Genetiği değiştirmiş bebeklerle gündeme gelen bilim adamı kayboldu

ANKARA

Çin'de, tüp bebek tedavisi gören 7 çiftin embriyolarının DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını, genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin bu ay dünyaya geldiğini ileri süren araştırmacı Hı Cienkui'in kayıp olduğu iddia edildi.

ABC News'in Hong Kong gazetesi "Apple Daily"e dayandırdığı haberinde, Hı'nın geçen hafta, Hong Kong Özel İdari Bölgesinde katıldığı İnsan Genomunun Düzenlemesi İkinci Uluslararası Zirvesi'nde çalışmasıyla ilgili yaptığı sunumun ardından bir daha görülmediği ve nerede olduğunun bilinmediği belirtildi.

Hı'nın gözetim altında Şıncın kentine götürülmüş olabileceği ileri sürülürken, görev yaptığı Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin (SUST) kampüsünde "ev hapsinde" tutuluyor olabileceği iddia edildi.

Üniversitenin halkla ilişkileri ofisinden bir sözcü, okulun Hı Cienkui ile ilgili şu an için herhangi bir soruya yanıt vermediğini belirterek, Hı'nın nerede olduğuna ilişkin söylentilerle ilgili yorum yapmadı.

Sözcü, "Yeni bilgiler olduğunda, üniversitenin resmi internet sitesi ya da mesaj servisi WeChat hesabı aracılığıyla halkı bilgilendireceğiz." dedi.

Çin'in Guangdong eyaletinin Şıncın kentindeki üniversitede görevli bilim insanı Hı Cienkui, 26 Kasım'da, tüp bebek tedavisi gören 7 çiftin embriyolarının DNA'larında gen düzenleme yöntemiyle değişiklik yaptığını, genleriyle oynanmış ilk ikiz kız bebeklerin bu ay dünyaya geldiğini iddia etmişti.

Bilim adamı Hı’nın çalışmasında enfeksiyonları ilaçla bastırılan HIV taşıyan babaların spermlerinin laboratuvar ortamında HIV olasılığından temizlendiği, daha sonra embriyo oluşumu için tek bir spermin tek bir yumurtaya yerleştirildiği, bundan sonraki aşamada gen düzenleme yönteminin devreye sokulduğu belirtilmişti.

Laboratuvarda 22 embriyodan 16'sında gen değişikliği yapıldığı, 11 embriyonun anne rahmine yerleştirildiği, girişimlerin "Lulu" ve "Nana" adı verilen ikiz kız bebeklerle neticelendiği ifade edilmişti.

Hı Cienkui, 28 Kasım'da Hong Kong Özel İdari Bölgesinde katıldığı İnsan Genomunun Düzenlemesi İkinci Uluslararası Zirvesi'nde yaptığı çalışma hakkında bilgi vermiş ve insan genetiği üzerinde deney yapmanın yasak olduğunu bilmesine rağmen böyle bir çalışma yürüttüğünü, deneklerin çalışmaya gönüllü katıldığını belirtmişti.

Hı, çalışması öncülüğünde birçok kişinin hastalıklardan kurtulabileceğini, AIDS hastalığına neden olan HIV virüsünün çok sayıda kişiye bulaşmasının engellenebileceğini savunarak, çalışmasından "gurur duyduğunu" söylemişti.

Hı, bir sonraki gün düzenlenen etkinliğe katılmamıştı.

Çin Bilim ve Teknoloji Bakanı Şü Nanping, 29 Kasım'da devlet televizyonu CCTV'ye yaptığı açıklamada, "bu ay başında doğan ikiz kız bebeklerin genetiğinin değiştirilmesine yardımcı olduğu iddia edilen araştırma laboratuvarının faaliyetlerinin askıya alındığını" bildirmişti.

Bakanlığın insan genetiğinde değişiklik yapılmasına kesin karşı olduğunu belirten Şü, ekibin eylemlerini "yasa dışı ve kabul edilmez" şeklinde nitelendirerek, bu konuda soruşturma başlatılması talimatı verdiğini ifade etmişti.

Genetiği değiştirilen bebeklerin nerede bulunduğu ve ailelerinin kimler olduğu belirsizliğini koruyor.

Genetik değişiklik iddiası bilim dünyasında tepkilere yol açmıştı.

Çinli bilim adamı Hı Cienkui öncülüğünde AIDS’e yol açan HIV virüsünün vücuda girişini engellemek için Lulu ve Nana adlı ikiz kız bebeklerin embriyo aşamasındayken CCR5 genini başarılı bir şekilde değiştirdiği iddiasına bilim adamı Hı'nın görev yaptığı Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinden (SUST) de tepki gelmişti. SUST’tan yapılan açıklamada, söz konusu çalışmanın “şoke edici olduğu” ve akademik etik ve normları ciddi şekilde ihlal ettiği vurgulanmıştı.

Çin Ulusal Sağlık Komisyonu, 27 Kasım'da, iddialar üzerine soruşturma başlatmıştı.

Komisyondan yapılan açıklamada, Hı'nın ikiz bebeklerde AIDS'e yol açan HIV virüsüne karşı bağışıklıklarının güçlendirilmesi için genetik müdahalede bulunmasına yönelik, "Guangdong Eyalet Sağlık Komisyonu yetkililerinin bir an önce soruşturma başlatmasını talep ediyoruz." ifadeleri kullanılmıştı.

Dünya Sağlık Örgütünden (DSÖ), 3 Aralık'ta Çin'de bir bilim insanının "bebeklerin genetiğini değiştirdiği" iddiasının ardından "gen düzenlemelerini" araştırmak amacıyla bir heyet oluşturulacağı bildirilmişti.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom, "Açık kılavuz ilkeler" olmadan "gen düzenlemelerinin" yapılamayacağına dikkati çeken Adhanom, etik ve sosyal güvenlik konularını kapsayan "standart ve kılavuzların" belirlenmesi için DSÖ'nün, uzmanların yer aldığı heyet oluşturmaya karar verdiğini belirtmişti.

Çin hükümetinin 2003'te çıkardığı söz konusu düzenleme, insan embriyosu üzerinde sadece araştırma amaçlı deney yapılabileceğini ancak embriyonun büyüme süresinin 14 günü geçemeyeceğini belirtiyor.

Muhabir: Zehra Ulucak

Kaynak: AA