ANKARA (AA) - Gökbilimciler, Satürn'ün uydusu Titan'da gözlemlenen farklı hava hareketlerinin, uydunun kendine özgü atmosfer yapısından kaynaklandığını belirledi.
Bristol Üniversitesinden bir ekip, Güneş Sistemi'nde atmosferi bulunan tek uydu olan Titan'da son zamanlarda meydana gelen ve Güneş Sistemi'ndeki karasal hiçbir gezegende oluşmayan soğumaların nedenini araştırdı.
Bir gezegenin kış yarım küresindeki kutup atmosferinin yüksek kesimlerinde havanın, alçalan havanın sıkışması ve ısınması nedeniyle genellikle ılık olduğu ancak Titan'ın kutup girdabının bir süre için aşırı derecede soğuk olduğu ortaya çıktı.
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesinin (NASA) Satürn keşif aracı Cassini'nin Titan'da yaptığı gözlemlere göre, 2009 kışında uydunun kutbunda sıcak nokta ortaya çıkmaya başladı. Ancak bu hava 2012 yılında soğudu ve 2015 yılının sonlarına kadar -153 santigrata kadar düştü. Sıcak nokta, 2016 ve 2017 yıllarında ancak geri döndü.
"Bu etki Güneş Sistemimizde şu ana kadar görülmemiş bir olay"Araştırmanın baş yazarı Dr. Nick Teanby, Dünya, Venüs ve Mars'ta atmosferin soğumasının temelinin karbondioksit (CO2) gibi gazların çıkardığı kızılötesi ışınlar olduğunu, uzun atmosferik ömürlü CO2'nin atmosferin her katmanında iyice karışarak havadaki devinimlerden etkilenmediğini kaydetti.
Dr. Teanby, Titan'da ise atmosferdeki egzotik fotokimyasal tepkimelerin soğumayı sağlayan etan, asetilen, hidrojen siyanür ve siyano asetilen gibi nitriller ürettiğini belirtti.
Bu gazların atmosferin üst katmanında üretildiği için, sarp bir dikey meyili bulunduğunu, miktarlarının az bir hava deviniminden bile etkilendiğini ifade eden Teanby, kutuplardaki kış çöküşünün güney kış kutbunda bu radyoaktif gazların aşırı derecede artmasına yol açtığını dile getirdi.
Gazların bu derece artmasının ciddi anlamda soğumaya ve aşırı soğuk havaya neden olduğunu vurgulayan Teanby, "Bu etki Güneş Sistemimizde şu ana kadar görülmemiş bir olay ve sadece Titan'ın atmosferinin kimyasından kaynaklanıyor." ifadesini kullandı.
Muhabir: Ayşe Aktaş
