Fildişi'nin kültür aynası pagne giysisi

ANKARA/DAKAR - Mouhamed Gueye/Alaattin Doğru

Fildişi Sahili’nin kültürel aynası sayılan geleneksel pagne kumaşı ve giysisi modern tekstil ürünlerine meydan okuyor.

Popülerliğini kaybetmeyen pagne kumaşından yapılan gömlek, pantolon, etek, çanta, perde ve çarşaflar yaygın olarak kullanılıyor.

Modern fabrikalarda dokunan pagnelerin üzerine statü, durum, güç ve tarihi evreleri anlatan resim, desen ya da ifadeler basılmasının yanında kişilerin birbirlerine karşı kelimelere dökemediği hissiyatlar da yazılabiliyor.

Örneğin sevdiğini başkasından kıskanan bir kadın pagnesinin üstünde "Kocacığım! Sen nereye ben oraya.", "Kıskananlar çatlasın." şeklinde mesajlar yazabiliyor.

Pagnelerin üzerindeki semboller, kişilerin karakterlerini ve niteliklerini ifade ediyor. Örneğin güzelliği simgeleyene “Awoulaba”, yumuşak huyluluğu ve alçak gönüllülüğü simgeleyene de “Amassea” deniliyor.

Batı Afrika ülkelerinin para birimi CFA frangının yüksek düşüş yaşadığı 1994’teki “devalüasyon” olayından ismini alan “Devalüasyon Pagnesi" de ülkedeki tarihi pagne isimlerinden biri olarak öne çıkıyor.

Bazı pagnelere ise ülkenin geçmiş dönemlerindeki siyasi konjonktüründen esinlenilerek isim verilmiş. Bunlardan "Guei Süpürgesi Pagnesi" 1999’de General Robert Guei’nin, iktidarı ele geçirip Cumhurbaşkanı Henry Konan Bedie’yi devirip yönetimi ele almasını simgeliyor.

Uluslararası olaylardan esinlenilerek ismini alan pagneler de bulunuyor. Tıpkı 1969’de fırlatılan Apollo füzesinden ismini alan "Fusee d'Apollo” adlı pagne, ABD’nin suikasta uğrayan 35. Başkanı John F. Kennedy ile 44. Başkanı Barak Obama pagneleri gibi.

Öte yandan ülkedeki birliği ifade eden pagneler de var. "Uzlaşma Pagnesi" ve "Gücümüz, birlikteliğimizdir" adlı pagne, ülkenin geçirdiği 10 yıllık iç savaş nedeniyle halkı birlikteliğe çağıran giysiler olarak yerini alıyor.

Felix Houphouet Boigny Üniversitesi Öğretim Üyesi ve sosyolog Ouraga Basseri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, pagne kültürünün Fildişi toplumunda önemli bir yerinin olduğunu söyledi.

Pagnelerin toplumda kök saldığını ifade eden Basseri, bu giysilerin üzerinde yer alan sembollerinin Fildişi kültürünün önemli bir parçası olduğunu aktardı.

Basseri, pagnenin düğün gününde kıyafet olarak seçilmesinin kadına verilen değeri ve aile bağını temsil ettiğini anlattı.

Pagnenin cenaze törenlerinde giyilmesinin ahde vefayı gösterdiğini söyleyen Basseri, şöyle konuştu:

"Bu tür törenlerde hediye edilen pagne kumaşı sayısı, aileye verilen değeri ifade ediyor. Aynı zamanda kaliteli kumaştan dokunan pagneleri giyenler, toplumdaki değerini ve zenginliğini gösterir.”

Pagneden yapılan bir takımın fiyatı 285 ila 320 Türk lirası arasında değişiyor.

Fildişi'nin en değerli ticaret ürünlerinden biri olan pagne, başkenti Yamusukro'daki en büyük ticari caddelerden birine isim olarak verilmiş.

Pagne toptancısı Aisha Marcelline, kadınların elbiselerin taşıdığı isme büyük önem verdiğini söyledi. Kumaşın adına göre satış oranının değiştiğini belirten Marcellini, "Pagnelerin üzerine basılan ifadeler, kadınların aklında var olan ama doğrudan dile getirilmeye cesaret edilemeyen ifadelerdir." dedi.

Sektörde stilist olarak çalışan Mariam Doumbia da “Kadınlar pagne isimlerini seviyor. Bu isimler ‘sessiz sözler’dir. Bu elbiseleri satın alamaya gelen müşteri, önce ürünün ismine sonra ürünün güzelliğine bakıyor.” diye konuştu.

Müşterilerden Jeanne Assamoua ise “Hep pagne giyerim, alırken de isimlerine göre seçerim." ifadelerini kullandı.

Kaynak: AA