimizi araştırdık. Faaliyetlerimizi bu doğrultuda sürdürüyoruz."
Denizmen, ekonomik sıkıntıların gündeme gelmesinin finansal okuryazarlık seviyesini artırıp artırmadığına dair bir soruya karşılık, bunun artışa katkısının olabileceğini söyledi.
- "İsteğe bağlı harcama yerini ihtiyaca bağlı harcamaya bıraktı"
Visa Türkiye Genel Müdürü ve FODER Yönetim Kurulu Üyesi Merve Tezel, araştırma sonuçlarının Türkiye genelinde finansal bilgi düzeyinde ve hane bütçesi yapma oranlarında kayda değer bir artış olduğunu gösterdiğini söyledi.
Bununla birlikte harcama eğilimlerinin de değiştiğini, isteğe bağlı harcamaların yerini ihtiyaca bağlı harcamalara bıraktığını dile getiren Tezel, "Yani daha bilinçli ve tedbirli hareket ediyoruz, ayağımızı yorganımıza göre uzatıyoruz. Bu sonuçlarda finansal okuryazarlığın geliştirilmesi amacıyla gerek özel sektör gerek kamu kanadında yürütülen çalışmaların büyük etkisi var." dedi.
Tezel, birikim yapanların oranının artmasının da olumlu olduğunu kaydederek hala geleneksel yöntemlerle para birikimi yapıldığını, finans ve bankacılık sektörü olarak daha kolay anlaşılabilir ürünler sunarak bireylerin kendi amaçlarına hizmet edecek ürünleri bilinçli bir şekilde, güvenle seçmelerine destek olmaları gerektiğini vurguladı.
Araştırmada ortaya çıkan bütçe yapma ve para biriktirme alışkanlığının artmasının önemli olduğunun altını çizen Tezel, ayrıca kadınlardaki artış oranının erkeklerden fazla olmasının da güzel bir sonuç ortaya koyduğunu anlattı.
Tezel, 2017'deki araştırmayı bu yılın ilk iki ayında tekrarladıklarını belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Çalışma kapsamında önemli sonuçlar elde ettik. Türkiye'nin finansal bilinç seviyesini ölçüyoruz aynı zamanda finansal tutum ve davranışlarını ölçüyoruz. Para biriktirme, finansal bilgi düzeyi ve hane bütçesi yapmada artış söz konusu. Bunlar iki yıl zarfında çok olumlu gelişmeler. Bizi şaşırtan mutlu eden sonuçlardan birisi de kadınlarda ortalamanın üzerinde artış olması. Kadınların hane bütçesine katkısı, tasarrufu, bütçe yapma oranı artmış durumda."
