Türkiye ekonomisinin kalbi İstanbul'da atıyor

İSTANBUL (AA) - Fransa İmparatoru Napolyon Bonapart'ın "Dünya bir ülke olsaydı başkenti İstanbul olurdu" sözleriyle ifade ettiği 8 bin 500 yıllık tarihe sahip İstanbul, ekonomik faaliyetlerinin ulaştığı rakamsal büyüklüğüyle hem Türkiye'de hem de dünyada nefes kesiyor.

İstanbul, çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı yapısını ve tarihsel süreçteki eşsiz yerini hep korudu.

Yıllar içerisinde her alanda merkez olmayı ve iktidarda kalmayı başaran dünyadaki ender yerleşim yerlerinden biri olan İstanbul geçmişten günümüze bir dünya başkenti hüviyetini taşıyor.

İstanbul, dünyanın en büyük ve en eski kapalı çarşılarından olan "Kapalı Çarşı", Karaköy'deki "Bankalar Caddesi", Galata ve Sirkeci bölgeleri ile yüzyıllar boyu iş ve ticaret merkezi olarak önemini korurken, İstanbul Finans Merkezi projesi ile konumunu pekiştirecek.

AA muhabirlerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye ekonomisinin kalbi de İstanbul'da atıyor.

TÜİK'in 2016 yıl sonu verilerine göre, Türkiye nüfusunun yüzde 18,5’inin ikamet ettiği İstanbul, 14 milyon 804 bin 116 kişi ile ülkede en çok nüfusa sahip olan il oldu. İstanbul'un yıllık nüfus artış hızı 2016'da yüzde 10 düzeyinde gerçekleşti.

Türkiye'nin Gayrisafi Yurt içi Hasıla'sı (GSYH) 2016 yılında 2 trilyon 590 milyar 517 milyon lira (856,8 milyar dolar) oldu. İl bazında GSYH verilerinde ise en güncel bilgiler 2014 yılına ait bulunuyor. Türkiye'nin 2014 yılında GSYH'sı 2 trilyon 44 milyar 466 milyon lira iken, bunun 622 milyar 762 milyon lirasını İstanbul sırtladı.

Böylece, Türkiye'nin GSYH'sinin yaklaşık 3'te 1'ine sahip İstanbul, bunun 900 milyon 667 bin lirasını tarımdan, 166 milyar 397 milyon 951 bin lirasını sanayiden ve 383 milyar 491 milyon 348 bin lirasını da hizmetlerden elde etti.

2014 yılında Türkiye'de kişi başına milli gelir 12 bin 112 dolar iken İstanbul'da bu rakam 19 bin 957 oldu.

GİB verilerine göre Türkiye'de Mart 2017 itibarıyla 1 milyon 829 bin 553 gelir vergisi mükellefi bulunurken, İstanbul'da bu sayı 487 bin 174 olarak kayıtlara geçti. Buna göre, Türkiye'deki her 4 gelir vergisi mükellefinden 1'i İstanbul'da bulunuyor.

Aynı dönemde Türkiye'deki kurumlar vergisi mükellefi toplamının da 729 bin 996 olduğu görüldü. İstanbul 272 bin 957 kurumlar vergisi mükellefi ile toplam mükellef sayısının yüzde 37,4'üne ev sahipliği yapmış oldu.

Geçen yıl tahakkuk eden 651 milyar 822 milyon TL'lik verginin, 529 milyar 264 milyon TL'si tahsil edilirken, vergi tahsilatı oranı yüzde 81,2 düzeyindeydi.

İstanbul'da tahakkuk eden vergi miktarı 280 milyar 798 milyon TL düzeyinde gerçekleşirken, bunun 234 milyar 752 milyon TL'si tahsil edildi. İstanbul'da vergi gelirleri tahsilat oranı yüzde 83,6 olurken, toplam tahakkuk içindeki oranı yüzde 44,4 oldu.

Ayrıca, bu yılın mart ayı sonu itibarıyla Türkiye genelinde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 8,53 artarken, İstanbul'da bu artış yüzde 8 olarak gerçekleşti.

TÜİK verilerine göre Türkiye geçen yıl 142,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, bu ihracatın yüzde 53,4'üne denk gelen 76,2 milyar dolarlık kısmı İstanbul tarafından sağlandı.

Geçen yıl 198,6 milyar dolar tutarında ithalat yapıldı. İstanbul'un geçen yılki ithalatı ise bir önceki yıla kıyasla yüzde 1,7 azalışla 116 milyar dolara gerilerken, yüzde 58,4 ile toplam ithalatın yarısından fazlasını gerçekleştirdi. Böylece Türkiye'nin 341 milyar 162 milyon dolarlık dış ticaret hacminin 192 milyar 178 milyon dolarlık bölümüne denk gelen yüzde 56'sı İstanbul tarafından yapıldı.

Bu arada, İstanbul'da 2016 yılında 15 ve daha yukarı yaşta 11 milyon 416 bin kişi yaşıyor. Söz konusu nüfusun 6 milyon 427 bini iş gücüne katılabilecek düzeyde bulunuyor. Bu rakamın 5 milyon 558 bin kişisi istihdam edilirken, kalan 869 bin kişi ise işsiz olarak kayıtlara geçiyor.

İstanbul'da iş gücüne katılım yüzde 56,3 iken, işsizlik yüzde 13,5 ve istihdam oranı yüzde 48,7 seviyesinde bulunuyor.