Türkiye’de dün gerçekleştirilen genel seçim sonuçlarının açıklanmaya başlamasıyla dünya basınının gündeminde sandıktan çıkan sonuçlar yer aldı.
Türkiye dün yapılan 25.Dönem Milletvekili sonuçlarına göre, AK Parti’nin en yüksek oyu alarak iktidar partisi olma geleneğini sürdürmesine rağmen hükümetin kurulması için gerekli çoğunluğu sağlayamadığı sonucu çıktı. Oy verme işleminin ardından resmi olmayan sonuçların açıklanmaya başlamasıyla dünya basını da Türkiye’deki seçimlere geniş yer verdi. CNN’in Arwa Damon, Gül Tüysüz ve Laura Smith-Spark tarafından hazırlanan “Türkiye’nin İktidar Partisi En Fazla Sandalyeyi Kazandı Ancak Çoğunluğu Kaybetti” başlığı haberinde, dün gerçekleştirilen genel seçim sonuçlarına göre iktidar partisinin mecliste en fazla sandalye sayısına ulaştığı ancak diğer partilerle koalisyon kurmadan çoğunluğu elde edemeyeceğini yazdı.
Seçimlerin, Türkiye’ye köklü değişiklik getirmesinin beklendiğini kaydeden CNN, seçimlerin AK Parti’nin iktidara geldiği günden bugüne egemenliğinin kaybettiği sinyalinin görüldüğünü bildirdi. CNN, “Kürt Destekli Parti Tarihi Başarı Elde Etti” ara başlığı ile verdiği haberinde HDP’nin seçim barajını aşarak mecliste kendine yer bulduğunu da duyurdu.
Reuters Haber Ajansı’nda Ercan Gürses ve Nick Tattersall imzalı ve “Kürt Parti Erdoğan’ın Seçimlerle İlerleme Hırsını Engelledi” başlığı haberinde, Türkiye’nin en popüler lideri Erdoğan’ın, AK Parti’nin anayasa değişikliği ve Amerikan benzeri yönetimin oluşturulmasını sağlayacak ezici zafer kazanacağını umduğunu kaydetti. Ancak iktidar partisinin hükümet kurabilmesi amacıyla gelecek haftalarda isteksiz muhalefet partileri ile zor koalisyon görüşmeleri için yüz yüze geleceğini yazan Reuters, Türkiye’nin erken seçimlere de gidebileceğini kaydetti. HDP’nin barajı geçerek ilk kez mecliste bulunacağını aktaran Reuters “Erken Seçim Görülüyor” ara başlığında verdiği haberinde, ana muhalefet partisi CHP’nin bir kez daha mecliste en büyük çoğunluğu elinde bulunduran ikinci parti olduğunu kaydetti.
Al Jazeera ise “İktidar Partisi, Türkiye’deki Seçimlerde Çoğunluğu Kaybetti” 54 milyon seçmenin sandık başına giderek oy kullandığını bildirerek, resmi olmayan seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun “Milletin kararı nihai karardır. Bu karara saygı, bütün taraflar için zarurettir” cümlelerini aktardı. HDP’nin seçim barajını aştığına vurgu yapan Al Jazeera, AK Parti’nin mecliste tek başına bir değişiklik yapması ya da başkanlık sistemi konusunda referanduma gidilebilmesi için 330 sandalyeye ihtiyacı olduğunu ve muhalefet partilerinin başkanlık sistemine karşı olduğunu bildirdi.
BBC’DEN “SÜRPRİZ SONUÇ” YORUMU
İngiliz yayın kuruluşu BBC ise, “Türkiye’nin İktidar Partisi AK Parti Sürpriz Bir Sonuçla Çoğunluğu Kaybetti” başlığı ile okuyuculara sunulan haberinde, AK Parti’nin 13 yıl sonra ilk kez parlamenter çoğunluğu kaybettiğini ifade etti. Sürpriz bir sonucun HDP’nin yüzde 10 olan seçim barajını aşarak meclise milletvekili göndermesi olduğunu belirten BBC, seçim sonuçlarının Erdoğan’ın başkanlık sistemi planlarını engellediğini kaydetti. Haberde, yeni bir siyasi dönemin başlayabileceği belirtilen haberde, seçim sonuçlarının beklenenin aksine bir şekilde sonuçlandığı ve Türkiye siyasetinde büyük değişimin temsilcisi olduğu belirtildi.
Associated Press’in Suzan Fraser ve Desmond Butler imzalı ve “Türk İktidar Partisi Parlamentoda Çoğunluğu Kaybediyor” başlığıyla verilen haberinde seçim sonuçlarını aktararak, AK Parti’nin iktidarda kalması için koalisyon kurması gerektiği ve bu koalisyonu da büyük bir olasılıkla MHP ile kuracağını yazdı. Seçim sonuçlarına göre, muhalefet partileri CHP’nin yüzde 25, MHP’nin yüzde 16 oranında oy aldığını kaydeden AP, AK Parti’nin 2001 yılında gerçekleştirilen genel seçimlerde yüzde 49 oranında oy aldığını ve iktidara geldiği 2002 yılından bugüne ilk kez koalisyon ortağı bulmak zorunda olduğunu belirtti. HDP’nin yüzde 102’lik bir yükseliş gerçekleştirdiğini belirten Associated Press, AK Parti’nin çok sayıda Suriyeli sığınmacının yaşadığı Şanlıurfa ve Gaziantep’te oy kaybettiğini bildirdi.
New York Times Tim Arango ve Ceylan Yeginsu tarafından hazırlanan “Türkiye’nin İktidar Partisi Parlamenter Çoğunluğu Kaybediyor” başlıklı haberinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tarihi seçimleri kaybettiği aktarılarak, halen AK Partinin mecliste büyük çoğunluğu elinde bulundurduğu bildirildi. Gelecek günlerde partinin koalisyon hükümeti kurma çalışmaları gerçekleştireceğini kaydeden New York Times, uzmanların bir koalisyon hükümeti kurulamaması halinde erken seçimlerin gerçekleştirebileceği olasılığının bulunduğunu ifade etti. Haberde sonuçların, Başbakan Davutoğlu’nun siyasi geleceği konusunda da soruları artırdığı bildirilerek, Davutoğlu’nun dün akşam saatlerinde Ankara’da balkon konuşması sırasında ifade ettiği, “Bu seçimler göstermiştir ki Türkiye’nin omurgası AK Parti’dir” cümlelerini aktardı. Gazete, Erdoğan’ın geçen yıl yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından Cumhurbaşkanı seçildiğini hatırlatarak, dün gerçekleştirilen milletvekili seçim sonuçlarının Erdoğan’ı “karaya oturttuğu” yorumunu yaptı.
GUARDIAN’DAN DEMİRTAŞ’A İLGİNÇ BENZETME: “KÜRT OBAMA”
İngiliz Guardian gazetesi de, Türkiye’deki genel seçim sonuçlarına geniş yer ayırırken, “Türkiye Seçimleri 2015: Kürt Obama Ülkenin Yeni Parlak Yıldızı” başlıklı haberinde, HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş’ı ABD Başkanı Barack Obama’ya benzetti. Gazete, yakışıklı olarak tanımladığı Demirtaş’ın seçim başarısı karşısında galip geldiğini vurgulayarak, Kürt olmayan seçmenlerden de oy aldığını aktardı. Gazete, yakışıklı ve güçlü konuşma şekli ile “Kürt Obama” dediği Demirtaş’ın, yüzde 13 oranında oy almasının ardından 79 milletvekili ile parlamentoda yer edinen HDP’ye öncülük yapacağını bildirdi. Gazete, seçim barajını kolay bir şekilde aşan HDP’nin, Erdoğan’ın başkanlık sistemi değişikliği planları önünde bir engel olabileceğini bildirerek, seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Demirtaş’ın, partisinin AK Parti ile koalisyon kurmayacağı ve işçilerin, çiftçinin, köylünün ve solun zaferi olduğunu bildiren açıklamalarını okuyucuya aktardı.
Wall Street Journal ise, Emre Peker ve Joe Parkinson’un hazırladığı “Türkiye’de Seçimler Erdoğan’ın Gücünü Azalttı” başlıklı haberinde AK Parti’nin 550 sandalyeli mecliste çoğunluğu sağlaması için gereken 276 sandalye sayısından daha az sayıya ulaştığını kaydederek, muhalefet partiler tarafından daha önce yapılan açıklamalarda AK Parti ile koalisyon kurmayacaklarını bildirdiklerini hatırlattı. Gazete, HDP’nin barajı aşmasını bildirerek, Kürtlerin temsilcilerinin ilk kez Türk Parlamentosunda yer alacağını belirterek, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby’nin “Türkiye ile yakın siyasi, ekonomik ve güvenlik işbirliğine devam edileceği” açıklamasını yazdı.
SEÇİM SONUÇLARI ALMAN BASININDA
Haftalardır Türkiye’de yapılacak genel seçimleri haber yapan Alman basını, çoğu zaman okuyucusunu yönlendiren haberlere yer verdi. Spiegel dergisi, Türkiye’de yapılan genel seçimlerle ilgili yayınladığı haberde “Kürtlerin Sansasyonu“ başlığını kullandığı haberin devamında AK Parti’nin seçimden birinci parti çıktığını bildirdi. Haber kanalı N-tv internet sitesinde Türkiye’de yapılan genel seçimle ilgili verdiği haberde “Türkiye Erdoğan’ı Cezalandırdı“ başlığını kullandı. Haberin devamında, Kürt Partisi HDP’nin seçim barajını aşarak parlamentoya girmesinin, Türk halkının bu yolla otoriter bir yola giren Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı cezalandırdığını ifade etti.
Almanya’nın ulusal Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi de, Türkiye’de yapılan genel seçimlere geniş yer verdi. FAZ haberinde “Erdoğan’ın Büyük Siyasi Yenilgisi“ başlığı altında haber yayınladı. Haberin devamında zaferlere alışkın “AK Parti hem kazandı hem de kaybetti” yorumunda bulundu. Seçim sonuçlarına göre, koalisyon, azınlık hükümeti ya da yeni seçimler böyle bir tablonun ülke için ne anlama geleceğinin yorumunu okuyucularına bıraktı. Almanya’nın etkili gazetelerinden Süddeutsce Zietung genel seçimlerle ilgili haberinde “Erdoğan Dışlandı“ başlığı ile yayınladığı haberde, HDP’nin meclise taşınarak yeni anayasaya onay vermediğine dikkat çekti.
Alman Focus haber dergisi internet sitesindeki haberlerde, Türkiye yapılan genel seçim haberini “Yeterli Çoğunluk Yok. Koalisyon Mu, Yeni Seçim Mi?“ başlığını kullanarak verdi. Haberin devamında, HDP’nin meclise germesiyle ortaya çıkan tabloda seçimin birinci partisi olan AK Parti’nin hükümeti kurabilmek için koalisyona gitmesi gerektiğine dikkati çekti.
Ulusal gazetelerden Die Welt Türkiye’deki seçim sonuçlarını “Erdoğan Çoğunluğu Kaybetti“ başlığı ile okuyucularına duyurduğu haberinde, HDP’nin meclise girmesiyle kurulacak hükümetlerde anahtar role sahip olacağını aktardı. Türkiye’deki seçimlere farklı bir bakıştan yorum getiren Die Zet gazetesi yüzde 41’in az bir oran olmadığını Başbakan Merkel’in de ülkeyi kararlı bir şekilde yönettiğini yazdı. Alman Bil gazetesi de Türkiye’deki genel seçimlerde Erdoğan’ın salt çoğunluğu kaybettiği ve barajı aşarak meclise giren Kürtlerin bayram havası yaşadığına dikkat çeken haberlere yer verdi.
Türkiye’deki seçimlerle ilgili Die Tageszeitung haberlerinde, iktidar partisi AK Parti’nin mecliste mutlak çoğunluğu kaybettiğini ve Selahattin Demirtaş liderliğindeki HDP’nin ise barajı aşarak meclise girmeyi başardığına dikkat çekildi.
FRANSIZ BASININDAN TÜRKİYE’DEKİ GENEL SEÇİM YORUMLARI
Le Figaro gazetesi, “Cumhurbaşkanı’nın Partisi Mutlak Çoğunluğu Kaybederken, Kürt Partisi HDP Tarihi Bir Başarıya İmza Attı” başlıklı haberinde, iktidar partisinin mecliste 13 yıldır elinde bulundurduğu mutlak çoğunluğu kaybettiğini bildirdi. Önceki seçimlere kıyasla yüzde 49’dan yüzde 40,7’ye düşen ve tüm illerde gerileyen partinin 50 ila 60 arasında vekil kaybetmesi beklendiğini bildiren gazete, HDP’nin 80 milletvekili çıkardığını bildirdi. Seçimlere katılım oranı ise yüzde iki oranında artarak, yüzde 85’e ulaştığını duyuran Le Figaro, AK Parti’nin tek başına hükümeti kuramayacağını, bu durumda bir koalisyon kurması gerekeceğini ancak mecliste temsil edilen diğer üç partinin bu çözüme yanaşmadığını ifade ederek erken seçimin ilan edilmesi ihtimalini bildirdi.
Le Figaro, Demirtaş’ın işinin zor olduğunu ve son genel seçimlerde bağımsız milletvekilleriyle sadece yüzde 6,5 oranında bir destek aldığını kaydederek, ancak bu seçimlerde, tüm belirsizliğe rağmen parti olarak katılmaya karar verdiği belirtti. Cuma günü HDP lideri Selahattin Demirtaş’ın mitingi öncesinde düzenlenen bombalı saldırıda iki kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatan gazete, seçim sonuçlarının ardından Demirtaş’ın her şeye rağmen sakin kalma çağrısında bulunduğunu, aynı zamanda zafer gösterilerinden kaçınmaya davet ettiğini bildirdi.
Le Parisien ise, AK Parti’nin dün yapılan seçimlerde çoğunluğu elde edemediğini bildirerek, 550 milletvekili bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne AK Parti aldığı yüzde 40,7 oy ile 258 sandalye kazandığını ve tek başına hükümet kuramayacağını ve koalisyon hükümeti kurulacağını aktardı. Gazete, seçimde en büyük oy artışını daha evvel 29 milletvekili bulunan HDP’nin gerçekleştirdiğini ve milletvekili sayısını 79’a çıkardığını bildirdi. Le Parisine gazetesi, Sırrı Süreyya Önder’in konuşmasına yer verdiği haberinde, HDP’nin yüzde 10 barajını aşması için Sol kesimden oy topladığını kaydetti, diğer taraftan CHP ve MHP’nin çıkardığı milletvekili sayısı ile aldığı oy oranına yer verdi. Gazete anayasa değişikliğine gitmeyi bekleyen Erdoğan’ın bunu yapabilmesi için 330 milletvekiline ihtiyacı vardı ama bunu da elde edemediğini yazdı.
(İHA)
