İstanbul
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, "Türkiye Enerji Dönüşümü Görünümü 2024" raporunu yayımladı.
Raporda, geçen yıl enerji dönüşümüne ilişkin hedeflerin yukarı yönlü güncellendiği ve yenilenebilir enerji ile enerji verimliliği politikalarının, şebeke yatırımları, dijitalleşme, elektrifikasyon, adil dönüşüm ve yeşil finansman gibi alanlarla birlikte daha bütüncül bir çerçevede ele alınmaya başlandığı vurgulandı.
Bu yaklaşımın, enerji dönüşümünün kamu politikalarının merkezine yerleştiğini gösterdiği belirtilen raporda, özellikle yenilenebilir enerji hedeflerindeki artışın, bu yeni politika yöneliminin en belirgin göstergelerinden biri olduğuna dikkat çekildi.
Kurulu gücün yüzde 59'u yenilenebilir enerjiden
Geçen yıl Türkiye'nin toplam elektrik kurulu gücü 115,9 gigavata ulaştı. Hidroelektrik, rüzgar, güneş, jeotermal ve biyokütleden oluşan yenilenebilir kaynakların kurulu gücü ise 68,8 gigavat olarak gerçekleşti. Böylece yenilenebilir enerji, toplam kurulu gücün yaklaşık yüzde 59'unu oluşturdu.
Yıl boyunca devreye alınan yaklaşık 6,5 gigavatlık yeni kapasitenin yüzde 99'u yenilenebilir kaynaklardan sağlandı. Güneş enerjisinde yaklaşık 4,3 gigavatlık rekor artış gerçekleşirken, rüzgar enerjisinde yaklaşık 1 gigavat, hidroelektrikte ise yaklaşık 240 megavat yeni kapasite eklendi.
Bu dönemde yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi önceki yıla göre yüzde 15 artarak 158,8 teravatsaate ulaştı. Böylece toplam elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 46'sı yenilenebilir kaynaklardan sağlandı. Güneş, rüzgar ve hidroelektrik üretimi artarken, biyokütle ve jeotermal kaynaklı üretim ise önceki yıl seviyelerinde kaldı.
Fosil yakıt ithalatında düşüş
Raporda, yenilenebilir enerji üretimindeki artışa rağmen Türkiye'nin enerji tüketiminde ithal fosil yakıtlara olan bağımlılığının sürdüğü ifade edildi.
Geçen yıl enerji ürünleri ithalatı, önceki yıla göre yüzde 5 azalarak 65,6 milyar dolar oldu. Enerji kaynaklı dış ticaret açığı ise yüzde 7 düşüşle 49 milyar dolara geriledi. Bu gelişmede yenilenebilir üretimin artmasının yanı sıra uluslararası enerji fiyatlarındaki düşüş ve yurt içi talepteki durgunluk etkili oldu.
Raporda, enerji verimliliğinin artırılması ve karbonsuzlaşmanın hızlandırılması için elektrifikasyonun önemi vurgulandı. Ulaştırmada elektrikli araçlar, ısıtma ve sanayide ise ısı pompaları, verimlilik artışı ve karbon salımının azaltılması açısından öne çıkan teknolojiler olarak gösterildi.
Geçen yıl trafiğe kaydı yapılan otomobillerin yüzde 10'u elektrikli olurken, toplam araç sayısı içinde elektrikli araçların oranı yüzde 1'de kaldı. Isı pompalarının kullanımında ise henüz beklenen gelişme sağlanamadı.
Raporda, sadece elektrik üretiminde değil, son kullanıcı tarafında da dönüşüm gerektiğine dikkat çekilerek, sanayinin yeniden yapılandırılması ve karbonsuzlaştırılmasının enerji dönüşümünde kritik önemde olduğu ifade edildi.
"Elektrik sektörünün dönüşümü için yıllık 15 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı"
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, rapora ilişkin değerlendirmesinde, Türkiye'nin yenilenebilir enerji hedeflerindeki iddialı artışın enerji dönüşümündeki kararlılığı gösterdiğini ancak fosil yakıtlarla ilgili projeksiyonların güncellenmemesinin belirsizlik yarattığını belirtti.
Öncelikle uzun vadeli stratejilerin açıklığa kavuşturulması gerektiğini ifade eden Güllü, şunları kaydetti:
"Türkiye'de halihazırda sadece elektrik sektörünün dönüşümü için yıllık 15 milyar dolarlık yatırım ihtiyacı bulunuyor. Bu finansmanın sağlanabilmesi için piyasalarda şeffaflık ve öngörülebilirlik hayati önem taşıyor. 2024, Türkiye'nin enerji dönüşümünde önemli adımların atıldığı, ancak mevcut politika ve uygulamaların kapsamı ve etkisi üzerine yeni soruların gündeme geldiği bir yıl oldu. Enerji sektörünün dönüşümünün olası jeopolitik gelişmelerden olumsuz etkilenmeden başarılı olabilmesi için kararlı, uzun vadeli ve bütüncül bir yaklaşıma ihtiyacımız var."
Güllü ayrıca, kurulması planlanan ulusal Emisyon Ticareti Sistemi'nin önemli adımlardan biri olduğunu ve bu doğrultuda oluşturulacak ikincil mevzuatın enerji dönüşümünün desteklenmesine yönelik uygulamaları netleştirmesinin önem taşıdığını vurguladı.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
