Erbil
Irak'ın Erbil kentinde, zamanında çevre kentler arasında ticaret merkezi olarak hizmet veren Osmanlı döneminden kalan 160 yıllık kervansaray, bazı kısımlarının yıkılmasına rağmen ayakta kalan yapısıyla onarılarak müze haline getirilmeyi bekliyor.
Erbil'in kent merkezinden yaklaşık bir saat mesafedeki Koysancak ilçesinde, pazar yerinin dar sokaklarından ilerlediğinizde, girişinde duvarları işlemeli ahşap bir kapının bulunduğu tarihi bir kervansaraya rastlıyorsunuz.
"Mahmut Ağa Hanı" olarak da bilinen ve geçmişte ilçenin konumu itibarıyla kervanların uğradığı ve ticari ürünlerin depolandığı bu yapının, kervansaray olarak hizmet verdiği belirtiliyor.
İlçe turizmine katkı sunabilir
İki katlı ve 60'a yakın odası bulunan kervansaray, geçmişte birkaç restorasyondan geçse de yıkılan duvarlarına ait taşlarının avluda ve odalarda toplandığı görülüyor.
Kervansarayın girişindeki duvarda bulanan işlemelerin benzerlerinin odaların giriş duvarlarını da süslüyor olması dikkati çekiyor.
Yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olan kervansarayın onarılarak müze yapılması, ilçenin Erbil, Süleymaniye ve Kerkük arasında kalan konumuyla çok sayıda yerli ve yabancı turisti bölgeye çekebilir.
Tarihi kervansaray, ismini Mahmut Ağa Gafuri'den aldı
Kervansaray hakkında çalışmaları bulunan arkeolog Hemin Numan Kaves, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi yapının Koysancak'ın köklü ve tanınmış ailelerinden Mahmut Ağa Gafuri tarafından 1862'de inşa edildiğini söyledi.
Koysancak'ın 18. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar bölgedeki ticaret merkezlerinden biri olduğunu aktaran Kaves, ismini Mahmut Ağa'dan alan yapının da bu nedenle kervansaray olarak kullanıldığını anlattı.
İki katlı, yaklaşık 60 odalı bir yapı
Kaves, iki katlı ve yaklaşık 60 odalı yapının 1122 metrekarelik alanda dikdörtgen şeklinde kurulduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Odalar yapının dört tarafında yayılmış. Yukarıdaki odalar kervanlardakiler için kalma yeri ve ofis olarak kullanılmış. Binanın yapımına bakarsak, yukarıdaki odaların hepsinde şömineler ve pencereler var. Bu odalar temiz bir şekilde yapılmış ve kullanılmış."
Aşağıdaki odaların yüzde 75-80'inin depo amaçlı kullanıldığını ve pencerelerinin de az olduğunu belirten Kaves, bu odaların bazılarında ise hayvanlar için yem ve su içme yerlerinin yanı sıra hayvanları bağlama yerlerinin de bulunduğunu aktardı.
Geçmişte birkaç kez restore edildi
Kaves, Koysancak'ın geçmişte Kerkük, Süleymaniye ve Erbil arasında ulaşım noktası konumunda olduğunu, ilçenin çevresi ile Irak'ın diğer bölgelerinden gelen malların zamanında çoğunlukla buradan geçtiğini anlattı.
Tarihi yapının bir kısmının 1940'ların sonunda onarıldığını söyleyen Kaves, 2005'te ve son olarak da geçen sonbaharda yıkılma tehlikesi olan bazı bölümlerinin restore edildiğini hatırlattı.
Koysancak Arkeoloji Ofisinin çeşitli uluslararası kurumların desteğiyle kervansarayı tekrar restore etmeyi planladığını ifade eden Kaves, bazı odaların müze yapılmasının yanı sıra kültürel kafe, el işleri ve nalbant mesleği için ayrılması planı bulunduğunu kaydetti.
Kaves, ilçeye çok sayıda turistin geldiğini ve buradaki tarihi yapılara ek olarak kervansarayın da ziyaret edildiğini sözlerine ekledi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
