Yaklaşık 2 haftadan bu yana Türkiye’nin çeşitli yerlerinde rastlanarak ülke gündemini epeyce meşgul eden ve hakkında birçok şeyin konuşulduğu gergedan böceklerini uzmanları anlattı.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Zooloji Müzesi sorumlusu Yrd. Doç. Dr. Hakan Çalışkan, son günlerde gergedan böceğinin popülerliğinden bahsetti. Çalışkan, “Gergedan böcekleri, kulağa çok hoş geliyor. Birden 90 bin dolarlardan bahsediliyor, sempatik şeyler bunlar. Geçmişte de ben et yiyen örümcekler diye haberler hatırlıyorum. Bu canlı belki binlerce, on binlerce yıldır Anadolu’da yaşayan ve aslında örümcek de olmayan bir türdü. Anadoluda böyü olarak bilinir ve gece yaşar. Yıllar önce televizyonlarda haftalarca çıkmıştı, Etçil bir tür, diğer hayvanları yiyor, salam vermişler onuda yemiş, bu sefer et yiyen örümcek olmuş. Gergedan böcekleri böcekleri güreş yapıyor. Bunlar tabi ki hoş ve eğlenceli yansımalar. Biz memnunuz, biyolojik çeşitliliğin en azından anlaşılması adına etkili oluyor. Fakat bunları birden böyle toplayalım, hepsini yok edelim, bunları satalım, para kazanalım noktasına gelmemek gerek. Koleksiyonerlerin ciddi anlamda değer verdiği birçok canlı türü var. Bizim çok fazla aşina olmadığımız ancak dünya Çapında biyolojik çeşitlilik koleksiyoncuları var. Kaldı ki başka amaçlarda da kullanılan canlı türleri var. Bunlar tabi ki toplanıyor, bazılarının da kontrollü bir şekilde toplanması gerekiyor. Fakat gergedan böcekleri için bunu söylemek bu kadar doğru değil" dedi.
“UZAK DOĞU’DA GERGEDAN BÖCEKLERİNİN ERKEKLERİNİ DİŞİ İÇİN KAVGA ETTİRİP DÖVÜŞTÜRÜRLER”
Çalışkan, gergedan böceklerinin Uzak Doğu’da dövüştürülerek, üzerlerine bahisler oynandığını da aktararak, “Toplumların eğlence amaçları çok özel. Her bulunan toplumun kültüründe geleneklerinde bunlar var. Bizim de çok güzel eğlencelerimiz, toplumsal birlikteliklerimizi renklendiren süsleyen faaliyetler var. Varmış daha doğrusu, çok daha naif fakat giderek unuttuğumuz değerler. Gergedan böcekleri de Uzak Doğu’da farklı bir eğlence unsuru. Gergedan böceklerini işaretleyerek, erkeklerini bir dişi için kavga ettirip dövüştürürler. Bu süre içinde de seyirciler bahis oynar. Bir çeşit eğlencedir aslında. Bunlar mahalle ve sokak eğlenceleri. Aslına bakarsanız sempatik de geliyor. İki tane böceği bulacaksanız, birbiriyle yarıştıracaksınız ve bundan gülümseyerek ayrılacağınız bir anı geçireceksiniz. Belki bizim ülkemizin de böyle olmasa da eğlenceli faaliyetlere ihtiyac olabilir. Anadolu’da çok güzel şeyler bulunabilir. Bizim geçmişimizden alabileceğimiz çok güzel kültürel eğlencelerimiz var. Gergedan böceğine ihtiyacıma olmaz" diye konuştu.
“O TÜRE AİT EN BÜYÜK ÖRNEĞİ YAKALADIĞINIZ ZAMAN ANLAMLI”
“Bugün baktığımız zaman dünyada 200 milyon canlı türü bir dönem yaşamış, varlığını sürdürmüş, sonra yok olmuş” diyen Çalışkan, şöyle konuştu:
“Günümüzde de yaklaşık 2,5-3 milyon canlı türünün dünyadaki tüm bu yaşamı oluşturduğu tahmin ediliyor. Yani yüzde 99’u milyonlarca yılda yok olmuş, nesli tükenmiş, bugüne kadar en güçlüleri gelmiş. Bugün de gergedanböcekleri bunlarda bir tanesi. Elenerek seçe seçe varlıklarını sürdürecekler. Birisi şimdi sansasyonel bir haber veriyor. Aslında bu olay bence bin TL den başlamıştır. Bin zamanla 5 olmuştur, 10 olmuştur. Koleksiyon olarak bakıldığında belli bir değer ifade edebilir. Koleksiyoner için peçete bile bir değerdir. Eğer bu işi ciddi olarak yapmak istiyorsanız yapın, bu anlamlı bir çalışmaya dönebilir. Ama bir şeyin değer ifade etmesi için onun nerede değerli olduğunu görmek lazım, hangi ölçülerde değerli olduğuna bakmak lazım. Abartarak söylüyorum, eğer gergedan böceğinin 10 ya da 15 santimetreliğini bulursanız, belki bir değer ifade eder. Ama bunun için ciddi bir çalışma, ciddi bir gözlem lazım. Öyle tuttuğunuzu aldınız getirdiniz, dağı taşı taradınız, binlerce 10 binlerce örneği doğadan çektiniz, bu çok doğru bir şey değil. Yapmamak lazım. Bu anlamda lütfen kendimizi böyle dolduruşa getirmeyelim. Bundan uzak durmayı ben tavsiye ediyorum. Gereksiz bir enerji harcama ve doğaya zarar verme oluyor, popülasyonun dengesini bozuyoruz.Anadolu Dünya’nın biyoçeşitlilik bakımından en değerli toprak parçalarından birisidir. Kıta özelliği gösteren en küçük kara parçasıdır. Ekonomik tarımsal ürünlerin mesela buğdayın anavatanıdır. Sahip olduğumuz toprakların değerini bilmemiz ve korumamız her vatandaşımızın görevi olmalı"
AVRUPA’DA “HERKÜL BÖCEKLERİ” OLARAK DA BİLİNİYOR
ESOGÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Ebru Ceren Fidan ise, gergedan böceklerinin Avrupa’da “herkül böcekleri” olarak bilindiğine dikkat çekti. Fidan, “Boynuzları sayesinde erkekler, ağrılıklarının yüzlerce katını kaldırabiliyorlar” diyerek şöyle devam etti:
“Yapılan çalışmalarda bunun 800-850 katı olduğu tespit edilmiş. Dişilerde böyle bir yapı olmadığı için herhangi bir ağırlık kaldırma çalışması yapılmamış. Bu böcek, özellikle Avrupa’da herkül böceği olarak da adlandırılıyor. Böcekler aslında, kın kanatlı takımında ama bizim mayıs böceği de dediğimiz halk arasında yaygın olarak bilinen böceklerin familyasına ait bir tür. Fakat tabi ki dışkıyla veya çürükçül besinlerle beslenmiyorlar. Sadece ölü dokuyla ve çam reçineleriyle besleniyorlar.”
(İHA)
