Sokaktaki direniş İsrail'i alternatif aramaya zorladı

KUDÜS (AA) - TURGUT ALP BOYRAZ - Filistin halkının bir haftadır sergilediÄŸi kararlı direniÅŸ, Ä°srail hükümetini "Mescid-i Aksa'nın kapılarına metal arama dedektörleri kurma kararını" yeniden gözden geçirmeye zorladı.

Ä°srail'in geçen hafta bugün Harem-i Åžerif'in kapılarına koyduÄŸu metal arama dedektörleri nedeniyle Kudüs'te baÅŸlayan gerginlik tırmanarak sürüyor. Müslüman cemaat, Ä°srail'in Mescid-i Aksa üzerinde kurmak istediÄŸi egemenlik çabalarına izin vermemek için aranarak geçmeyi reddediyor.

Ä°srail'in metal arama cihazı uygulamasına tepki gösteren Filistinliler, bir haftadır vakit namazlarını Mescid-i Aksa’nın kapılarında eda ediyor. Ä°srail polisinin devamlı sert müdahalesine maruz kalan cemaat, her gün sayıları daha da artarak Aksa'nın kapılarında toplanıyor.

Dün akÅŸam Aksa'nın kapısında toplanan binlerce Filistinliye polisin sert müdahalesi sonucu 57 kiÅŸi yaralandı. Çatışmalar Kudüs'ün birçok mahallesinde saatlerce sürdü. Ä°srail güçleriyle Filistinliler arasında yaÅŸanan gerilim DoÄŸu Kudüs'le de sınırlı deÄŸil. Ä°ÅŸgal altındaki Batı Åžeria'nın tüm ÅŸehirlerinde de Filistinliler Aksa'ya sahip çıkmak için Ä°srail güçleriyle karşı karşıya geliyor.

Filistin halkının bu kararlı direniÅŸi, Filistin Yönetimi ve uluslararası toplumu da harekete geçirdi. Filistin Devlet BaÅŸkanı Mahmud Abbas, Aksa'nın kapılarındaki dedektörler kalkana kadar Ä°srail ile tüm iliÅŸkileri kestiklerini ve mücadele kararı aldıklarını açıkladı.

BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi'nin de Ä°sveç, Fransa ve Mısır'ın çaÄŸrısı üzerine Mescid-i Aksa'da yaÅŸanan olayları görüÅŸmek için pazartesi günü olaÄŸanüstü toplanması bekleniyor. Filistinlilerin gösterdiÄŸi direniÅŸ, Ä°srail güvenlik birimlerini de endiÅŸeye sevk etti. Ä°srail ordusu ve istihbaratı, hükümete bu aygıtların kaldırılarak gerilimin düÅŸürülmesi tavsiyesinde bulundu.

Aksa'nın gerçek hakimi Kudüs halkı

Tüm bunlar olurken Ä°srail basınında da "Kudüs halkı Aksa'nın gerçek hakiminin kim olduÄŸunu Ä°srail'e gösterdi" ÅŸeklinde yorumlar çıkmaya baÅŸladı.

Ä°lk baÅŸlarda bu dedektörleri asla kaldırmayacağını açıklayan Ä°srail hükümeti, bu kararını gözden geçirmek zorunda kaldı. BeklemediÄŸi güçlü bir direniÅŸle karşılaÅŸan Ä°srail hükümeti keskin bir geri adım atarak itibar kaybı yaÅŸamak istemese de bu durumdan kurtulmak için alternatifler aramaya çoktan baÅŸladı bile.

Ä°srail'in iÅŸgal altında tuttuÄŸu Batı Åžeria'yı yöneten askeri birliÄŸin komutanı General Yoav Mordechai, dün yerel basına yaptığı açıklamada, "Bu dedektörleri kaldırmaya ve alternatifleri tartışmaya hazır olduklarını" söyledi. Al Jazeera kanalına konuÅŸan Mordechai, "sokaktaki ÅŸiddetin durması" için adeta yalvardı.

Ä°srail BaÅŸbakanı Binyamin Netanyahu da kurmaylarıyla toplantı üstüne toplantı yapıyor.

Dedektörler kaldırılacak iddiası

Ä°srail'in Kanal 2 televizyonunun haberine göre, Ä°srail tarafından Aksa kapılarına yerleÅŸtirilen metal arama dedektörleri nedeniyle yaÅŸanan büyük gerginliÄŸin ardından Ä°srail polisi bu geceden itibaren metal arama dedektörlerini kaldırma kararı aldı.

Ä°srail'in bunun yerine Aksa'nın kapılarına el dedektörleriyle arama yapacak polis güçleri yerleÅŸtireceÄŸi öne sürülen haberde, Kudüs Emniyet Müdürü Yoram Ha-Levy ve Kudüs Belediye BaÅŸkanı Nir Berekat'ın bu adıma destek verdiÄŸi aktarıldı.

Öte yandan, Kudüs'teki son geliÅŸmeleri deÄŸerlendirmek üzere mini kabine toplantısı yapılacağı belirtildi. Konuyla alakalı Ä°srail makamlarından henüz resmi açıklama yapılmasa da haberin yalanlanmamış olması Netanyahu'nun bir ÅŸekilde geri atmayı düÅŸündüÄŸünü gösteriyor.

Bugün toplanacak olan Ä°srail bakanlar kurulunda konunun yeniden ele alınarak bir açıklama yapılması bekleniyor.

Ä°srail solu Netanyahu'nun Aksa'ya müdahalesine sessiz

Öte yandan Ä°srail'de çoÄŸunluÄŸu oluÅŸturan saÄŸcı siyasetçiler BaÅŸbakan Netanyahu'nun Aksa'nın kapılarına metal arama dedektörleri kurma kararına destek verirken, sol kesimler sessiz kalmayı tercih ediyor.

Tüm Filistin'de tansiyonu yükselten bu dedektörlere karşı çıkan bazı Ä°srailliler de Aksa'nın Müslümanlara ait olduÄŸunu kabul ettiklerinden deÄŸil, kararın zamanlamasının yanlış olduÄŸunu ve ÅŸu an için Ä°srail'e zarar vereceÄŸini düÅŸündükleri için itiraz ediyor.

Bununla birlikte Ä°srail'in sol eÄŸilimli ana muhalefet partisinden bu konuda olumlu veya olumsuz bir görüÅŸ beyan eden resmi bir açıklama da gelmiÅŸ deÄŸil. Birçok saÄŸcı siyasetçi ise Netanyahu hükümetine bu dedektörleri kaldırmaması yönünde telkinde bulunuyor.

Ä°srail tarafında konuyla ilgili tek toplumsal gösteri ise dün Ä°srail CumhurbaÅŸkanı Reuven Rivlin'in Kudüs'teki konutu önünde gerçekleÅŸti. Yaklaşık 200 kadar sol görüÅŸlü Yahudi aktivist, Aksa'nın kapılarındaki dedektörlerin derhal kaldırılmasını talep etti.

Sağcılar Netanyahu'nun geri adım atmamasını istiyor

Bar Ä°lan Üniversitesi'nde güvenlik ve Arap toplumu konusunda ders veren saÄŸ görüÅŸlü akademisyen Mordechai Kedar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Netanyahu da herkes de ÅŸunu iyi biliyor ki, eÄŸer biz teslim olursak bu Ä°srail'in düÅŸmanlarının zaferi olarak algılanacak ve ÅŸiddet yanlılarını cesaretlendirecek." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Kudüs'ün Yahudilerin baÅŸkenti olduÄŸunu ve ÅŸehirdeki tek hakim gücün Ä°srail olması gerektiÄŸini savunan Kedar, "EÄŸer hükümet baÅŸkalarının bu konuda karar vermesine izin verirse çok zayıf durumda gözükecek. Kudüs iÅŸgal altında deÄŸil. Her ülke kendi güvenliÄŸinden sorumludur. Bu yüzden dünyadaki hiçbir ülke Ä°srail'e, Kudüs'te ne yapacağını söyleyemez." diye konuÅŸtu.

Kedar bu görüÅŸlerinde yalnız deÄŸil. Koalisyon ortaklarından Yahudi Evi partisi lideri Naftali Benet de dahil birçok saÄŸcı aynı görüÅŸü savunuyor.

Netanyahu yolsuzluklarını örtmek istiyor

Ä°srail'in Haaretz gazetesi yazarlarından Odeh BiÅŸara ise, Netanyahu'nun içinde bulunduÄŸu zor durumdan kurtulmak için kasıtlı olarak tansiyonu yükselttiÄŸi görüÅŸünde.

Ä°srail vatandaşı bir Arap olan BiÅŸara, "Netanyahu önceleri daha dikkatli davranıyordu ama ÅŸimdi bu iÅŸi sonuna kadar götürmek istiyor. Bence bunun sebeplerinden biri kendisi hakkında açılan yolsuzluk davaları. Ä°srail kanunları karşısında da zor durumda. Kudüs'te tansiyonu yükselterek bunu aÅŸmak istiyor. Ä°nsanların güvenlik sorunu olan gergin bir ülkede yaÅŸamasını ve böylece kendisinin yolsuzluklarını unutmalarını saÄŸlamaya çalışıyor." dedi.

Netanyahu'nun ordu ve istihbaratın raporlarını dikkate almadığını vurgulayan BiÅŸara, bunun çok tehlikeli bir davranış olduÄŸunu kaydetti.

BiÅŸara, "Durum çok tehlikeli bir yöne gidiyor ve bunun sonuçlarından Netanyahu sorumlu. Netanyahu, Ä°srail'in diÄŸer ülkelerle olan iliÅŸkilerini de önemsemiyor. Bunun sonucunda Ä°srail tüm dünyada daha fazla izole olabilir. Ayrıca uluslararası hukuka göre iÅŸgal altındaki topraklarda statükoyu deÄŸiÅŸtiremezsiniz. Ä°srail bu kuralı ihlal ediyor, Filistinliler de bu ihlale karşı çıkıyor. Ä°nsanların özgürce mabetlerinde ibadet etme hakkı var." diye konuÅŸtu.

Bu tartışmaların gölgesinde bugün toplanacak olan Ä°srail kabinesinin, Aksa'nın kapılarındaki dedektörlerle ilgili bir karar vermesi bekleniyor.