Latin Amerika'nın siyasi çalkantılarla gündemdeki ülkesi Bolivya

Devlet Başkanı Evo Morales'in muhalefetin baskısı ve ordunun talebi üzerine istifaya zorlanmasıyla gözler Güney Amerika ülkesi Bolivya'ya çevrildi.

Güney Amerika'da komşuları Arjantin, Brezilya, Şili, Paraguay ve Peru olan Bolivya'nın denize kıyısı bulunmuyor.

Resmi başkenti Sucre olan ülkenin yönetimsel başkenti La Paz'da Bakanlar Kurulu yer alıyor. Santa Cruz ise ülkenin en önemli endüstri kenti olarak biliniyor.

Bolivya'nın etnik yapısının yüzde 68'sini beyaz ve yerli melezi Mestizolar, yüzde 20'sini yerliler, yüzde 5'ini de beyazlar oluşturuyor.

Nüfusu 2016'da 10,8 milyon olduğu tahmin edilen Bolivya'da en fazla kullanılan resmi dil İspanyolca iken yerli kabilelere ait bugün bazıları kullanılmayan 36 dil de resmi olarak kabul ediliyor. Bunlardan en fazla Guarani, Aymara ve Quechua dilleri konuşuluyor.

Topraklarının üçte biri dağlık araziden oluşan ve yüz ölçümü 1,09 milyon kilometrekare olan ülkenin nüfusunun yüzde 92,8'ini Hristiyanlar oluşturuyor.

Güney Amerika'da Paraguay ile okyanusa kıyısı bulunmayan iki ülkeden biri olan Bolivya, bağımsızlığının üzerinden geçen 200 yıla yakın sürede yaşadığı siyasi çalkantılarla tanınıyor.

İspanyol sömürgesi olduğu dönemde Yukarı Peru olarak adlandırılan ülke, 1825'te İspanya'dan bağımsızlığını ilan etse de bu bağımsızlık 1847'de tanındı.

Bağımsızlığını kazanmasında Simon Bolivar'ın katkısı üzerine ülke Bolivya ismini aldı.

Bolivya İspanya'dan bağımsızlığını kazandıktan sonra sayısız darbe ve savaş gördü.

Ülke, 1825'ten bugüne 180'e yakın darbe, 10'dan fazla anayasa ve 80 devlet başkanı gördü. Bolivya, Şili ile girdiği savaşın ardından Pasifik Okyanusu'na olan kıyısını kaybederek kara devleti haline geldi. 1982'den bu yana sivillerin yönetimindeki Bolivya, 2005'teki seçimleri kazanan sosyalist Devlet Başkanı Evo Morales tarafından yönetildi.

Morales, 2005'teki seçimleri yüzde 54, sonraki dönemde aday olabilmek için 2008'de gittiği referandumu ise yüzde 67 ile kazandı. 2009'daki seçimlerde yüzde 64'lük zafer elde eden Morales, sunduğu yeni anayasayı ise yüzde 60'la onaylatmayı başardı. 2014'te yüzde 60'la 3'üncü kez seçilen Morales, 4'üncü kez seçilebilmek için 2016'da gittiği referandumda ise yüzde 51'lik "hayır" cevabı ile karşılaştı.

Morales, referandumdaki "hayır" sonucuna rağmen Anayasa Mahkemesinin geçen yıl, "yeniden seçilmenin bir insan hakkı" olduğuna hükmetmesi sayesinde ülkeyi karıştıran son seçimde 4'üncü kez aday oldu.

Bolivya'da 20 Ekim 2019'da düzenlenen başkanlık seçimlerinin ardından muhalefet seçimlerde "hile" yapıldığını iddia etti ve taraflar karşılıklı olarak destekçilerini sokak gösterilerine çağırdı.

Tartışmalı seçim sonuçlarının ardından günlerdir seçimlerin iptal edilmesini ve tekrar seçime gidilmesini isteyen muhalifler, tekrar seçim duyurusunun ardından Morales'in katılmadığı seçimler düzenlenene kadar protestoların devam edeceğini açıkladı.

Morales, Bolivya Genelkurmay Başkanı Williams Kaliman'ın, canlı yayında okuduğu bildiriyle istifasını talep etmesi üzerine görevi bıraktı.

İstifasının ardından Morales hakkında yakalama kararı çıkarıldı.

Para birimi Boliviyano (BOB) olan ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının 2017'de 37 milyar dolar olduğu belirtiliyor.

Gelişmekte olan ülke kategorisinde bulunan Bolivya'nın nüfusunun yüzde 38,6'sı yoksulluk sınırının altında yaşıyor.

Temel geçim kaynakları tarım, hayvancılık, madencilik ve tekstil olan ülkenin başta lityum, doğal gaz ve kalay madeni olmak üzere çeşitli madenler açısından oldukça zengin olduğu ifade ediliyor. Dünya lityum rezervinin yarısının Bolivya'da olduğu biliniyor.

Dünyanın 95. büyük ekonomisi olan Bolivya'da, kişi başına düşen milli gelirin 3 bin 500 dolar olduğu ifade ediliyor.

Kaynak: AA