Ä°STANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özetinde, "Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iÅŸ ilanlarının arttığını ve istihdam imkanlarının kısmen iyileÅŸtiÄŸini göstermektedir." ifadelerine yer verildi.
Kurulun 25 Haziran'daki toplantısına iliÅŸkin yayımlanan özette, mayıs ayında tüketici fiyatlarının yüzde 1,36 oranında arttığı ve yıllık enflasyon 0,45 puan yükselerek yüzde 11,39 olduÄŸu hatırlatıldı.
Mayıs ayı PPK karar metninde dikkat çekildiÄŸi üzere, bu dönemde gıda enflasyonunun iÅŸlenmemiÅŸ gıda fiyatları kaynaklı olarak arttığı belirtilen özette, uluslararası petrol fiyatlarındaki geliÅŸmelere baÄŸlı olarak enerji enflasyonunun mayıs ayında yükselse de tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam ettiÄŸi bildirildi.
Özette, Türk lirasındaki deÄŸer kayıplarının, dayanıklı mallar baÅŸta olmak üzere, temel mal grubu enflasyonuna yansırken, hizmet enflasyonunda salgına baÄŸlı olarak faaliyetin kesintiye uÄŸradığı kalemler öncülüÄŸünde yavaÅŸlama eÄŸiliminin devam ettiÄŸi kaydedildi.
Bu geliÅŸmeler sonucunda, çekirdek göstergelerin eÄŸilimlerinde bir miktar arttığı ifade edilen özette, ÅŸu deÄŸerlendirmelere yer verildi:
"Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu mayıs ayında 1,59 puan artarak yüzde 12,87’ye yükselmiÅŸtir. Bu geliÅŸmede yıllık enflasyonu 4,91 puan artan iÅŸlenmemiÅŸ gıda grubu belirleyici olmuÅŸtur. Döneme özgü geliÅŸmelerle taze meyve ve sebze fiyatlarında gözlenen düÅŸüÅŸün önceki yıllara kıyasla sınırlı kalmasına ek olarak döviz kuruna duyarlılığı yüksek olan yumurta ve bakliyatlardaki fiyat artışları iÅŸlenmemiÅŸ gıda enflasyonunu olumsuz etkileyen temel unsurlardır.
Ä°ÅŸlenmiÅŸ gıda grubu aylık enflasyonu bir miktar yavaÅŸlarken, baz etkisinin de katkısıyla yıllık enflasyonu belirgin olarak gerilemiÅŸtir. DiÄŸer yandan, öncü göstergeler iÅŸlenmemiÅŸ gıda yıllık enflasyonunun haziran ayında da yükselebileceÄŸine iÅŸaret etmektedir. Enerji fiyatları mayıs ayında yüzde 2,13 oranında yükselmiÅŸ, grup yıllık enflasyonu 1,93 puan artarak yüzde 5,23 olmuÅŸtur. Uluslararası petrol fiyatlarındaki toparlanma ile birlikte Türk lirasındaki deÄŸer kaybı enerji fiyatlarındaki yükseliÅŸte belirleyici olmuÅŸtur. Öncü göstergeler, enerji yıllık enflasyonunun haziran ayında artacağını göstermektedir."
"12 ay sonrası enflasyon beklentileri düÅŸtü"Özette, temel mal grubu yıllık enflasyonunun mayıs ayında 1,38 puan artarak yüzde 9,26'ya yükseldiÄŸi anımsatıldı.
Bu dönemde, gerek dayanıklı tüketim malları gerekse giyim ve ayakkabı fiyatlarında belirgin artışlar gözlendiÄŸi belirtilen özette, Türk lirasındaki birikimli deÄŸer kayıplarına baÄŸlı olarak, dayanıklı mal grubunda otomobil ve beyaz eÅŸya fiyatlarındaki artışlar öne çıkarken, giyim ve ayakkabı grubunda mevsimsel ortalamaların üzerinde bir fiyat artışı kaydedildiÄŸi bildirildi.
Özette, hizmet fiyatlarının mayıs ayında yüzde 0,73 arttığı ve yıllık enflasyon 0,48 puan düÅŸerek yüzde 11,28 olduÄŸu kaydedildi.
Bu dönemde, hizmet fiyatlarında salgının sınırlayıcı etkilerinin hissedilmeye devam ettiÄŸi vurgulanan özette, "Nitekim yıllık enflasyonda en belirgin gerileme, faaliyetleri önemli ölçüde duraklayan lokanta-otel hizmetlerinde gözlenirken, diÄŸer hizmetler ve kira yıllık enflasyonu da düÅŸüÅŸ kaydetmiÅŸtir. UlaÅŸtırma hizmetleri enflasyonunda ise kademeli normalleÅŸme adımları kapsamında uygulanan kapasite kısıtları birim maliyet kanalıyla yıllık enflasyonun yükselmesine neden olmuÅŸtur." ifadeleri kullanıldı.
Özette, haziran ayında yıl sonu enflasyon beklentilerinin bir miktar yükselirken, 12 ay sonrası enflasyon beklentilerinin düÅŸüÅŸ kaydettiÄŸi belirtildi.
"Kredi koÅŸullarındaki iyileÅŸme yurt içi talebi destekledi"Özette, iktisadi faaliyetteki yavaÅŸlamanın nisan ayında belirginleÅŸtiÄŸi ve sektörler geneline yayıldığı belirtildi.
Sanayi üretiminin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış olarak nisan ayında aylık yüzde 30,4 oranında daraldığı hatırlatılan özette, taşıt, giyim ve tekstil baÅŸta olmak üzere ana ihracatçı sektörlerin üretimindeki düÅŸüÅŸün daha belirgin olduÄŸu vurgulandı.
Aynı dönemde turizm gelirlerinin seyahat kısıtlamaları nedeniyle durma noktasına gelirken, salgına yönelik alınan tedbirlerin de etkisiyle ticaret, konaklama-yiyecek hizmetleri, ulaÅŸtırma-depolama baÅŸta olmak üzere hizmet sektörlerinde de sert bir yavaÅŸlama kaydedildiÄŸi bildirildi.
Kademeli normalleÅŸme adımlarıyla birlikte mayıs ayından itibaren ekonomide toparlanmanın baÅŸladığının görüldüÄŸü ifade edilen özette, hareket kısıtlamalarının hafifletilmesi ve kredi koÅŸullarındaki iyileÅŸmenin yurt içi talebi desteklediÄŸinin altı çizildi.
Bu dönemde finansman koÅŸullarına duyarlılığı yüksek ve talebi ertelenmiÅŸ kalemlere yönelik kartla yapılan harcamaların hızlı bir ÅŸekilde artarken, elektrik tüketiminin de istikrarlı bir artış gösterdiÄŸi ifade edildi.
DiÄŸer taraftan, ihracatta dış ticaret ortakları geneline yayılan bir iyileÅŸme gözlenirken, ithalat talebinde de yurt içi talebe paralel olarak artış kaydedildiÄŸi belirtilen özette, salgın hastalığa baÄŸlı olarak küresel büyüme görünümündeki bozulma ve seyahat kısıtlamaları nedeniyle ihracat ve turizm gelirlerinde düÅŸüÅŸ gözlendiÄŸi aktarıldı.
Özette, ancak, normalleÅŸmeyle birlikte mal ihracatında görülen toparlanma ve emtia fiyatlarının düÅŸük seviyelerinin önümüzdeki dönemde cari iÅŸlemler dengesini destekleyeceÄŸi vurgulandı.
"Kısa çalışma ödeneÄŸi hane halkı gelir kayıplarının sınırlanması açısından kritik rol oynadı"Özette, kurulun, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliÄŸi ve makrofinansal istikrar açısından cari iÅŸlemler dengesindeki seyrin önemine dikkati çektiÄŸi belirtildi.
Salgın hastalığa baÄŸlı geliÅŸmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlandırılması açısından finansal piyasaların, kredi kanalının ve firmaların nakit akışının saÄŸlıklı iÅŸleyiÅŸinin devamının büyük önem arz ettiÄŸi vurgulanan özette, ÅŸunlar kaydedildi:
"Yakın dönemde uygulamaya konulan parasal ve mali tedbirler ekonominin üretim potansiyelini destekleyerek finansal istikrara ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine katkı yapmaktadır. Ä°ktisadi faaliyetin önümüzdeki dönemdeki toparlanma hızı normalleÅŸme sürecinin yurt içindeki ve yurt dışındaki seyrine baÄŸlı olacaktır. Ä°ktisadi faaliyetteki yavaÅŸlama iÅŸ gücü piyasası verilerine de yansımıştır.
Mart döneminde tarım dışı istihdam Åžubat dönemine göre yüzde 4,3 azalırken, inÅŸaat ve hizmetler sektöründeki istihdam kayıpları daha belirgin olmuÅŸtur. Ancak iÅŸ gücüne katılım oranındaki gerilemeyle iÅŸsizlik oranlarındaki artış nispeten sınırlı olmuÅŸtur. Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iÅŸ ilanlarının arttığını ve istihdam imkanlarının kısmen iyileÅŸtiÄŸini göstermektedir. Kurul, kısa çalışma ödeneÄŸi baÅŸta olmak üzere iÅŸsizlik sigorta fonu ve cari transferler aracılığıyla saÄŸlanan desteklerin, hane halkı gelir kayıplarının sınırlanması ve istihdamın korunması açısından kritik rol oynadığı deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸtur."
Özette, koronavirüs salgınına iliÅŸkin geliÅŸmelere baÄŸlı olarak küresel büyümedeki zayıflamanın yılın ikinci çeyreÄŸinde derinleÅŸirken, ülkelerin attığı normalleÅŸme adımlarına baÄŸlı olarak kısmi bir toparlanma gözlendiÄŸi belirtildi.
Ancak salgının baÅŸta güney yarım küre olmak üzere yayılımını devam ettirmesi ve ikinci bir dalga yaÅŸanma olasılığı dahilinde küresel ekonomideki toparlanmaya iliÅŸkin belirsizliklerin yüksek seyretmekte olduÄŸu aktarılan özette, salgının ve saÄŸlık önlemlerinin, tüketim alışkanlıkları ve genel harcama davranışına olası etkilerine yönelik belirsizliklerin devam ettiÄŸi bildirildi.
Özette, her açıdan normalleÅŸmenin uzun sürmesi durumunda küresel ve yurt içi büyüme görünümündeki zayıflamanın daha belirgin olabileceÄŸi ve ilave tedbir gereksiniminin ortaya çıkabileceÄŸi vurgulandı.
Mayıs PPK toplantısını takip eden dönemde, OPEC+ ülkelerinin arz kısıntısı konusunda anlaÅŸmaları ve talep tarafında en kötünün geride kaldığı yönündeki beklentilere baÄŸlı olarak petrol fiyatlarında toparlanma gözlendiÄŸi kaydedilen özette, "Buna karşın küresel iktisadi faaliyete dair belirsizlikler baÅŸta olmak üzere emtia fiyatlarına iliÅŸkin aÅŸağı yönlü riskler canlılığını korumakta olup küresel enflasyon oranlarının 2020 yılında ılımlı bir görünüm sergilemesi beklenmektedir." denildi.
"Açıklanan paketlerin etkisiyle kredi ivmesi güçlü seyretmektedir"Özette, geliÅŸmiÅŸ ve geliÅŸmekte olan ülke merkez bankalarının geniÅŸleyici yönde adımlar atmaya devam ettiÄŸi bildirildi.
GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde uzun vadeli faiz oranlarının tarihsel düÅŸük seviyelere gerilerken, gerek merkez bankalarının açıklamaları gerekse piyasa beklentilerinin, düÅŸük faiz ortamının uzun bir süre devam edeceÄŸine iÅŸaret ettiÄŸi belirtilen özette, uygulanan politikaların finansal piyasalar, büyüme ve istihdam üzerindeki etkinliÄŸinin, ülkeler itibarıyla salgının seyriyle politika alanının büyüklüÄŸüne göre farklılaÅŸabileceÄŸi kaydedildi.
Özette, destekleyici politika önlemleri ve normalleÅŸme adımlarının yakın dönemde risk iÅŸtahında bir miktar artışa neden olduÄŸu ve geliÅŸmekte olan ülkelerden portföy çıkışlarının yavaÅŸladığı aktarıldı.
NormalleÅŸme adımlarını takiben, alınan parasal ve mali tedbirlerin de katkısıyla küresel geliÅŸmelerin Türkiye'nin risk primi ve kur oynaklığı üzerindeki olumsuz etkilerinin bir miktar hafiflediÄŸi belirtilen özette, buna karşın küresel iktisadi faaliyet görünümüne ve politika tedbirlerinin etkinliÄŸine iliÅŸkin belirsizliklerin sürmesinin, önümüzdeki dönemde küresel risk iÅŸtahı ve geliÅŸmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarının dalgalı seyretmesine neden olabileceÄŸi aktarıldı.
Özette, ÅŸu deÄŸerlendirmelere yer verildi:
"Belirsizliklerin yüksek seyrettiÄŸi bu süreçte salgın hastalığın sermaye akımları, finansal koÅŸullar, dış ticaret ve emtia fiyatları kanalıyla oluÅŸturmakta olduÄŸu küresel etkiler yakından takip edilmektedir. Bu kapsamda Merkez Bankası, salgının Türkiye ekonomisine etkilerini izleyerek elindeki araçları fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doÄŸrultusunda kullanmaya devam edecektir. Parasal, finansal ve mali tedbirlerin yanı sıra büyük ölçüde kamu bankalarınca geniÅŸletilen kredi arzı, kredi büyümesine iliÅŸkin aÅŸağı yönlü riskleri sınırlayarak reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamına katkı saÄŸlamaktadır. Kefaletli kredi imkanı ile inÅŸaat, turizm ve yerli üretim yapan sektörleri desteklemek amacıyla açıklanan paketlerin etkisiyle kredi ivmesi güçlü seyretmektedir. Kamu bankaları öncülüÄŸündeki kefaletli kredi kullandırımları ticari ve bireysel kredi arzını ve kredi faizlerindeki düÅŸüÅŸü destekleyerek salgının ekonomik birimlerin gelir ve nakit akışı üzerindeki olumsuz yansımalarını azaltmaktadır. Son dönemde açıklanan bireysel kredi paketlerinin desteÄŸiyle konut kredisi talebinin de güç kazandığı gözlenmektedir."
"Yılın ikinci yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkiler daha belirgin hale gelecek"Özette, toplam talep koÅŸullarının sınırlayıcı etkisine karşın salgına baÄŸlı birim maliyet artışlarının yansımalarıyla çekirdek enflasyon göstergelerinin eÄŸilimlerinde bir miktar yükseliÅŸ gözlendiÄŸi belirtildi
Uluslararası emtia fiyatlarının tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam ederken, gıda enflasyonunun dönemsel ve salgına baÄŸlı etkiler nedeniyle arttığı vurgulanan özette, ÅŸular kaydedildi:
"Salgına baÄŸlı tedbirlerle kısa vadede etkili olan arz yönlü unsurların, normalleÅŸme sürecinin devamıyla kademeli olarak ortadan kalkacağı ve yılın ikinci yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceÄŸi deÄŸerlendirilmektedir. Bu çerçevede Kurul, enflasyon görünümünü etkileyen tüm unsurları dikkate alarak politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiÅŸtir. Kurul, enflasyondaki düÅŸüÅŸ sürecinin devamlılığının ülke risk priminin gerilemesi, uzun vadeli faizlerin aÅŸağı gelmesi ve ekonomideki toparlanmanın güç kazanması açısından büyük önem taşıdığını deÄŸerlendirmektedir.
Enflasyondaki düÅŸüÅŸün hedeflenen patika ile uyumlu ÅŸekilde gerçekleÅŸmesi için para politikasındaki temkinli duruÅŸun sürdürülmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, parasal duruÅŸ ana eÄŸilime dair göstergeler dikkate alınarak enflasyondaki düÅŸüÅŸün sürekliliÄŸini saÄŸlayacak ÅŸekilde belirlenecektir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçları doÄŸrultusunda elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir. Kurul, salgın hastalığa baÄŸlı iktisadi risklerin en aza indirilmesi açısından para ve maliye politikaları arasındaki eÅŸ güdümün sürdürülmesinin büyük önem arz ettiÄŸi deÄŸerlendirmesinde bulunmuÅŸtur. Salgın hastalığın ekonomiyi birçok farklı kanaldan etkilemesi, baÅŸta nakit akışının düzenlenmesi ve istihdamın korunmasına yönelik tedbirler olmak üzere ÅŸirketler ve hanehalkı üzerindeki etkilerin asgari düzeyde tutulabilmesi için koordineli politika uygulamaları gerektirmektedir. Dolayısıyla makro ölçekteki para ve maliye politikalarının yanı sıra en çok etkilenen iktisadi birimleri hedefleyen ve sektörel etkileÅŸimleri dikkate alan politika uygulamalarının kritik önemde olduÄŸu deÄŸerlendirilmektedir. Bu süreçte atılacak politika adımlarının hedefli ve geçici nitelikte olması politika etkinliÄŸini destekleyecektir."
Özette, açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin Kurul'un geleceÄŸe yönelik politika duruÅŸunu deÄŸiÅŸtirmesine neden olabileceÄŸi önemle vurgulandı.
