Çanakkale savaşının kahramanlarından Seyit Onbaşı’nın sırtladığı top mermisi elektronik teraziyle tartıldı ve bu konudaki tartışmalar sona erdi.
Seyit Onbaşı, mekanizması bozulan topun mermisini sırtına alarak namluya sürmüş, ateşlediği topla İngiliz zırhlısını vurarak savaşın seyrini değiştirmişti. Ancak Seyit Onbaşı’nın tek başına kaldırdığı merminin ağırlığı, bu güne kadar farklı rakamlarla ifade edildi. Bir çok resmi kaynakta da yer alan yanlışlık defalarca dile getirilse de, buna son noktayı Çanakkale’de görev yapan 2 alan kılavuzu koydu.
18 Mart 1915’te müttefik donanması Çanakkale Boğazı’nı geçmek için saldırıya geçti. Bu sırada Seyit Onbaşı Rumeli Mecidiye Tabyası’nda görevliydi. Türk topçusunun yoğun karşı ateşi ve daha evvel Nusret mayın gemisinin döktüğü mayınlar bu saldırıyı püskürttü. Yapılan atışlar sebebiyle tabyada bulunan topun mermi kaldıran vinci parçalandı. Bunun üzerine Seyit Ali, 215 kilo ağırlığındaki top mermisini sırtlayarak kundağa yerleştirdi. Seyit Onbaşı’nın attığı mermi İngiliz zırhlısına isabet etti. İsabet alan Ocean, sürüklenerek, Nusrat mayın gemisinin yerleştirdiği mayınlara çarparak battı. Bu atış savaşın da seyrini değiştirdi. Müttefik donanması boğazı geçemeyeceklerini anlayarak geri çekildi. Seyit Onbaşı’nın kahramanlığı dilden dile dolaştı. Kasım 1915’de, Harp mecmuası, Seyit Onbaşı’yla ilgili habere yer verdi. Ancak bu haberde, merminin ağırlığı kilo yerine 215 kıyye olarak kayda geçirildi. Eskiden kullanılan ve 1282 grama tekabül eden kıyye kilograma çevrildiğinde Seyit Onbaşı’nın kaldırdığı merminin ağırlığı 276 kiloya (275,63 kilo) çıktı. Günümüze kadar aralarında resmi kaynakların da yer aldığı birçok belgede bu rakam kullanıldı. Mecidiye tabyasında sergilenen Seyit Onbaşı heykelinin kaidesinde de kaldırdığı top mermisinin 276 kilo olduğu yer alıyordu. Ancak daha sonra bu rakam tashih edildi. Çanakkale Valiliği’nin internet sitesinde, kültürel değerler sayfasının ‘Anıtlar ve heykeller’ bölümünde, halen Seyit Onbaşı’nın 276 kilo mermi kaldırdığı yazıyor. TSK’nın internet sitesinde ise merminin ağırlığının 215 kilo olduğu bildiriliyor. Bugüne kadar Çanakkale savaşları ile ilgili hazırlanan kitaplarda da merminin ağırlığı 215 ve 276 kilo olarak farklı farklı yer aldı. Zaman içerisinde bazı tarihçiler 215 kilonun yanlışlıkla kıyye olarak yazıldığını belirtti. Bu durum kafa karışıklığını daha da artırdı.
215 KİLO ÇIKTI
2 Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı alan kılavuzu, bunu düzeltmek için harekete geçti. Emekli Topçu Yüzbaşı Rıdvan Arı, Mecidiye tabyasında sergilenen Seyit Onbaşı heykelinin yanındaki top mermilerinin orijinal mermiler olduğunu belirledi. Ardından emekli öğretmen Zafer Aydoğan’la birlikte bu mermileri tartmaya karar verdi. 4 kişinin güçlükle taşıyıp tartıya koyduğu merminin ağırlığı 215 kilo çıktı. Rıdvan Arı, “Ben 25 senemi TSK’da geçirdim. Topçu yüzbaşı olarak emekli oldum. 2004 senesinden beri de alan kılavuzu olarak görev yapıyorum. Seyit Onbaşı’nın taşıdığı top mermisinin farklı rakamlarla ifade edilmesi dikkatimi çekti. Tarih kitaplarında birçok araştırma yaptım. Ancak net bir rakama ulaşamadım. Alan kılavuzu arkadaşım Zafer Aydoğan ile birlikte Mecidiye tabyasındaki top mermilerini tartarak doğru sonucu bulmaya karar verdim. Bu top mermilerinin orijinal olduğunu, 24 santimlik bu mermilerin Seyit Onbaşı’nın kullandığı topla aynı olduğunu biliyorum. Çanakkale’den emaneten dijital bir tartı alarak bunu Mecidiye tabyasına götürdük. Burada mermiyi bir battaniyenin üzerine koyup, 4 kişi güçlükle tartıya kadar taşıdık. Dijital tartı aleti ‘219 kilo’ gösterdi. Ardından mermiyi indirip darasını almak için bu kez battaniyeyi boş olarak tarttık. 5 kilo geldiğini gördük. Yaptığım incelemede merminin alt kısmında bulunan 1 kilo ağırlığındaki tapanın olmadığını gördüm. Bunu da ekleyince, merminin gerçekten 215 kilo ağırlığında olduğunu tespit ettik. Bunu fotoğraflarla belgeledik. Kafa karışıklığının bu sayede giderildiğini umuyorum” dedi.
(İHA)
