İstanbul
Rusya'ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle ülkenin petrol üretimi ve ihracatında düşüş beklentisi, küresel dizel tedarikinde de potansiyel bir krizi tetikliyor.
Dünyanın üçüncü büyük petrol ve petrol ürünleri üreticisi olan Rusya, aynı zamanda dünyanın en büyük petrol ihracatçısı konumunda bulunuyor.
Rusya, günlük yaklaşık 5 milyon varil ham petrol ihracatı gerçekleştirirken, dizel, benzin, fuel-oil ve nafta gibi petrol ürünleri ihracatı ise günlük 3 milyon varili buluyor. Söz konusu petrol ürünleri ihracatının 2 milyon varilini ise dizel oluşturuyor. Küresel dizel talebi günlük 30 milyon varil seviyesinde bulunuyor.
Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş sonrasında ABD ve Birleşik Krallık'ın Rus petrolüne ambargo uygulaması, Avrupalı birçok petrol şirketinin de ülkedeki operasyonlarından çekilmesi sonucu Rusya'nın günlük petrol üretiminde yaklaşık 3 milyon varillik düşüş bekleniyor.
Rusya'nın ham petrol üretimindeki düşüş ve petrol ürünleri ihracatının da azalması, küresel ekonomi için en önemli göstergelerden olan dizelde potansiyel tedarik kısıtının zeminini hazırlayabileceği öngörülüyor.
Londra merkezli petrol veri şirketi OilX Kıdemli Analisti Neil Crosby, AA muhabirine, dizel talebinin özellikle ABD, OECD, Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinde arttığını fakat rafinerilerin bu talebi karşılamakta güçlük çektiğini söyledi.
Bu durumun savaş öncesinde başladığını aktaran Crosby, şunları kaydetti:
"Savaş sonrasında dizel tedarikinde büyük bir kısıt yaşanma ihtimali arttı ama buna sadece dizel tarafından değil ham petrol tedariki açısından da bakmak lazım. Rusya'nın günlük 4,5-5 milyon varil ham petrol, 3 milyon varile yakın da petrol ürünleri ihracatı mevcut. Resmi olarak ABD, Birleşik Krallık ve bazı küçük ülkeler haricinde Rus petrolüne ambargo yok. Birçok şirket itibar riskini de göz önünde bulundurarak Rus petrolü almayı bırakıyor. Bu yüzden, şu anda piyasa mevcut durumun gerçek etkisini henüz bilmiyor. Rusya'nın ihracatının ne kadar düşeceğini ve bunun asıl etkisini birkaç hafta içinde göreceğiz."
Crosby, günlük olarak petrol verilerini takip ettiklerini ve mart sonunda Rusya'nın petrol ihracatının ufak bir miktar düşüş gösterdiğini kaydetti.
Rusya'nın petrol ihracatının birkaç hafta sonra günlük birkaç milyon varil azalması durumunda ilk olarak ülke içindeki petrol stoklarını dolduracaklarını anlatan Crosby, "Stoklar da dolduğunda Rusya mecburen üretimi düşürecek. Rus petrol şirketi Transneft, geçen hafta, zaten stok fazlası oluşmaya başladığını söyledi. Rus petrol altyapısının mevcut üretim hacmiyle sorun yaşamaya başladığını görüyoruz. Bu durum, petrol üretiminin düşündüğümüzden daha kısa sürede ve hızla azalmasına yol açabilir." ifadelerini kullandı.
Crosby, Rusya'nın ham petrol ve dizel ihracatında kayda değer bir düşüşün Avrupa başta olmak üzere küresel piyasaları derinden sarsacağını vurguladı.
Günlük dizel talebinin 30 milyon varil seviyesinde olduğu bilgisini paylaşan Crosby, şöyle devam etti:
"Rusya'nın günlük dizel ihracatının 1 milyon varil azalması, küresel dizel tedariki için büyük bir kayıp. İhracattaki düşüşten en fazla Avrupa'daki rafineriler etkilenecektir çünkü Rus petrolünü taşıyan Druzhba boru hattı özellikle Orta ve Doğu Avrupa'daki rafinerileri doğrudan besliyor. Buradan gelen ham petrolün kesilmesi durumunda bu rafineriler için aynı miktarda alternatif bulmak oldukça zor. Burada günlük 800 bin varillik bir miktardan bahsediyoruz. Bu miktarın tedarik edilebileceği farklı kaynaklar oldukça kısıtlı. Bu da direkt dizel üretimini etkiler."
Crosby, Rusya'nın sadece ham petrol ihracatçısı değil önemli bir dizel tedarikçi olması nedeniyle burada oluşacak tedarik kaybının fiyatlara ve nihai tüketiciye de yansıyacağını sözlerine ekledi.
Türkiye'nin dizel ithalatının yaklaşık yüzde 35'i Rusya'dan
Türkiye'nin geçen yıl dizel tüketimi 26 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.
Toplam motorin üretimi 17 milyon tonu bulurken, ithalat 10,5 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Türkiye'nin dizel ithalatının yaklaşık 3,7 milyon tonu ise Rusya'dan tedarik edildi.
Öte yandan, Türkiye 2021'de yaklaşık 2,5 milyon tonluk dizel ihracatı gerçekleştirdi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
