Yatırımcıların portföy dağılımı ve kararlarını etkileyen birçok gelişmeye sahne olan 2019'da, hisse senedi piyasasında risklerin fırsata dönüştürüldüğü görülürken, bu gelişmelerle dünya borsalarının piyasa değeri de 2018 sonuna göre 17,5 trilyon dolar artarak 92 trilyon dolar oldu.
ABD ile Çin arasında ticaret müzakerelerine dair haber akışının gündemden düşmediği 2019'da, korumacılık eğilimi endişeleri, Brexit kördüğümü, küresel büyüme hızının yavaşlaması, dünya çapında ekonomik göstergelerin zayıflaması ve jeopolitik riskler piyasaların gündemini meşgul etti.
Tüm bunlar sonucunda yatırımcılar görece riskli varlıklardan kaçarken, tahvil piyasalarında getiri eğrilerinin terse döndüğü görüldü. Merkez bankaları tarafında ise ABD Merkez Bankası (Fed) ile Avrupa Merkez Bankası (ECB) başta olmak üzere, birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde faizlerde düşüş sinyali verilerek genişlemeci politikalara geri dönüşün ilk adımları atıldı.
Ekonomik kararları olumsuz etkileyebilecek güçte gösterilen jeopolitik ve siyasi gelişmelere rağmen, pay piyasaları tarafında yatırımcıların risk iştahının yüksek kalması dikkati çekti.
Dünya Borsalar Federasyonu (WFE) verilerine göre, 2018 sonunda 74 trilyon 421 milyar 132 milyon dolar olan dünya borsalarının değeri, 2019'da 91 trilyon 914 milyar 829 milyon dolara ulaştı. Söz konusu süreçte dünya borsalarının değeri yüzde 23,5 artarken, bu da 17 trilyon 493 milyar 697 milyon dolarlık değerlenmeye işaret etti.
Piyasa değerine bölgesel bazlı bakıldığında, ilk yarıda en iyi performansı Avrupa, Afrika ve Orta Doğu bölgesindeki borsalar gösterdi.Söz konusu bölgede bulunan borsalarının değeri 2019'da bir önceki yıla göre yüzde 31,3 artarak 16 trilyon 319 milyar 747 milyon dolardan, 21 trilyon 434 milyar 207 milyon dolara ulaştı.
Bu dönemde, Amerika bölgesindeki borsaların piyasa değeri yüzde 21,7'lik artışla 34 trilyon 206 milyar 92 milyon dolardan, 41 trilyon 623 milyar 976 milyon dolara çıktı. Asya Pasifik bölgesindeki borsalarda ise piyasa değeri yüzde 20,8 artarak 23 trilyon 895,3 milyar dolardan, 28 trilyon 856,6 milyar dolara yükseldi.
Piyasa değerini en hızlı artıran borsa Suudi Arabistan'daDünya borsaları arasında geçen yıl piyasa değeri en hızlı artan borsa Suudi Arabistan'da Tadawul oldu. Tadawul borsasının piyasa değeri 2019'da bir önceki yıl sonuna göre yüzde 384,9 artarak 496 milyar 353 milyon dolardan, 2 trilyon 406 milyar 820 milyon dolara ulaştı. Böylece Tadawul borsasının piyasa değeri bir yıllık süreçte neredeyse 5 katına çıktı. Söz konusu hızlı artışta ise Suudi Arabistan milli petrol şirketi Saudi Aramco'nun geçen yılın aralık ayında halka arz edilmesi etkili oldu.
Aramco'nun halka arz edilen yüzde 1,5'lik kısmının 25,59 milyar dolar değere sahip olmasıyla şirketin toplam piyasa değeri 1,7 trilyon doların üzerinde gerçekleşmişti. Halka arzın ardından şirketin piyasa değeri Tadawul borsasında işlem gördüğü ikinci günde 2 trilyon doları aşmıştı.
Piyasa değeri artışında Tadawul borsasını yüzde 300,2'lik artışla Doğu Afrika'da bir ada ülkesi olan Seyşeller'de MERJ Exchange izledi. Bu artış sonucu Seyşeller borsasının piyasa değeri 2019'da 1 milyar 137 milyon dolara yükseldi.
Söz konusu dönemde piyasa değeri en çok gerileyen borsa ise yüzde 24,9'luk kayıpla Lübnan'da Beyrut borsası oldu. Beyrut borsasının Aralık 2018'de 9 milyar 675 milyon dolar düzeyinde bulunan piyasa değeri, 2019 sonunda 7 milyar 267 milyon dolara düştü. Beyrut borsasının piyasa değerindeki düşüşte son yıllarda siyasi istikrarsızlık ve ekonomik krizle mücadele eden Lübnan'da ekonomik durumun kötüleşmesi etkili oldu.
Piyasa değeri kaybında Beyrut'u yüzde 21,9 ile Ukrayna borsası takip etti.
Borsa İstanbul'un piyasa değeri ise geçen yıl yüzde 23,9'luk artışla 149 milyar 264 milyon dolardan 184 milyar 966 milyon dolara çıktı.
Dünyanın en büyüğü New York borsasıDünya borsaları arasında en büyük piyasa değerine sahip New York Borsası, 2019'da da yerini korudu. 2018 sonunda 20 trilyon 679,5 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olan New York Borsası, geçen yıl büyüklüğünü yüzde 16,5 artırarak 24 trilyon 96,8 milyar dolara taşıdı.
Bu dönemde Nasdaq OMX'in ise piyasa değeri yüzde 33,3 yükselterek 13 trilyon dolara aştı. Piyasa değeri büyüklüğü açısından dünya borsaları arasında üçüncülüğe 6,2 trilyon dolar ile Japan Exchange Group yerleşti.
WFE verilerine göre, dünya borsalarının 2018 ve 2019 sonu itibarıyla piyasa değeri (milyon dolar) ve değişim oranı (%) şöyle:
BORSALARARALIK 2018 (Milyon Dolar)ARALIK 2019 (Milyon Dolar)Değişim (%)AMERİKABrasil Bolsa Balcao916.8241.187.36229,5Barbados Stock Exchange3.5423.398-4,1Bermuda Stock Exchange2.3932.96523,9Bolsa de Comercio de Santiago250.740203.792-18,7Bolsa de Valores de Colombia103.848132.04027,1Bolsa de Valores de Lima93.38598.9656,0Bolsa de Valores de Panama15.64816.8417,6Bolsa Mexicana de Valores385.051413.3237,3Bolsa Nacional de Valores2.4012.217-7,7Bolsa de Comercio de Buenos Aires45.98639.394-14,3Jamaica Stock Exchange12.05715.76730,8Nasdaq - US9.756.83613.002.04833,3NYSE20.679.47724.096.76516,5TMX Group1.937.9032.409.09924,3AMERİKA TOPLAMI34.206.09241.623.97621,7ASYA PASİFİK ASX Australian Securities Exchange1.262.8001.482.20017,4BSE India Limited2.083.4832.179.7814,6Bursa Malaysia398.019403.9571,5Chittagong Stock Exchange37.62931.284-16,9Colombo Stock Exchange15.57515.7210,9Dhaka Stock Exchange39.76233.133-16,7Hanoi Stock Exchange8.3088.287-0,3Hochiminh Stock Exchange124.345141.53013,8Hong Kong Exchanges and Clearing3.819.2154.899.23528,3Indonesia Stock Exchange486.766509.7274,7Japan Exchange Group5.296.8116.191.07316,9Korea Exchange1.413.7171.484.8405,0NZX Limited86.133107.88025,2Philippine Stock Exchange258.156275.3026,6Shanghai Stock Exchange3.919.4205.105.84130,3Shenzhen Stock Exchange2.405.4603.409.66341,7Singapore Exchange687.257675.908-1,7Taipei Exchange92.478114.78024,1Taiwan Stock Exchange959.2201.217.27426,9The Stock Exchange of Thailand500.741569.22813,7ASYA PASİFİK TOPLAMI23.895.29328.856.64520,8AVRUPA AFRİKA VE ORTA DOĞUAbu Dhabi Securities Exchange137.617148.9258,2Amman Stock Exchange22.74021.036-7,5Athens Stock Exchange38.37153.65439,8Bahrain Bourse21.86326.88223,0Beirut Stock Exchange9.6757.267-24,9BME Spanish Exchanges723.691797.28610,2Borsa Istanbul149.264184.96623,9Botswana Stock Exchange4.0343.561-11,7Bourse de Casablanca61.08165.4157,1BRVM8.4538.100-4,2Bucharest Stock Exchange20.85426.11025,2Budapest Stock Exchange28.93532.88713,7Cyprus Stock Exchange3.3144.28529,3Deutsche Boerse AG1.755.1731.995.61613,7Dubai Financial Market93.760102.2209,0Euronext3.730.3984.701.70526,0Iran Fara Bourse Securities Exchange26.91267.996152,7Johannesburg Stock Exchange865.328978.04013,0Kazakhstan Stock Exchange37.00540.6409,8Ljubljana Stock Exchange7.2677.9239,0LSE Group3.637.9964.182.87315,0Luxembourg Stock Exchange49.48344.234-10,6Malta Stock Exchange5.0545.3165,2MERJ Exchange Limited2841.137300,2Moscow Exchange576.116791.51937,4Namibian Stock Exchange2.4622.6096,0Nasdaq Nordic and Baltics1.322.8181.612.57721,9Nigerian Stock Exchange31.52143.92239,3Oslo Bors267.382273.5412,3Palestine Exchange3.7353.7580,6Qatar Stock Exchange163.047160.051-1,8Saudi Stock Exchange (Tadawul)496.3532.406.820384,9SIX Swiss Exchange1.441.1611.834.45327,3Stock Exchange of Mauritius9.8488.616-12,5Tehran Stock Exchange143.548320.671123,4Tel-Aviv Stock Exchange187.466237.37126,6The Egyptian Exchange42.00644.2005,2Tunis Stock Exchange8.3298.5032,1Ukrainian Exchange4.4153.447-21,9Warsaw Stock Exchange160.483151.619-5,5Zagreb Stock Exchange20.50922.4589,5AVRUPA AFRİKA VE ORTA DOĞU TOPLAMI16.319.74721.434.20731,3DÜNYA TOPLAMI74.421.13291.914.82923,5Kaynak: AA
dikGAZETE.com
