Kiralık çeteler Hafter saflarında Libyalılara saldırmaya devam ediyor

TRABLUS (AA) - Libya'nın doÄŸusundaki gayrimeÅŸru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter, baÅŸkent Trablus'u ele geçirme amacıyla 10 ay önce baÅŸlattığı savaÅŸtaki insan kaynağı eksiÄŸini soykırımla suçlanan milisler, aşırı görüÅŸlü silahlı gruplar ve sicili kabarık paralı askerlerle kapatmaya çalışıyor.

Silahlı milis lideri Halife Hafter, 2014'teki darbe giriÅŸiminin ardından Libya'daki yönetim boÅŸluÄŸundan yararlanarak her geçen yıl kontrolündeki bölgeyi geniÅŸletti. Hafter'in geçen yılın başında güney bölgelerini ele geçirmesinden sonra hedefinde sadece baÅŸkent Trablus kaldı.

Libya'nın en can alıcı toprak parçası olarak öne çıkan Trablus bölgesi, diplomatik temsilcilikler ve bağımsız devlet kurumlarının bulunduÄŸu ticari ve resmi baÅŸkent olarak ülke nüfusunun yarısından fazlasına ev sahipliÄŸi yapıyor.

Libya, BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) himayesinde bir ulusal uzlaşı konferansına hazırlandığında ülkedeki tüm gruplar bir ateÅŸkes içindeyken Hafter, 4 Nisan 2019'da baÅŸkenti ele geçirmek için bir anda saldırı emri verdi.

Hafter, BM ve uluslararası toplum tarafından Libya'nın yasal temsilcisi olarak kabul edilen Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) meÅŸruiyetini baÅŸkente hakim olarak gasbetmeyi amaçladı.

Ancak, aradan geçen 10 ayda vadettiÄŸi "hızlı ve kesin" zafere ulaÅŸmakta baÅŸarısız olan Hafter, elinde tuttuÄŸu geniÅŸ toprak parçasının yanı sıra cephede yıpratıcı saldırısına devam etmek zorunda kalınca sürekli insan kaynağına ihtiyaç duydu.

Hafter'in milis, çeteler ve paralı askerler birliÄŸi "Libya Ulusal Ordusu"

Halife Hafter, liderlik ettiÄŸi gruba "Libya Ulusal Ordusu" ismini veriyor ve resmi bir ordu gibi davranılmasını istiyor. Aslında Hafter'in silahlı gücü bayilik gibi çalışıyor ve topladığı milisleri bir çatı altında bir araya getirmeye çabalıyor.

Hafter saflarında, ülkenin doÄŸusu ve batısından aşırı görüÅŸlü Medhali Selefileri, Sudan'ın karanlık sicile sahip Cancavid milisleri, Çad'daki isyancı gruplar, Rus profesyonel paralı askerleri, Mısır, BirleÅŸik Arap Emirlikleri (BAE) ve Fransa'dan askeri danışmanlar gibi geniÅŸ yelpazeli bir konsorsiyum yer alıyor.

Farklı kaynaklarda, Hafter güçlerinin 7 bini eÄŸitimli askeri personel olmak üzere 25-30 bin kiÅŸilik bir güce sahip olduÄŸu öne sürülüyor.

Uluslararası Ceza Mahkemesinin yakalama emrine Hafter'den terfi

Aşırı görüÅŸlü Medhali Selefileri, yöneticilere itaat edilmesi gerektiÄŸini savunuyor ve Suudi Arabistan'ı yönetici olarak kabul ediyor. Bu nedenle Riyad'ın desteklediÄŸi Hafter saflarında savaşıyorlar.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum AraÅŸtırmaları Vakfından (SETA) araÅŸtırmacı Emrah Kekilli, AA muhabirine verdiÄŸi bir röportajda, Medhali Selefilerin "tabiatı, inancı, örgütlenme biçimi ve emir alma ÅŸekli gereÄŸi Libya’yı DEAÅž’tan daha fazla tehdit ettiÄŸini ve geniÅŸ bir alana yayıldığını" aktarmıştı.

Selefi görüÅŸlü silahlı gruplar içinde en çok öne çıkanı Nida Taburu, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından savaÅŸ suçları iÅŸlediÄŸi gerekçesiyle hakkında yakalama emri çıkartılan Mahmud el-Virfali tarafından yönetiliyor. Hafter, temmuz ayında UCM'nin yakalama emrine karşı Verfali'yi sözde binbaşılıktan yarbaylığa terfi ettirdiÄŸini açıklamıştı.

Mahmud el-Verfali, Bingazi'de gözleri baÄŸlı 10 kiÅŸiyi video kaydına alarak yargısız infaz etmekle suçlanıyor.

"Hafter'e karşı gelenler dinden çıkar, katli caizdir" diyen komutan

Hafter'e karşı gelenlerin "dinden çıktığını ve dolayısıyla kanının dökülmesinin caiz olduÄŸunu" savunan bir komutanın yönettiÄŸi Tevhid BirliÄŸi, Sebil es-Selam Birlikleri, eski Kaddafi yanlılarının yer aldığı aşırı görüÅŸlü El-Kaniyat Birlikleri gibi unsurlar da baÅŸkent saldırısında Hafter saflarında savaşıyor.

Soykırımla suçlanan birlikler Hafter'in paralı askerleri

Silahlı milis lideri Hafter, ülke genelinde kontrolündeki alan geniÅŸledikçe bu toprakları elinde tutmak için daha fazla savaÅŸçıya ihtiyaç duymaya baÅŸladı. Ä°nsan kaynağı açığı Trablus saldırısıyla en üst seviyeye çıkan Hafter, müttefiklerinin saÄŸladığı finansmanla, farklı koÅŸullarla paralı askerlerle anlaÅŸtı.

Sudan'ın batısında bulunan Darfur'daki iç savaÅŸta soykırım yapmakla suçlanan paramiliter güç Cancavidler, Libya'da Halife Hafter'in yanında savaşın en ön saflarında yer alıyor.

UMH Ä°çiÅŸleri Bakanı Fethi BaÅŸaÄŸa, Hafter'in ülkesinde BirleÅŸik Arap Emirlikleri’ne (BAE) askeri üs verdiÄŸini vurgulayarak Rus güvenlik ÅŸirketi Wagner'e mensup yabancı savaÅŸçılar, Cancavid milisleri ve Çadlı isyancıların cephede beraber savaÅŸtığını söylemiÅŸti.

Sudan hükümeti, istihbaratın yönettiÄŸi Cancavidlerin Libya'daki varlığını reddetse de son günlerde baÅŸkent Hartum'da paralı askerlerin ailelerinin yaptığı eylemler, Sudanlıların Libya'daki askeri varlığını yeniden gündeme getirdi.

Ailelerin, BAE'ye çalışma vaadiyle götürülen yakınlarının daha sonra Libya'da asker yapıldığını iddia etmesiyle Sudan DışiÅŸleri Bakanlığı konuyla ilgili inceleme baÅŸlatmak zorunda kaldı.

Cephede binlerce paralı asker savaşıyor

BM Güvenlik Konseyinin geçen haftalarda yayımladığı raporda, Libya'da Sudanlı paralı askerlerin varlığına dikkat çekilerek bu gruplarda yer alan kiÅŸilerin sayısının binleri bulduÄŸu ortaya konuldu. Raporda, çoÄŸu Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesinden olan grupların, ağır silahların yanı sıra yüzlerce askeri araca da sahip olduÄŸu kaydedildi.

Ayrıca bölgeye iliÅŸkin güvenlik raporlarında, Çadlı isyancı silahlı gruplardan en az 700 kadarının Libya'da Hafter'e hizmet verdiÄŸi bilgisi yer aldı.

Hava trafik gözlemcileri, BAE askeri hava üslerinden kalkan yüksek taşıma kapasiteli askeri kargo uçaklarının 12 Ocak'ta yapılan ateÅŸkes çaÄŸrısından itibaren Libya’nın doÄŸusunda Hafter kontrolündeki askeri havalimanlarına geldiÄŸi bilgisini paylaÅŸtı. Aynı ÅŸekilde Afrika ülkelerinden de BAE’ye ait askeri hava üslerine yoÄŸun uçak trafiÄŸi gözlemlendiÄŸi aktarıldı.

Bu uçaklarda askeri malzeme kadar bölgedeki ülkelerden paralı savaÅŸçıların taşınma ihtimali de uluslararası basında sıkça dile getirildi.

Hafter saflarında savaşmaya zorlanıyorlar

Güvenlik görevlisi olma hayaliyle BAE'ye giden ve buradan Halife Hafter saflarında zorla savaÅŸtırılmak için Libya'ya götürülen 80 Sudanlı henüz dün ülkesine döndü.

Ülkelerine geri dönen grubun sözcüsü Abdullah el-Hac Abbas, bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, "Abu Dabi’den nereye gittiÄŸini bilmediÄŸimiz BAE’ye ait bir askeri uçağına bindik. Nereye gidiyoruz diye sorduÄŸumuzda BAE’li güvenlik ÅŸirketinden bir yetkili, Güney Afrika’ya iÅŸ gereÄŸi gittiÄŸimizi söyledi." dedi.

Geceleyin bir askeri üsse indiklerini daha sonra buranın Libya'daki Ras Lanuf petrol bölgesi olduÄŸunu öÄŸrendiklerini söyleyen Abbas, "Paralı asker olarak çalışmayı reddettik, haklarımızın verilmesi ve Sudan'a dönmeyi talep ettik." ifadelerini kullandı.

Hafter saflarında yer alan Afrikalı paralı askerlere iliÅŸkin sosyal medyada birçok video ve fotoÄŸraf yer alıyor.

Kremlin "şefinin" paralı askerleri Libya'da

Rus güvenlik ÅŸirketi Wagner Grubu, paralı askerler arasında Libya'ya müdahalesi en çok tartışılan grup. Wagner Grubu, Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin'e yakın Kremlin Sarayı’nın yemek iÅŸini yönettiÄŸi için "Åžef" lakaplı Yevgeny Prigozhin'e ait.

Bloomberg'in haberinde, Wagner Grubunun Libya'ya yaklaşık 1400 savaÅŸçı getirdiÄŸi, ayrıca 25 Rus pilotun Hafter birliklerine eÄŸitim verdiÄŸi, Libya semalarında yenilenmiÅŸ Rus Sukhoi-22 tipi savaÅŸ uçaklarıyla göreve çıktıkları aktarıldı.

Euronews'e göre, Ukrayna'da saha tecrübesi bulunan profesyonel paralı askerler, Libya'da cephe hattında savaÅŸmak için getirildi. UMH güçleri, geçen hafta Rus yapımı Orlan tipi insansız bir keÅŸif hava aracını baÅŸkentin güneyinde düÅŸürmüÅŸtü.

Wagner grubuna mensup paralı askerlerin Libya'da bulunduÄŸuna iliÅŸkin henüz teyit edilmiÅŸ bir görüntü ya da fotoÄŸraf bulunmuyor. Buna karşın Ukrayna uyruklu olduÄŸunu söyleyen silahlı kiÅŸilerin Libyalılarla konuÅŸurken ve çatışmalarda yaralanan Rus olduÄŸu iddia edilen kiÅŸilerin bir evden tahliye edilirken görüntülendiÄŸi videolar sosyal medyada sıkça paylaşılıyor.

Hafter'den mütteffik kabilelere para, düÅŸmanlara bomba

Ülkenin doÄŸusundaki bazı kabileler de aynı ÅŸekilde Hafter ile iÅŸ birliÄŸi yapıyor. Kuzeydeki Sirte, batıdaki Terhune ve doÄŸudaki Ecdebiye kentinde mensupları bulunan Hafter'in soyadını taşıdığı Hafter kabilesi bunların başında geliyor.

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi'nin BaÅŸkanı Akile Salih'in mensup olduÄŸu Ubeydat kabilesi ve diÄŸer bazı kabileler de Hafter'i destekliyor. Hafter’i destekleyen kabileler, insan kaynağı ve ittifak karşılığında, savaÅŸta elde edilen ganimetlerden karşılık sözü alıyor.

Buna karşın, Hafter milisleri kendilerine karşı çıkan kabileleri kanlı biçimde cezalandırıyor. Hafter milislerinin bu yıl başında ülkenin güneyine düzenlediÄŸi operasyonda, Libya'nın güneyinden Çad'a kadar uzanan Tebu kabilesinin üyeleri birçok yargısız infaza maruz kaldı.

Hafter savaÅŸ uçaklarının geçen aÄŸustos ayında Tebu kabilesinin Murzuk kentindeki bir cemiyetini hedef alması sonucu da en az 45 kiÅŸi hayatını kaybetmiÅŸti.

Muhabir: Enes Canlı