İstanbul
El Nino döneminin sona ermesinin ardından yaz sonundan itibaren La Nina hava olayının etkili olması bekleniyor.
Pasifik Okyanusu'nda meydana gelen El Nino hava olayı, öncelikle okyanuslara kıyısı olan bölgelerde ardından dünya genelinde sıcaklık artışına neden olurken, bunun tersi şeklinde nitelendirilebilecek La Nina, dünya için daha soğuk hava koşulları anlamına geliyor.
Okyanusların yüzeyindeki hava sıcaklığının 3 ay boyunca eksi 0,5 derecenin altında kalması durumu, La Nina hava etkisi olarak tanımlanıyor.
Genellikle 9-12 ay etkili olan El Nino ve La Nina, bazı yıllar daha uzun sürebiliyor. 2 ila 7 yılda bir meydana gelen ve geçen yıl haziranda başlayıp bu yılın nisan ayında sona eren El Nino'nun ardından ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinin (NOAA) tahminlerine göre, yaz sonuna doğru La Nina hava olayının etkili olması bekleniyor.
La Nina hava olayının emtia piyasasını meşgul edecek yeni bir gündem olması öngörülürken, bunun geri dönüşünün küresel emtia piyasasında yeni bir bozulma ve oynaklığa yol açabileceğine dair endişeler öne çıkıyor.
En belirgin etkinin tarım grubunda olacağı tahmin ediliyor
Hava olayının öngörüldüğü gibi gelişmesi halinde en belirgin etkisinin tarım grubunda olacağı tahmin ediliyor.
Analistler, daha fazla yağış nedeniyle Brezilya'da soya fasulyesi üretiminin artabileceğini, ihracatın yükselebileceğini, bu ürünlerin fiyatlarının düşebileceğini belirtti.
Ancak aşırı yağışların aynı zamanda su baskınlarına, mahsullere zarar vermeye ve lojistiği aksatmaya neden olabilme riski de bulunuyor.
Endonezya ve Malezya'da da pirinç ve palm yağı üretiminin artmasının bu ürünlerin fiyatlarını aşağı yönlü etkileyebileceği öngörülüyor.
Bu arada, ABD'nin güneyinde muhtemelen daha kurak koşulların hakim olabileceği ve bunun da buğday ve pamuk üretimini olumsuz etkileyeceği tahmin edilirken, buna karşılık ülkenin orta batısında soya fasulyesi üretiminin artabileceği değerlendiriliyor.
La Nina'nın küresel metal piyasaları üzerindeki olası etkilerine bakıldığında ise Güneydoğu Asya, Afrika ve Avustralya'daki madencilik ve taşımacılık faaliyetlerinin yoğun yağış ve selden kaynaklanan aksaklıklarla karşı karşıya kalabileceği öngörülüyor.
"La Nina'nın dünyadaki etkileri farklı olacak"
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, La Nina'nın normalden biraz daha soğuk hava koşullarını temsil ettiğini belirtti.
Geçen bir sene boyunca El Nino etkisinin olduğunu hatırlatan Ergezen, La Nina ile artık biraz daha ılıman bir iklim görülmeye başlanacağını söyledi.
Ergezen, La Nina etkisiyle hava sıcaklıklarının bir miktar düşeceğini ancak bu durumun dünyadaki etkilerinin farklı olacağını dile getirerek, şu değerlendirmede bulundu:
"Örneğin ABD'nin kuzeyinde daha ılıman ve yağışlı bir hava görecekken, orta ve güney tarafında nispeten daha kurak bir hava göreceğiz. Keza yine Brezilya'nın kuzeyinde nispeten daha yağışlı bir hava olurken, güney tarafında nispeten daha sıcak havalar görüyor olacağız. Avrupa'da Kuzey Avrupa tarafı nispeten yine daha ılıman olacak diyebiliriz. Bu açılardan baktığımız zaman aslında emtialar üzerindeki etkisini daha net anlayabiliriz."
La Nina hava olayının Uzak Doğu'daki olası etkilerine değinen Ergezen, özellikle Endonezya, Filipinler tarafında daha yağışlı bir hava görüleceğini, böylece özellikle tarım emtia grubu tarafında nispeten rekoltenin daha artacağı bir dönem olabileceğini söyledi.
Hindistan'da muson yağışlarının artacağını aktaran Ergezen, Brezilya, Çin ve Uzak Doğu'nun da emtia piyasasında işlem gören ürünler için önemli olduğunu kaydetti.
"Kahve ve şeker fiyatlarında dalgalı hareketler görülebilir"
Ergezen, Brezilya'nın farklı bölgelerinde bir taraftan sıcak diğer taraftan yağışlı hava durumlarının meydana gelecek olmasının kahve ve şeker fiyatlarında hem aşağı hem de yukarı yönlü dalgalı hareketlere yol açabileceğini anlattı.
ABD'nin de kuzeyinde yağışlı, güneyinde ise kurak hava durumlarının olmasıyla buğday ve mısır üretiminin azalabileceğini söyleyen Ergezen, "Vietnam kahve, Hindistan şeker, pamuk ve pirinç üretiminde önemli ülkeler. La Nina hava olayı bu ülkelerde nispeten rekoltenin artacağı bir dönemi işaret ediyor. Yani bu ürünlerde fiyatlar üzerinde baskı bir süre devam edebilir." dedi.
Bu sene son 10 yılın hatta belki 20 yılın en büyük kasırgalarının görülmesinin beklenebileceğini dile getiren Ergezen, şunları kaydetti:
"Brezilya'nın kuzeyinde nispeten daha yağışlı, Orta Amerika'da nispeten daha kurak bir hava olacak. Burası tam kesişme yeri. Kasırgaların, tayfunların boyutunun artacağını söyleyebiliriz. Burada çok daha şiddetli kasırgalar görülebilecek. Peki bunun etkisi ne olacak? Petrol fiyatları üzerinde etkisini görebileceğiz. Panama Kanalı'ndan geçişler nispeten sıkıntılı olacak. Bu tabii navlun fiyatlarını konteyner ücretlerini de yükseltebilir."
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
