Kadınlarda erkeklere oranla 5-10 kat daha fazla görülen tiroid hastalıklarına genellikle doğurganlığın en aktif olduğu 20-40 yaş aralığında rastlanıyor. Bu nedenle gebelik döneminde tiroid ile ilgili sorun yaşama olasılığı oldukça artıyor. İyot eksikliği kalıcı hasar bırakabiliyor. Gebelikte annede önemli oranda iyot eksikliği varsa bebekte tiroit hormonlarının düşerek guatr görülmesine neden oluyor. Annede iyot eksikliği, gebeliğin 10-12’nci haftalarında, bu dönem beyin gelişimi için kritik dönem olduğundan ve bu bebek annenin tiroid hormonlarına mutlak bağımlı olduğundan oldukça önem taşıyor. İyot eksikliği bu dönemde meydana gelirse, bebekte beyin hasarı ve kalıcı nörolojik bozukluklar görülebiliyor. Ayrıca zeka geriliği, boy kısalığı, sağırlık ve spastisite görülebiliyor. Ciddi iyot eksiliğinde IQ derecesi normale göre 13.5 puan azabiliyor. Prof. Dr. Deniz Gökalp, gebelerin iyot tüketimi ile ilgili şu önerilerde bulunuyor:
•Tüm gebeler iyotlu tuz kullanmalı,
•İyot eksikliğinin hafif-orta derecede olduğu bölgelerde yaşayan ve iyotlu tuz kullanan tüm gebelere iyot tabletleri (100-200 mcg/gün) verilmeli,
•Gebelik sonrasında emziren annelerde bebeğin tek iyot kaynağı anne sütü olduğundan emzirme dönemi boyunca iyot desteği devam etmeli,
•İyot eksikliğinin tedavisine gebelikten önce başlanmalı, gebelik boyunca da devam edilmeli.
Hipotiroidizeka geriliğine neden olabiliyor
Tiroid bezinin az çalışması veya kanda yetersiz tiroid hormonu bulunması olarak bilinen hipotiroidinin oluşmasına genellikle Hashimoto hastalığı neden oluyor. Prof. Dr. Deniz Gökalp, “Gebelerde zamanında ve uygun tedavi edilmeyen hipotirodi, fetal kayıplar, erken doğum, gebelik zehirlenmesi, anemi, erken plasental ayrılma ve düşük doğum ağırlığı gibi olumsuz durumlara neden olabiliyor. Tedavi edilmediği takdirde, bebeklerde zeka geriliği, IQ düşüklüğü, okul başarısında azalma gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşma ihtimali yükseliyor” diyor.
Bu nedenle ilk trimesterdeTSH < 2,5 mIU/L ikinci ve üçüncü trimesterdeTSH < 3 mIU/L olması gerekiyor. Gebelik öncesinde TSH nın 2,5 mIU/L’nin altında olması gerekiyor. Tiroid antikorları (Anti-tpo, Anti-tiroglobulin) pozitif olan kadınlarda hipotiroidi gelişme riski bulunduğundan bu tür hastalarda gebelik döneminde TSH’nin yakından izlenmesi önem taşıyor.
Gebelikte hipertiroidi erken doğuma yol açabiliyor
Tiroid bezlerinin çok çalışması anlamına gelen hipertiroidi, sıklıkla gebeliğe bağlı geçici veya Graves hastalığı nedeniyle ortaya çıkıyor. Gebeliğin ilk yarısında görülen geçici hipertiroidiye plasentadan salgılanan ve TSH etkisine benzer etki gösteren gebelik hormonu (ß-HCG) neden oluyor. Hem anne hem de bebekte komplikasyonlara neden olabilen aşikarhipertiroidi ise sıklıkla tiroit bezlerinin aşırı çalışmasına neden olan bağışıklık sistemi bozukluğu sonucu görülen Graves hastalığına bağlı olarak gelişiyor. Bunun yanı sıra toksiknodüllere bağlı olarak da hipertiroidi görülebiliyor. Graves hastalığında anneden bebeğe geçen TSH reseptörlerini uyaran antikorlar yenidoğanda bu hastalığa neden olabildiğinden erken doğum ve fatal kayıplara yol açabiliyor. Gebelikte hipertiroidi tedavi edilmezse düşük riski 9 kat, erken doğum riski 16 kat, gebelik zehirlenmesi olarak bilinen eklampsi riski ise 5 kat artıyor. Dolayısıyla medikal tedaviye zaman kaybetmeden başlanması oldukça önem taşıyor. Tedavide gebenin hafif hipertiroidi durumda tutulması amaçlanıyor.
