ANKARA - YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü arşivindeki özel bir odada saklanan Fatih Sultan Mehmet'in Ayasofya Vakfiyesi, 5,5 asırdır özenle korunuyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü arşivlerinde bulunan, ceylan derisi üzerine yazılı, 65 metre uzunluğundaki, 1462 tarihli vakfiye, yılın belirli zamanlarında açılarak restore ediliyor.
Arşiv Dairesi Başkanı Zeynel Abidin Türkoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü arşivlerindeki Osmanlı dönemine ait birçok vakfiyenin özenle saklandığını söyledi.
Bu eserlerden en önemlisinin, Fatih Sultan Mehmet'in Ayasofya Camisi'nin Arapça Vakfiyesi olduğunu bildiren Türkoğlu, "Vakfiye, 'Ayasofya Vakfiyesi' diye adlandırılır. Özü itibarıyla Fatih Sultan Mehmet Han'ın kendi vakıflarının vakfiyesidir. 65 metre uzunluğundaki, kimi kısımları ceylan derisi olan bu vakfiyede 12 caminin, bunlar arasında Ayasofya, Fatih, Zeyrek gibi camiler var, şifahanelerin, imarethanelerin, hastanelerin bütün gelir giderlerinin kayıtları var." dedi.
Osmanlı döneminde vakfiyenin yılda bir kez düzenlenen törenle açılıp herkesin huzurunda okunduğunu, vakfiyede yer alan şartların uygulanıp uygulanmadığının kontrol edildiğini belirten Türkoğlu, "Yapılanlar değerlendiriliyor, eğer şartlar yerine getirilmemişse tamamlanması için uyarı veriliyor, yine yapılmamışsa ceza sistemi uygulanıyordu. Vakfiyenin sonunda 'Eğer bu vakfiyeye uygun hareket edilmezse Allah'ın, peygamberlerin, meleklerin laneti üzerine olsun' şeklinde meşhur bir bedduası vardı." ifadelerini kullandı.
Vakfiyenin Genel Müdürlüğe ait müzede sergilendiğini vurgulayan Türkoğlu, "Vakfiyenin dışı atlas ipektir, dışındaki kağıt ve deri ona yapıştırılmıştır. Kimi kısımları kağıt, kimi kısımları ceylan derisi üzerine Arapça olarak yazılmıştır. Türünün tek örneğidir. Ayasofya Vakfiyesi'nin 4 örneği var ama bu şekilde ve en eski olanı budur, 1462 tarihlidir." bilgisini verdi.
"Kontrolleri uzman kişilerce yapılıyor"
Türkoğlu, vakfiyenin özel bir odada, alanında uzman personel tarafından kontrol edilerek korunduğunu bildirdi.
Gerekli olduğu takdirde belgenin restorasyonunu da yaptıklarını kaydeden Türkoğlu, "Belgemize zarar vermemek için elimizden geleni yapmaktayız. Şimdi sergi salonunda sergiliyoruz. Sergilemeye devam edeceğiz. Yakın tarihte Ayasofya Camisi'ne yakın olan İstanbul'daki sergi salonumuzda da sergilenecek." diye konuştu.
