TDK, 3 gün süren toplantı sonrası açıkladı: Kelime ilk defa 1918’de tespit edilmiştir

Türk Dil Kurumu (TDK), “müsait” kelimesinin Türkçe Sözlük’teki tanımların baştan sona dikkatle yeniden okunmasına, düzenlenmesine karar verildiğini bildirdi.

TDK’dan 3 gün süren toplantı sonrası yapılan açıklamada, “Türkçenin Etimoloji Sözlüğü’nün düzenlenişi üzerine konuşmalar yapılmış, öte yandan da Türkçe Sözlük’ün mevcut maddelerinin tanımı görüşülmüş, Sözlük’teki tanımların baştan sona dikkatle yeniden okunmasına, düzenlenmesine karar verilmiştir. Sözlükçünün görevi bir kelimeye kendi başına, masa başında yeni bir anlam katmak değil, yazı dilinde ve günlük dilde kullanılışlarına bakıp var olanı tespit ederek sözlüğe yansıtmaktır” denildi.

“O DÖNEM SÖZLÜĞÜ HAZIRLAYANLARIN HANGİ DÜŞÜNCE İLE BU ANLAMI MÜSAİT KELİMESİNE İLAVE ETTİKLERİNİ BİLEMİYORUZ”

“Müsait” kelimesinin ilk kullanımlarına ilişkin bilgi verilen açıklamada, “Kelime ilk defa 1918’de tespit edilmiştir. Teklz. Flörte temayülü olan: ‘Ne müsait kız. Bana tuhaf tuhaf gülüyor. Eliyle manasını anlamadığım işaretler yapıyor. (Ömer Seyfeddin. “Nakarat”, Yeni Mecmua, C. 3, S. 63, 3 Teşrinievvel 1918, s. 218.)’ Kelimenin bu anlamı ilk defa Meydan Larousse Ansiklopedisi’nde (1972, 1981, C. 9, s. 155, sol sütun) aşağıdaki şekilde yer almıştır. Belli ki müsait sözünün bugünlerde söz konusu edilen anlamı 1983’te yayımlanan 7. baskıya bu yolla girmiş olmalıdır. Söz konusu anlam tam da bu haliyle ilk kez 1983’te Türkçe Sözlük’e girmiştir. O dönem sözlüğü hazırlayanların hangi düşünce ile bu anlamı müsait kelimesine ilave ettiklerini bilemiyoruz. Ancak kesin olan bu anlam, 1983’ten beri Sözlük’ün her baskısında aynı şekilde devam etmiştir. Yani bir iki günlük bir konu veya iş değildir, 32 yıldan beri bu anlam sözlükte aşağıdaki şekliyle mevcuttur” denildi.

“BU ANLAM BELLİ Kİ BİR TÜR ARGO KULLANIMDIR”

Türkçenin derlemi (corpus) üzerine hazırlanmış en geniş çalışmada “müsait” kelimesinin 560 kez geçtiği belirtilen açıklamada şunlar kaydedildi: “Ancak söz konusu edilen ikinci anlam bu 560 örnek arasında karşımıza çıkmaz. Türkçe Sözlük’te teklifsiz konuşma’ya özgü bir kullanım olarak kaydedilen bu anlam belli ki bir tür argo kullanımdır. Büyük bir ihtimalle de 1980’li yıllarda bu anlam, belirli bir çevrede kullanılmış olabilir. Bugün bu anlam herkesçe bilinen bir anlam değildir. Belki de bir döneme özgü, moda sözlerdendir. Bir yönden cinsiyet ayrımcılığı güden, bir yönden de bu anlamıyla kullanılışı neredeyse hiç bilinmeyen bu kelime, Türkçe Sözlük’ün yeni baskısında ve genel ağ ortamındaki kullanımlarında gerekli taramalar yapıldıktan sonra yeniden düzenlenecektir. Kamuoyunda tartışmalara sebep olan bu ve benzeri konularla ilgili TDK olarak çalışma yapılacak ve kamuoyuyla paylaşılacaktır.”