TBMM-Hatice Özdemir
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı, parlamenter, yarı başkanlık ve başkanlık sistemlerine sahip ülkelerde cumhurbaşkanı veya devlet başkanı seçilen kişilerin partileri ile ilişkilerini düzenleyen hukuki düzenlemelerin olup olmadığını araştırdı.
26 ülkenin anayasasının incelendiği çalışmada, sadece Estonya, Hırvatistan, Litvanya ve Romanya'da cumhurbaşkanı seçilen kişinin mensubu olduğu siyasi parti ile ilişkisini sonlandırması anayasal bir zorunluluk olarak belirtildi.
Almanya, Avusturya, Finlandiya, Polonya, Portekiz ve Slovakya'da hukuken zorunlu olmasa da cumhurbaşkanlarının partileri ile ilişkilerini sonlandırması teamül haline geldiğinin kaydedildiği araştırmada, "Başkanlık sistemine sahip ABD, Arjantin, Brezilya, Endonezya, Nijerya, Şili ve Venezuela Anayasalarında devlet başkanlarının parti üyeliklerine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Brezilya ve Nijerya'da devlet başkanlığına aday olmanın koşullarından birisi parti üyesi olmaktır." görüşüne yer verildi.
"Parti üyeliklerine engel hukuki bir düzenleme yok"
Yarı başkanlık sistemine sahip Avusturya, Çekya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Güney Kore, Litvanya, Polonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Slovenya ve Slovakya'da cumhurbaşkanı ve devlet başkanlarının halk tarafından seçildiğine işaret edildi.
Araştırmada, şunlar ifade edildi:
"Yarı başkanlık sisteminde, incelenen ülkelerden sadece Hırvatistan, Litvanya ve Romanya anayasalarında cumhurbaşkanı seçilen kişinin parti üyesi olmasını yasaklayan veya parti faaliyetlerini askıya almasını zorunlu kılan hükümler yer almaktadır. Avusturya, Çekya, Finlandiya, Fransa, Polonya, Rusya Federasyonu, Slovenya ve Slovakya'da cumhurbaşkanlarının parti üyeliklerine engel hukuki bir düzenleme bulunmamaktadır. Bazı ülkelerde cumhurbaşkanı seçilen kişilerin parti ile ilişiklerini kesmeleri teamül haline gelmiştir. Çekya ve Fransa'da cumhurbaşkanı seçilen kişinin parti üyeliğinden istifa etmesi gerekmediği gibi partisinde herhangi bir makam veya görev üstlenmesine engel hukuki bir durum bulunmamaktadır. Çekya'da, görevdeki cumhurbaşkanı, görevi süresince kurucusu olduğu siyasi partinin onursal başkanlığını yapmaktadır."
Rusya'da devlet başkanlığı koltuğunda bulunan Vladimir Putin'in başkanlık yaptığı 2008-2012 yılları arasında, hiçbir zaman üyesi olmadığı ancak seçim kampanyalarında desteğini esirgemediği Birleşik Rusya Partisi'nin başkanlığını yaptığı, 2012'de üçüncü kez devlet başkanı seçildiğinde bu görevi Rusya Başbakanı Dimitri Medvedev'e bıraktığı vurgulandı.
dikGAZETE.com
