Türkiye ile Özbekistan arasındaki stratejik ortaklık ilişkileri derinleşiyor

TAŞKENT (AA) - Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in bugün Türkiye'ye yapacağı resmi ziyaret kapsamında ikili iş birliğinin derinleşmesini sağlayacak Türkiye-Özbekistan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin ilk toplantısı yapılacak.

Türkiye'nin 31 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan eden Özbekistan'ı tanıması sonrası geçen 27 yıl boyunca yaşanan inişli çıkışlı dönemlerin ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İslam Kerimov'un vefatının ardından cumhurbaşkanı seçilen Şevket Mirziyoyev ile Kasım 2016'da Semerkant'ta yaptığı görüşmeyle ikili ilişkilerde yeni bir dönem başladı.

Mirziyoyev, 21 yıl aradan sonra Ekim 2017'de Türkiye'yi ziyaret eden ilk Özbekistan cumhurbaşkanı oldu. Mirziyoyev'in Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmenin ardından taraflar arasında havacılık, ulaştırma, yatırımların geliştirilmesi, diplomasi, eğitim, askeri, sağlık, kültür, ticaret, bankacılık alanlarında 26 anlaşma imzalandı, ziyaret kapsamında ayrıca uzun bir aradan sonra Özbek-Türk İş Forumu düzenlendi.

Erdoğan da, Nisan 2018’de Özbekistan'a resmi ziyaret gerçekleştirerek Mirziyoyev ile bir araya geldi. Bu görüşmenin ardından taraflar arasında ticaret, bankacılık, madencilik, ormancılık, bilim, eğitim, teknoloji, arşivcilik, meteoroloji, kültür, adalet ve hukuk alanlarında iş birliğini öngören 22 anlaşmaya imza atıldı. Erdoğan’in ülke parlamentosundaki hitabı Özbek milletvekilleri tarafından büyük coşkuyla karşılandı.

Katıldıkları tüm uluslararası etkinliklerde bir araya gelerek ikili görüşmelerde bulunan Erdoğan ve Mirziyoyev, ayrıca çeşitli vesilelerle telefon görüşmeleri yaptı.

Türkiye, Özbekistan'da en çok şirket kuran üçüncü ülke

Son yıllarda Özbekistan'daki "ticari ağırlığını" artırmaya başlayan Türkiye, Rusya ve Çin'in ardından burada yabancı sermayeli en çok şirket kuran üçüncü ülke oldu. Yabancı sermayeyle kurulan toplam 10 bin 604 şirketin bulunduğu Özbekistan'da, halen Türk sermayeli 1306 şirket faaliyette bulunuyor.

Geçen yılın ilk yarısında Özbekistan'da 231 şirket kuran Türkiye, bu dönemde yabancı sermayeyle en çok şirket kuran ülkeler arasında da Çin ve Rusya'nın ardından 3'üncü sırada yer aldı.

1993'te Özbekistan’ın ilk yabancı sermayeli bankası olarak bankacılık sektöründe faaliyete başlayan Ziraat Finans Grubu, Aralık 2017’de ortağı olduğu UTBANK'ın Özbek Agro Bankasına ait hisselerinin tamamını satın almasının ardından Ziraat Bank Özbekistan olarak ülkedeki faaliyetini geliştirdi. Banka son olarak Taşkent’teki üç şubesinin ardından, ülkedeki dördüncü şubesini Semerkant'ta açtı.

İstanbul'da faaliyet gösteren Sağlık Bilimleri Üniversitesi de Ekim 2019 itibarıyla Buhara'da İbn-i Sina Tıp Fakültesi ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu kurarak Özbek öğrencilere tıp eğitimi vermeye başladı.

İkili ticaret hacmi 2 milyar doları aştı

2018’de 1,7 milyar dolar olan Özbekistan ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2019'da yüzde 26,6'lık bir artışla ilk defa 2 milyar 212 milyon dolara ulaştı. Geçen sene Türkiye’nin Özbekistan’a yaptığı ihracat yüzde 19,4 artışla ilk defa 1 milyar doların üzerine çıkarak, 1 milyar 135,7 milyon dolar olurken, aynı dönem Türkiye'nin bu ülkeden ithalatı da yüzde 35,3 artışla 1 milyar 76,2 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2019’da Türkiye'nin Özbekistan ile dış ticaretindeki fazlası 59,5 milyon dolar oldu.

Türkiye-Özbekistan ticaret hacmi 2018'de yüzde 16,2 artarak 1 milyar 747 milyon dolara ulaşmıştı. Bu dönemde Türkiye'nin Özbekistan'a ihracatı 951,4 milyon dolar, ithalatı 795,5 milyon dolar olurken, Türkiye'nin Özbekistan ile dış ticaretindeki fazlası da 155,9 milyon dolar olarak hesaplanmıştı.

Özbekistan, Türk Konseyine üye oldu

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Mirziyoyev ile yaptığı görüşmelerde Özbekistan'ın Türk Konseyine üyeliğinin dile getirilmesinin ardından, Ekim 2019'da Azerbaycan'da düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Devlet Başkanları 7. Zirvesi'nde, Özbekistan konseye tam üye oldu.

Zirvede konuşan Mirziyoyev, Özbekistan'ın konseye katıldığı bu günü kendileri için "tarihi bir gün" olarak nitelendirdi. Mirziyoyev, Türk Konseyi ülkeleri nüfusunun yüzde 40'ının gençlerden oluştuğunu hatırlatarak, Genç Girişimciler Forumunun oluşturulmasını ve ilk toplantısının Özbekistan'da yapılmasını önerdi.

İstanbul'dan Taşkent, Semerkant ve Buhara'ya uçuşlar yapılıyor

Türk Hava Yolları ve Özbekistan Hava Yollarının uzun yıllardan bu yana karşılıklı olarak yaptıkları Taşkent-İstanbul seferlerinin ardından, Özbek Hava Yolları Ekim 2017'de, Türk Hava Yolları da Mart 2018'de İstanbul-Semerkant seferlerini başlattı. Kasım 2019'da ise özel bir Türk hava yolu şirketi İstanbul-Buhara turistik amaçlı "charter" uçuşlarına başladı.