Ramallah
Hamas ile Ä°srail arasında, 15 Ocak’ta açıklanan ve pazar günü yürürlüğe girmesi beklenen Gazze Åžeridi'ndeki esir deÄŸiÅŸim anlaÅŸması ve ateÅŸkes, Ä°srail ile Filistinli gruplar arasındaki esir takası anlaÅŸmalarının tarihsel seyrini yeniden gündeme getirdi.
Filistin KurtuluÅŸ Örgütü’ne (FKÖ) baÄŸlı Esirler Heyeti ile Filistin Esirler Cemiyeti tarafından ortak hazırlanan raporda, Ä°srail ile Filistinli gruplar arasında bugüne kadar gerçekleÅŸen 40'a yakın esir deÄŸiÅŸiminden en önemli operasyonlar yer aldı.
Raporda, esir takası anlaşmalarının ilkinin 1948'de gerçekleştiği, çatışma yılları boyunca anlaşmaların devam ettiği, sonuncusunun Kasım 2023'te yapıldığı belirtildi.
Kasım 2023’ta yapılan son kısmi ateÅŸkes anlaÅŸması kapsamında son esir deÄŸiÅŸimiyle, 71'i kadın, 169'u çocuk ve erkek olmak üzere 240 Filistinli esir serbest bırakılmıştı.
Öne çıkan esir takası operasyonları
Öne çıkan esir takası anlaÅŸmalarının ilki 23 Temmuz 1968’de FKÖ ile Ä°srail arasında gerçekleÅŸti.
Bu anlaÅŸma çerçevesinde, Ä°srail, Filistin Halk KurtuluÅŸ Cephesi (FHKC) tarafından, Ä°talya’nın baÅŸkenti Roma’dan Tel Aviv’e giderken kaçırılan ve 100'den fazla yolcu taşıyan Ä°srail El-Al Havayollarına ait uçağın yolcularının serbest bırakılması karşılığında 37 Filistinli tutukluyu serbest bıraktı.
Fetih Hareketi tarafından 1969’da kaçırılan Ä°srailli asker Shmuel Rozenvasser’in, 28 Ocak 1971’de Filistinli esir Mahmut Bekir Hicazi’nin serbest bırakılması karşılığında salıverilmesi tarihe geçen bir baÅŸka esir takası oldu.
Ä°srail ile FKÖ arasında, 14 Mart 1979’da “martı” takası operasyonu gerçekleÅŸti. Bu operasyonda Filistin Halk KurtuluÅŸ Cephesi – Genel Komutanlık, 1978'de Litani Harekatı'nda esir alınan Ä°srail askeri Ä°brahim Amram'ı, Ä°srail'in aralarında 12 kadın tutuklunun da bulunduÄŸu 76 Filistinliyi serbest bırakması karşılığında serbest bıraktı.
Fetih Hareketi ile Ä°srail arasında 23 Kasım 1983’te yapılan bir baÅŸka esir takası operasyonunda, Fetih’in esir aldığı 6 Ä°srail askerine karşılık, 65’i cezaevlerinden, 4 bin 700’ü de Ensar Gözaltı Merkezi’nden 4 bin 765 Filistinli serbest bırakıldı.
FHKC ile Ä°srail arasında 20 Mayıs 1985’te varılan esir takası anlaÅŸması kapsamında da, 3 Ä°srail askerine karşılık bin 155 Filistinli ve Lübnanlı esir serbest kaldı.
Ä°srail, Filistinli direniÅŸ grupları tarafından 2006’da esir alınan asker Gilad Åžalit’in 2 dakikalık görüntülü konuÅŸmasına karşılık, Ekim 2009’da varılan anlaÅŸma çerçevesinde, Batı Åžeria ve Gazze Åžeridi’nden 20 Filistinli kadın tutukluyu serbest bıraktı.
Hamas'ın Mısır aracılığıyla Ä°srail'le 11 Ekim 2011'de yaptığı esir takası anlaÅŸması çerçevesinde, Ä°srail askeri Gilad Åžalit karşılığında hapishanelerdeki 1027 Filistinli tutuklu serbest bırakıldı. Filistin tarafı söz konusu anlaÅŸmaya “Özgürlerin Vefası”, Ä°srail ise “Zamanın Kapanması” adını vermiÅŸti.
Son esir takası da Kasım 2023’te Hamas baÅŸta olmak üzere Filistin direniÅŸ grupları ile Ä°srail arasında yapıldı. Ä°srail’in Gazze Åžeridi’ne yönelik saldırılarının kısa bir süreliÄŸine durması ve 240 Filistinli esirin serbest bırakması karşılığında 50 Ä°srailli esir serbest bırakıldı.
Ä°srail ile Hamas arasındaki ateÅŸkes ve yeni esir takası anlaÅŸması 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek
Arabulucu ülkelerden Katar, 15 Ocak'ta İsrail ile Hamas arasında Gazze'de ateşkes ve esir takası konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Anlaşma, 19 Ocak Pazar günü itibarıyla yürürlüğe girecek. 3 aşamadan oluşacak ateşkes anlaşmasının ilk 42 gününde İsrailli 33 esir serbest bırakılacak.
Anlaşma, Gazze Şeridi'ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor.
İkinci ve üçüncü aşamaların detayları, birinci aşamanın tamamlanmasıyla açıklanacak.
Ä°srail'in, ABD’nin desteÄŸiyle, 7 Ekim'den bu yana Gazze Åžeridi'ne düzenlediÄŸi saldırılarda yaklaşık 17 bin 841'i çocuk, 12 bin 298'i kadın olmak üzere 46 bin 876 Filistinli öldü, 110 bin 642 kiÅŸi yaralandı.
Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken, halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
