Kıbrıs Türk halkı, 19 Nisan Pazar günü cumhurbaşkanlığı seçimi için sandığa gidecek.
1974 Barış Harekatı’nın ardından kendi devlet çatısı altında ilk devlet başkanlığı seçimini 20 Haziran 1976’da yapan Kıbrıs Türk halkı, 39 yıl içinde 2 kez Kıbrıs Türk Federe Devleti devlet başkanlığı; 6 kez de KKTC Cumhurbaşkanlığı için seçime gitti. Yaklaşık üç hafta sonra yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimi, KKTC’nin 7. Cumhurbaşkanlığı seçimi olacak. 13 Şubat 1975’te kurulan Kıbrıs Türk Federe Devleti Başkanlığı için 1976’da ve 1981’de yapılan seçimleri Rauf Raif Denktaş kazanırken, 15 Kasım 1983’te kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı seçimini 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarındaki seçimlerde sandıktan çıkan isim yine Denktaş oldu. 2005 Cumhurbaşkanlığı seçimini Mehmet Ali Talat; 2010 yılındaki seçimi ise Derviş Eroğlu kazandı. 19 Nisan 2015 Pazar günü yapılacak KKTC Cumhurbaşkanlığı seçiminde 5’i bağımsız 7 aday yarışacak. Mustafa Akıncı (Bağımsız), Arif Salih Kırdağ (Bağımsız), Mustafa Ulaş (Bağımsız), Mustafa Onurer (Kıbrıs Sosyalist Partisi), Kudret Özersay (Bağımsız), Sibel Siber (Cumhuriyetçi Türk Partisi-Birleşik Güçler) ve Derviş Eroğlu (Bağımsız) KKTC seçmenlerinden 5 yıl süreyle Cumhurbaşkanı olmak için oy isteyecek. Anayasa’nın 99. maddesine göre, Cumhurbaşkanı seçilebilmek için seçimde kullanılan geçerli oyların yüzde 50’sinden bir fazlasını almak gerekiyor. Adaylardan hiçbiri bu oy oranına ulaşamazsa, seçim ikinci tura kalacak ve bir hafta sonra en çok oyu alan iki aday arasında seçim yapılacak. KKTC Cumhurbaşkanlığı seçiminde bu yıl 7 adaydan 5’i bağımsız olarak yarışa katılıyor. En fazla bağımsız adayın olduğu seçim ise 2010’daki Cumhurbaşkanlığı seçimi olmuştu. 5 yıl önceki seçimde 7 adaydan 6’sı bağımsızdı. Geçmiş yıllarda UBP’den aday olan Derviş Eroğlu ve TKP’den aday olan Mustafa Akıncı, bu seçimde seçmenin karşısına bazı partilerin açık desteği olsa da “bağımsız” sıfatıyla çıkmayı tercih etti.
3 KADIN ADAY VAR
Devlet başkanlığı/cumhurbaşkanlığı seçim tarihi boyunca sadece 3 kadın aday listelerde yer aldı. 1976’da, 1981’de ve 1985’te Dr. Servet Sami Dedeçay; 2005’te Zehra Cengiz, bu yıl ise Sibel Siber, Cumhurbaşkanlığı’nın kadın adayları oldu. Bağımsız Cumhurbaşkanı adaylarından Mustafa Akıncı, daha önce Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinde bulunmuş, deneyimli bir politikacı. 2009 yılında aktif politikadan çekilen Akıncı, 19 Nisan’da TDP ve BKP’nin desteğiyle seçime katılıyor. Akıncı, 1995 ve 2000 yıllarındaki seçimlerde de Cumhurbaşkanlığı’na adaylığını koymuştu. Kıbrıs Türk siyasi hayatının renkli siması bağımsız aday Arif Salih Kırdağ, üçüncü kez Cumhurbaşkanlığı için şansını deneyecek.
Halkın Adalet Konseyi (HAK) adlı sivil toplum örgütünün başkanlığını yürüten bir hukukçu ve edebiyat öğretmeni Bağımsız aday Mustafa Ulaş ilk kez aday oluyor. KSP’nin adayı olan emekli öğretmen Mustafa Onurer, Cumhurbaşkanlığı için ilk kez aday oluyor. Merhum Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, 2. Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’nun müzakere heyetinde yer alan ve bir dönem “Toparlanıyoruz” adlı sivil toplum örgütünün liderliğini de yapan akademisyen Kudret Özersay da, 19 Nisan seçimine bağımsız aday olarak katılıyor. Seçimin tek kadın adayı ve tıp doktoru olan CTP-BG’nin adayı Sibel Siber, 13 Haziran -31 Ağustos 2013 arasında geçici hükümette Başbakanlık görevi de yapan Siber, 4 Eylül 2013’ten beri Cumhuriyet Meclisi Başkanlığı görevini yürütüyor. Seçimin bir diğer bağımsız adayı ise, halen Cumhurbaşkanı olan Derviş Eroğlu. Eroğlu, Cumhurbaşkanlığı’na 5. kez aday oldu. Daha önce 1995, 2000, 2005 ve 2010 seçimlerinde de yarışan Eroğlu, Kıbrıs Türk siyasi hayatında uzun yıllardır yer almış ve milletvekili, bakan ve başbakan olarak görev yapmış bir isim. Eroğlu, UBP ve DP-UG’nin desteğiyle yarışıyor.
EN ÇOK ADAY 2005’TE, EN AZ ADAY 1990’DA
2005 yılında yapılan ve 9 adayın katıldığı cumhurbaşkanlığı seçimi, en çok adayın yarıştığı seçim olarak dikkat çekerken, sadece 3 adayın yarıştığı 1990 seçimleri ise en az adaylı seçim oldu. KKTC Cumhurbaşkanlığı tarihinde ilk kez bu yıl yapılacak seçimde oy pusulasında aynı ismi taşıyan 3 aday yer alacak: “Mustafa Akıncı, Mustafa Onurer ve Mustafa Ulaş.” 1976’dan bu yana seçimlerde aynı ismi taşıyan aday olmamıştı. Cumhurbaşkanlığı seçim tarihinde ikinci tura kalan iki seçim oldu. 1995 yılındaki seçimde Rauf R. Denktaş ve Derviş Eroğlu ikinci tura kalırken, ikinci turun galibi Denktaş oldu. 2000 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçiminde de ilk turda hiçbir aday oyların yarıdan bir fazlasını alamadı. En çok oyu alan adaylar yine Denktaş ve Eroğlu olurken, ikinci tur Eroğlu’nun adaylıktan çekildiğini açıklaması üzerine yapılmadı ve Yüksek Seçim Kurulu, Denktaş’ı seçilmiş ilan etti.
DENKTAŞ 6 KEZ ADAY OLDU, 6 SEÇİMİ DE KAZANDI
Merhum Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş, devlet başkanlığı veya cumhurbaşkanlığı seçimlerinde en fazla aday olan ve katıldığı tüm seçimleri kazanan isim ünvanını taşıyor. Denktaş, 1976, 1981, 1985, 1990, 1995 ve 2000 yıllarındaki seçimlerde aday olarak sandıktan çıkmayı başardı. Denktaş’ı 5’er kez aday olan Derviş Eroğlu ve Ayhan Kaymak isimleri izliyor. Derviş Eroğlu, 1995, 2000, 2005 ve 2010 seçimlerine UBP adayı olarak katılırken, 19 Nisan’da bağımsız aday olarak yarışacak. Ayhan Kaymak, 1985, 1995, 2000, 2005 ve 2010 yıllarındaki seçimlerde bağımsız aday oldu. KKTC siyasi tarihinde Cumhurbaşkanlığı’na üçer kez aday olan isimler Servet Sami Dedeçay, Özker Özgür, Alpay Durduran, Mehmet Ali Talat, Arif Salih Kırdağ ve Mustafa Akıncı’dır. Kıbrıs Türk siyasi tarihi boyunca Cumhurbaşkanlığı için iki kez aday olan isimler ise Arif Hasan Tahsin, Zeki Beşiktepeli oldu. 1976’da aday olan Dr. Mustafa Şevki Lusignan, Ahmet M. Berberoğlu, 1981’de aday olan Ziya Rızkı, Hüsamettin Tanyar, 1990’da aday olan İsmail Bozkurt, 1995’te aday olan Sami Güdenoğlu, 2000’deki seçimin adaylarından Turgut Afşaroğlu ve Şener Levent, 2005’in adaylarından Nuri Çevikel, Zehra Cengiz, Mustafa Arabacıoğlu ve Hüseyin Angolemli, 2010’daki adaylardan Mustafa Kemal Tümkan ile Tahsin Ertuğruloğlu ve 19 Nisan 2015’te yapılacak seçimin adaylarından Mustafa Ulaş, Mustafa Onurer, Kudret Özersay ve Sibel Siber, siyasi tarihlerinde şu ana dek Cumhurbaşkanlığı’na bir kez aday olmuş isimlerdir.
(İHA)
