Türkiye ve Türk eserlerinin UNESCO'da altın yılı

ANKARA-Dildar Baykan

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Türkiye, kültürel ve tarihi zenginlikleriyle bu yıl, Birleşmiş Milletler Bilim, Eğitim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) kültür ve yaratıcı şehirler ağı gibi birçok listesinde yerini aldı.

Türkiye için bu yılın en önemli gelişmesi, örgütün 2017-2021 yılları dönemindeki Yürütme Kurulunda yer almaya hak kazanması oldu.

Fransa'nın başkenti Paris'te 30 Ekim- 14 Kasım tarihleri arasında düzenlenen UNESCO'nun 39. Genel Konferansı'nda yapılan seçimde Türkiye örgüte üye 134 ülkenin oyunu alarak kurula girmeye hak kazandı. Türkiye, kurulda 4 yıl görev yapacak.

Türkiye açısından diğer önemli bir gelişme Karahanlı Uygur Türklerinden Yusuf Has Hacip'in eseri Kutadgu Bilig'i (Mutluluk Veren Bilgi) yazışının 950. yıl dönümü Kazakistan ve Azerbaycan'ın desteğiyle 2019 UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri programına alındı. Ayrıca, Edip Ahmet Yükneki'nin 12. yüzyılda kaleme aldığı Atabetül Hakayık'ın basılışının da 100. yıl dönümü Kazakistan ve Kırgızistan'ın desteğiyle gelecek yılki Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri Programı'na girdi.

UNESCO'nun Paris'teki Genel Merkezi'nde 24-27 Ekim'de düzenlenen Uluslararası Danışma Komitesi Toplantısı'nın ardından 78 yeni miras Dünya Belleği Kütüğü'ne alındı.

Türk Lehçeleri Divanı anlamını taşıyan ve 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınan Divanü Lugati't-Türk ve Piri Reis'in haritası da "Dünya Belleği Kütüğü"ne kaydedilen eserler arasında yer alarak Türk toplumunu gururlandırdı.

Polonya'nın Krakow kentinde temmuz ayında düzenlenen UNESCO 41. Dünya Miras Komitesi Toplantısı'nda da Aydın'ın Karacasu ilçesindeki Afrodisyas Arkeolojik Alanı, UNESCO Dünya Miras Listesi'ne girdi.

Afrodisyas, eski Yunan ve Roma dönemlerine ait en görkemli antik kent olma özelliğini taşıyor. Tanrıça Afrodit tapınağıyla ünlü Afrodisyas, milattan önce 2. yüzyıldan milattan sonra 6. yüzyıla kadar görkemini korudu. Afrodisyas ile Türkiye'nin Dünya Miras Listesi'ndeki varlık sayısı 17'ye ulaştı.

İstanbul, Hatay ve Kütahya da bu yıl UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı'na eklendi. Edebiyat, film, müzik, zanaat ve halk sanatları, tasarım, gastronomi ve medya olarak belirlenen 7 farklı temadan oluşturulan ağa Türkiye'den tasarım dalında İstanbul, gastronomi dalında Hatay, zanaat ve halk sanatları dalında da Kütahya dahil edildi.

Doğu Karadeniz'de halk arasında "kuş dili" olarak ifade edilen "ıslık dili" bu ay "UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi"ne alındı.

Kuş dilinin ardından doğanın canlanması ile bolluk ve bereket beklentisini simgeleyen Hıdırellez, "UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi"ne eklendi.

Çanakkale'deki Assos Arkeolojik Alanı, Balıkesir Ayvalık Endüstriyel Kültürel Peyzajı ve Konya'daki İvriz Kültürel Peyzajı da "UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi"ne kaydedildi. Bu şekilde Türkiye'nin listedeki kültür varlığı sayısı 72'ye yükseldi.