Güney Kıbrıs ile Mısır arasında dün Kahire’de, 12’nci parseldeki Afrodit yatağını doğrudan Mısır’a bağlayacak karşılıklı anlayış memorandumu imzaladı.
Güney Kıbrıs ile Mısır’ın, Türkiye’nin tepkisinden çekinildiği için perde gerisinde büyük bir gizlilikle hareket ettiği, Rum Enerji Bakanı Lakkotripis’in dünkü imza için Mısır’a yıldırım ziyarette bulunduğu kaydedildi. Kıbrıs Rum Kesiminin en yüksek tirajlı gazetesi olan Fileleftheros haberi, “Mısır İle Anlaşma Mat Hareketi. Afrodit’ten İtku’ya Direkt Boru Hattı. Türkiye Yetişip Tepki Gösteremedi. Kıbrıs Mısır’a Doğal Gaz Satışı Yarışında Birinci. Anlaşmanın İcrası Kıbrıs’a Da Doğal Gaz Yolunu Da Açıyor” başlık ve spotlarıyla aktardı. Gazete “Afrodit” yatağının direkt boru hattı ile Mısır’a, büyük olasılıkla da İtkut’a bağlanmasıyla sözde Rum doğal gazının ihraç ve satışının temel taşını teşkil eden anlaşmanın dün Kahire’de, Rum Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis ve Mısır Petrol Bakanı Şerif İsmail tarafından imzalandığını yazdı. İmza töreninde Mısır Başbakanı İbrahim Mahlab’ın da hazır bulunduğuna işaret etti.
BORU HATTI İNŞASIYLA İLGİLİ ÇÖZÜMLER İNCELENECEK, ARDINDAN TİCARİ BOYUTU MÜZAKERE EDİLECEK
Geçen Eylül ayında büyük bir ihtiyatla başlayan memorandumun, Mısır Doğalgaz Şirketi (Egyptian Natural Gas Holding Company/EGAS) ile Kıbrıs Hidrokarbon Ltd Şirketi’ne, doğal gazın Afrodit yatağından, deniz altından boru hattı ile direkt Mısır’a taşınmasıyla ilgili teknik çözümleri incelemek üzere yetkilendirdiğine yer verildi. Bu incelemenin önümüzdeki 6 ay içerisinde yapılması, hemen ardından da meselenin ticari yönü, yani altyapı maliyetlerinin paylaşılması, oran ve satış fiyatlarının belirlenmesi için temas ve müzakerelerin başlamasının öngörüldüğü ifade edildi. Proje denizaşırı hidrokarbon faaliyetlerine ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) faaliyetlerine katılan şirketlerin işbirliğinde yürütülecek. Yani Kıbrıs tarafından Kıbrıs Hidrokarbon Şirketi dışında Noble ve Delek ile Avner; Mısır tarafından da devlet şirketi EGAS (Yüzde 12), yine bir devlet şirketi olan EGPC (Yüzde 12), BG şirketi (Yüzde 38) ve Petronas (Yüzde 38) katılacak. Hedef, karşılıklı Anlayış Memorandumu’nun imzalandığı gün itibarıyla 6 ay içerisinde anlaşmaya varmak olduğu ifade edildi.
Söz konusu Karşılıklı Anlayış Memorandumu Mısır ile Kıbrıs arasındaki hidrokarbon alanındaki işbirliğinin güçlendirilmesi açısından, iki ülke arasındaki dostluk ilişkilerini daha da derinleştiren önemli bir adımdır.
Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis, Mısır’a yıldırım ziyaretinin hemen ardından yaptığı açıklamada Memorandum’un, direkt boru hattıyla ilgili ve iki hükümet arasında işbirliği anlaşması olduğunu söyledi. Projenin ileri götürülmesi için zamana ihtiyaç duyulduğunu belirten Lakkotripis ‘Çünkü detayları üzerinde uzlaşma sağlanması gereken çok ciddi ticari şartlardan söz ediyoruz’ dedi. Libya’da 21 Mısırlı işçinin öldürüldüğü zor bir dönemde Mısır Başbakanı’nın imza töreninde hazır bulunmasının da önemine vurgu yaptı.
Mısır Petrol Bakanı da Kahire’de yaptığı açıklamada Karşılıklı Anlayış Memorandumu’nun Mısır ve Kıbrıs arasında doğalgaz ihracıyla ilgili önemli bir başlangıç olduğunu, direkt boru hattına ilişkin teknik çözümlerle ilgili incelemenin 6 ay içerisinde hazır olacağını ve hemen ardından meselenin ticari yönünün masaya yatırılacağını kaydetti.
TÜRKİYE’NİN TEPKİSİNDEN ÇEKİNDİLER
Öncelikle, hazırlanmasından imzalanmasına kadar her şey büyük bir ihtiyatla gerçekleştirildi çünkü Türkiye’nin Kıbrıs ile Mısır arasındaki her türlü işbirliğine sert tepki gösterdiği biliniyor. Yine Kıbrıs artık Mısır’a bölgeden doğalgaz tedarikinin iplerini eline alıyor. Direkt boru hattı, gelecekte İsrail MEB’indeki yataklardan da doğal gaz sağlanması konusunda da muhtemel işbirliği anlamına geliyor. Ayrıca ‘Afrodit’in Kıbrıs’a 6-7 yıl düşük maliyetle da doğalgaz sağlanacak şekilde geliştirilmesi ve yataktan ticari doğalgaz akışının başlaması’ anlamını taşıyor.”
Simerini haberi “İşbirliği Temelleri Atıldı. ‘Afrodit’ Yatağı Boru Hattıyla Mısır Terminallerinden Birine Bağlanacak” başlığıyla aktardı. Gazeteye göre dün imzalanan memorandumun ardından Rum Enerji Bakanı Lakkotripis’e, Rum tarafında doğalgaz sıvılaştırma terminali inşa edilip edilmeyeceği soruldu. “Afrodit yatağını mümkün olan en kısa sürede nasıl kullanabileceğimize ve en iyi şartları nasıl elde edebileceğimize bakıyoruz” diyen Lakkotripis şunları ekledi: “Bu itibarla herhangi başka bir altyapıya ihtiyaç duyulacaksa bu yürütülmekte olan veya yakın gelecekte yürütülecek sismik araştırmaların sonuçlarına bağlı olacak.”
Politis, “Memorandumlarda İyi Gidiyoruz.. Afrodit’ten Doğalgazın Satışıyla İlgili Yeni Adım” başlıklı haberinde “Afrodit” yatağındaki doğalgazın ticari açıdan değerlendirilmesi için bağlayıcı anlaşmalar beklenirken, Rum Yönetimi’nin dün Mısır ile karşılıklı anlayış memorandumu imzaladığını yazdı. Gazete, “Her şey yolunda giderse Noble Energy’nin de Afrodit’le ilgili geliştirme planını sunmasıyla (Mart ayı içerisinde) devlet ile anlaşma imzalanması gerekiyor, baharda da ilgili taraflar (artık Noble-Delek’in de katılacağı) arasında niyet mektubu (letter of intent) imzalanacak. Bununla, Kıbrıs MEB’inden doğalgazın Mısır kıyılarına tapınması yönünde bir adım daha atılmış olacak” ifadelerine yer verdi.
Gazeteye göre en iyi durumda, karşılıklı anlayış memorandumu gibi bağlayıcı olmayan anlaşmalar imzalanmasından bağlayıcı kararlara kadar 1-2 yıl gerekiyor. Rum Enerji Bakanı daha önce, “Afrodit” yatağını Mısır sahillerindeki iki büyük doğalgaz terminalinden birine bağlayacak boru hattının döşenmesi için nihai yatırım kararının (FID) 2016 içinde imzalanabileceğini söyledi. Boru hattı inşaatının 3 yıl kadar süreceğinin tahmin edildiğini belirten gazete şu ana kadarki temaslardan hedefin, 12’nci parselin British Gas’ın yönetiminde olan Intku terminaline bağlanması olduğu anlaşılıyor. Piyasa ve boru hattının döşenme maliyetinin alıcılara yükleneceği çünkü Noble Energy’nin sadece doğalgaz geliştirme (sondajlar, denizaltı boruları, yüzer üretim ünitesi, gazı gemilere depolama ve teslim etme) yatırım yapmak niyetinde olduğu kaydedildi.
Alithia haberi “Mısır’a Direkt Boru Hattı ‘Afrodit’in Değerlendirilmesine Başlanıyor” başlığıyla okurlarına aktardı. Haravgi “12’den Mısır’a Direkt Boru Hattı... Afrodit Yatağı’nın Kullanılması Hedefiyle” başlığını kullandı.
(İHA)
