Kocaeli
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İzmit Milli İrade Meydanı’nda TOKİ Konutları, KYK Yurtları, Büyükşehir Belediyesi Yatırımları ve Fabrikaları ile Yapımı Tamamlanan Diğer Projelerin Toplu Açılış Töreni’nde konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bizim kitabımızda uyuşturucuya yer yoktur. Mücadelemizi de sonuna kadar verdik, veriyoruz ve vereceğiz." dedi.
Kocaeli'nin, ülkeye ve millete hizmet mücadelelerinde hep yanlarında olduğunu belirten Erdoğan, kendilerinin de Kocaeli'yi geliştirmek, büyütmek, kalkındırmak, daha müreffeh hale getirmek için her türlü desteği verdiklerini ve vermeye devam ettiklerini söyledi.
Erdoğan, kalabalığın "Bir şarkısın sen, ömür boyu sürecek" şeklindeki coşkulu tezahüratları üzerine "Maşallah, bu ne büyük coşku." dedi.
Gençlere seslenen Erdoğan, şöyle devam etti:
"Siz belki hatırlayamayabilirsiniz, 17 Ağustos 1999 tarihinde merkezi Kocaeli olan bir büyük depremle sarsıldık. İstanbul'dan Sakarya'ya kadar geniş bir alanı etkileyen bu depremde kaybettiğimiz vatandaşlarımızı bir kez daha rahmetle yad ediyorum. Hükümetlerimiz döneminde hem depremin izlerini ortadan kaldırmak hem daha güvenli ve huzurlu yerleşim yerleri inşa etmek için tüm imkanları seferber ettik. Yerle yeksan olan Kocaeli'yi yeniden ayağa kaldırdık. Bugün Kocaeli, sanayisiyle, ticaretiyle, üretimiyle ülkemize en çok katkıyı sağlayan şehirlerimizin başında geliyor."
Erdoğan, katılımcıların tezahüratları üzerine "Gençler ben de sizin yanınızdayım. Ne diyoruz. Beraber yürüdük biz bu yollarda, beraber ıslandık yağan yağmurda, şimdi dinlediğim tüm şarkılarda, bana her şey sizi hatırlatıyor." dedi.
İnşa ettikleri ve Marmara'nın etrafını çepeçevre saran otoyollarla, köprülerle, havalimanlarıyla, limanlarla, bölünmüş yollarla, toplu konut projeleriyle, sanayi ve teknoloji bölgeleriyle ülkenin geleceğinin burada şekillendiğini dile getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
"Kocaeli, tüm bu yatırımların merkezinde yer alarak, üretimde ve istihdamda destan üzerine destan yazıyor. Sanayi ve ticaret yoğunluğu yanında yeşilinin ve denizinin doğal güzellikleriyle de iç turizmde önemli bir destinasyon olan Kocaeli, bu alanda da kendini hızla geliştiriyor. Görüldüğü gibi bu şehrin imkanlarını ve güzelliklerini anlatmakla bitiremiyoruz. Tabii Kocaeli'nin en büyük zenginliği şu insanıdır. Ülkemizin dört bir yanından gelmiş olsa da aynı ezanın, aynı bayrağın, aynı ortak gelecek hayalinin etrafında kenetlenmiş Kocaelililerin gösterdiği örnek kardeşlik iklimiyle gurur duyuyoruz. Biz sizlerle gururlanıyoruz. Sizler gibi yol arkadaşlarına, sizler gibi mücadele arkadaşlarına sahip olmakla iftihar ediyorum."
Erdoğan, eskilerin söylediği, "Önce yoldaş sonra yol" anlamına gelen "Evvel refik, bade'l tarik" sözüne işaret ederek, kendileri milletle yoldaş oldukları için hak yolundan, hizmet yolundan, eser yolundan asla şaşmadıklarını ifade etti.
Erdoğan, kendilerine milleti değil de vesayeti, darbecileri, teröristleri, şu veya bu emperyalist güçleri yoldaş kılanların ise kesinlikle Türk milletiyle aynı kıbleye yönelmemiş, aynı istikamete bakmamış, aynı duyguları paylaşmamış mankurtlar olduklarını söyledi.
Attıkları her adımda siyasetçisinden sözde aydınına pek çok kesimden serzenişler olduğunu belirten Erdoğan, "Bunlar olacak. Mesela diyorlar ki 'Suriye'de şu ülkeye rağmen adımlar atarsanız başımıza şu felaketler gelir.' Mesela diyorlar ki 'Akdeniz'de şu ülkeye rağmen anlaşmalar yaparsanız başımıza şöyle çoraplar örülür.' Mesela diyorlar ki 'Kafkasya'da güç dengelerine dikkat etmeden destekler verirseniz başımız çok ağrır.' Mesela diyorlar ki 'Ekonomide bize dayatılan reçetelere uymazsanız başımıza taş yağar.' Ülkenin ve milletin menfaatine her konuda birileri, vekalet ettikleri kimlerse onlar adına benzer örtülü tehditleri dile getiriyorlar." diye konuştu.
Alanda bulunan katılımcı kadınların tezahüratları üzerine Erdoğan, "Maşallah. Hanım kardeşlerimizin coşkusu da bugün maşallah yerinde." ifadesini kullandı.
"Nice sabotajlara, tuzaklara, sinsi oyunlara rağmen bu yoldan dönmedik, sapmadık, duraksamadık"
Konuşmasında "Peki biz ne yaptık?" sorusunu yönelten Erdoğan, şunları kaydetti:
"Binlerce yıllık devlet geleneğimizden ve Anadolu'daki 1000 yıllık varlığımızdan aldığımız ilhamla ayağımızdaki prangaları birer birer kırarak, ellerimizdeki zincirleri halka halka çözerek, sırtımızdaki kamburları dirhem dirhem atarak, milletimizle gönül bağımızı düğüm düğüm tahkim ederek, büyük ve güçlü Türkiye'nin inşasına başladık. Geçtiğimiz 20 yılda ülkemize kazandırdığımız asırlık demokrasi ve kalkınma altyapısının üzerinde kendi hedeflerimize kilitlendik. Nice sabotajlara, nice tuzaklara, nice sinsi oyunlara rağmen bu yoldan dönmedik, sapmadık, duraksamadık."
Bu esnada, "AK Gençlik burada Reisinin yanında" diyerek kendisine seslenen gençlere Erdoğan, "Maşallah. Ben de sizin yanınızdayım." yanıtını verdi.
"Uyuşturucuyla olan mücadelemizi kimse inkar edemez"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Şimdi, bir yere geleceğim. Burada bunu söylemek istemezdim. Malum bir ana muhalefet var, bir de onun yanında yavru muhalefetler var. Bunlardan, yavru muhalefetten bir tanesi aynı zamanda Kocaeli milletvekili. Hiç değinmek istemezdim. Fakat geçenlerde bir açıklaması oldu. Fazla uzak değil. Yani '20 yıllık iktidarımızda uyuşturucuyla mücadelede biz gerekeni yapmamışız' diyor. Hanımefendi, önce şunu bileceksin; bir defa bizim iktidarımızda ne sulu, ne kuru uyuşturucuya yer yoktur. Sen Tayyip Erdoğan'ı bu noktada iyi bilirsin. Tayyip Erdoğan'ın suluyla, kuruyla alakası olup olmadığını iyi bilirsin. Ya nasıl oluyor da sen bunu konuşuyorsun? Yok Captagonlar, yok şunlar, yok bunlar. Bunların hepsiyle biz gerekli mücadeleyi verdik, veriyoruz ve vereceğiz. Bu konuyla ilgili İçişleri Bakanımızın verdiği mücadele, şahsımın, bakanlarımızın, kabinemizin verdiği mücadele hepimiz için bilinen bir gerçektir. Sen önce kendi kadronun içerisinde ve ana muhalefetin içinde sulu-kuru bu uyuşturucuları alanları düşün. Sen kimlerle beraber yol yürüdüğünün farkında mısın? Dolayısıyla önce haddini bileceksin. Önce bir defa AK Parti iktidarının bu noktada sulu-kuru uyuşturucuyla mücadelesini inkar etmeyeceksin. Bunu iyi bileceksin. Bizim kitabımızda uyuşturucuya yer yoktur ve mücadelemizi de sonuna kadar verdik, veriyoruz ve vereceğiz. Ama hanımefendi, sen önce kendi çatının altındakileri düşün, onlarla beraber nasıl yol yürüdüğünü düşün. Bizim bu noktada mücadelemiz nettir, kesindir ve bu mücadeleyi, uyuşturucuyla olan mücadelemizi kimse inkar edemez."
"Darbe girişimleri dahil her yöntemi denediler." diyen Erdoğan, "Ama milletimizle birlikte, hazır mıyız?" sorusunu yönelterek, alandaki vatandaşlarla birlikte, "Tek millet, tek bayrak, tek vatan, tek devlet. Bir olacağız, iri olacağız, diri olacağız, kardeş olacağız, hep birlikte Türkiye olacağız." sözlerini tekrarladı.
Bu güçlü iradeyi kimsenin yenemediğini ve yenemeyeceğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
"İşte şu anda bu meydanda, resmi rakam, hamdolsun 70 bin kişi var. Türkiye'nin gelişmesinden, kalkınmasından, büyümesinden rahatsızlık duyan iç ve dış çevrelerin hepsi de şimdi ümitlerini 2023'e bağlamışlar. Son dönemde küresel ekonomik krizin ülkemize olan yansımalarının yol açtığı sıkıntılardan cesaret aldılar. Ekonomideki toparlanma gecikirse milletimizi bu kutlu yürüyüşten vazgeçireceklerini sanıyorlar. Türkiye'nin siyasi, askeri, diplomatik olarak en güçlü dönemini yaşadığı bir süreçten geçtiğimiz için başka bir sermayeleri de zaten yok. Sırtlarını sıvazlayan büyükelçiler, farklı kimliklerle etraflarına doluşturdukları beşinci kol elemanları, FETÖ'sünden PKK'sına, tüm terör örgütlerinin uzantıları, kifayetsiz ve kimliksiz siyaset tüccarları velhasıl Türkiye'nin ve bu kardeşinizin tüm düşmanları bunlara gaz verdikçe coşuyorlar."
Gençlerin, "Deliler gibi aşığız sana." sloganları üzerine Erdoğan, "Gençler, ben de sizlere aşığım. Bizim aşkımız birilerininkine benzemez. Biz farklıyız. Ve bu aşkımızı da kimse gölgeleyemez. Gerçi hala kendi aralarında anlaşıp bir cumhurbaşkanı adayı çıkartamadılar. Ama olsun." ifadelerini kullandı.
"Biz bu tezgahla ilk defa karşılaşmıyoruz"
Cumhurbaşkanı Erdoğan, altılı masaya işaret ederek, "Hala kendi aralarında anlaşıp bir cumhurbaşkanı adayı çıkartamadılar. Masada 6 kişi var, masanın altında da 1 tane. Bu ne demektir? Toplam 7. Her kafadan bir sesin çıktığı bu curcuna masasını bir değil, birkaç aday çıkartabilecek kapasitede görüyorum. Seçim tarihine kadar hiç değilse bu kadarını becerirler herhalde. Şaka bir yana, bu en kritik döneminde Türkiye'nin önünü kesmek için gösterilen canhıraş ve bir o kadar da trajikomik gayretleri herkes gibi biz de izliyoruz. Kardeşlerim, Allah kimin hangi niyete sahip olduğunu, kimin kiminle yürüdüğünü biliyor. Her zaman ifade ediyorum ya 'niyet hayır akıbet hayır' diyerek biz işimize bakıyoruz. Onlar ne yaparsa yapsınlar. Biz bu tezgahla ilk defa karşılaşmıyoruz." ifadelerini kullandı.
İstanbul'a Büyükşehir Belediye Başkanı olarak seçildiği günden itibaren kendilerini bitip tükenmek bilmeyen bir mücadelenin içinde bulduklarını söyleyen Erdoğan, dönemin bir gazetesinin "Muhtar bile olamaz" manşeti attığını hatırlattı.
Türkiye'de önce başbakan, ardından da doğrudan halkın oyuyla seçilen ilk cumhurbaşkanı olduğunu anımsatan Erdoğan, bir de yönetim sistemi değiştirildikten sonra tekrar cumhurbaşkanı seçildiğini ve bütün bu mücadeleyi millet için verdiklerini aktardı.
Vatandaşların "Recep Tayyip Erdoğan" şeklindeki tezahüratına karşılık veren Erdoğan, "Maşallah. Bu ne aşk, bu ne coşku? Allah'a hamdolsun. Maşallah. Kadınıyla, genciyle, ana kademesiyle. Bir olacağız, iri olacağız, diri olacağız, kardeş olacağız. Ve 2023'ten de zaferle çıkacağız." diye konuştu.
Verdikleri mücadeleye işaret eden Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ne vesayetin ayak oyunları ne terör örgütlerinin kanlı provokasyonları ne darbe girişimleri ne de ekonomik tetikçilerin ahlaksız şantajları, milli iradenin gücünün üstüne çıkamadı. Onlar husumetin çıtasını yükselttikçe biz de mücadelenin çıtasını yükselttik. Onlar bunun için kullandıkları kaynakları artırdıkça biz de kendi potansiyelimizi daha çok kullandık. Kardeşlerim, yoğun bir şekilde önceleri tüm bu tezgahlar gizli saklı kuruluyor, diplomatik kılıflar altında sergileniyor. Sonra giderek pervasızlaştılar. Ülkemizi mahvetme, yönetimi değiştirme niyetlerini açıkça ifade etmeye başladılar. Hatırlarsanız 2018'de ekonomimize, kur, faiz, enflasyon şer üçgeninde yapılan büyük saldırı böyle başlamıştır. Yine hatırlarsanız ülkenin yönetiminde, darbeyle ve ekonomiyle başaramadıkları değişimi 2023'te sandıkta gerçekleştirme planlarını yine böyle açıkça anlatmışlardır."
"Müsaade ederseniz" dedikten sonra ceketini çıkaran Erdoğan, "Önceleri Batı'da siyasetçisinden medyasına kadar her kesimde ülkemizle ilgili demokrasiyle, hakkaniyetle, nezaketle bağdaşmayan o kadar görüş ifade ediliyor ki takip etmekten ve cevap vermekten biz yorulduk. Bir diğer sıkıntı da Batı'da güçlü siyasi kadroların kalmamış olmasıdır. Siyaseti çadır sirki seviyesine düşüren kalibresiz tipler yüzünden Batı da her alanda hızla irtifa kaybediyor." şeklinde konuştu.
Salgından savaşa, enerji ve gıda fiyatlarındaki yükselişten tedarik zincirlerindeki kırılmaya kadar her krizin, Batı'nın güvenlik ve refah düzeyinde delikler açtığını kaydeden Erdoğan, böylesine kritik bir dönemde Türkiye'nin de aynı akıbete düçar olmasının istendiğini, böyle bir durumun sadece son 20 yıldaki birikimlerin heba olmasına değil, bunun yanında asırlık hayallerinin de suya düşmesine sebebiyet vereceğini dile getirdi.
Erdoğan, sözlerine şöyle devam etti:
"Buradan 85 milyon vatandaşımın her birine sesleniyorum. Seçim tarihi olan 2023 Haziran'ı gelip çattığında sandık başına giderken lütfen karşınıza çıkan adaylara şu gözle bir bakın. Bu isimlerden hangisi ülkenin başına gelen dönemsel sorunları çözebilir? Bu isimlerden hangisi ülkeyi bölgesel ve küresel mücadelelerden başarıyla çıkartabilir? Bu isimlerden hangisi evlatlarımıza daha iyi bir Türkiye, daha iyi bir gelecek bırakmamızı sağlayabilir? Akıl, vicdan, izan sahibi her bir vatandaşımdan önce bu soruları cevaplayıp, verdiği cevaplara göre tercihini en doğru şekilde yapmasını istiyorum. Şimdi buradan öyle bir ses verin ki 81 vilayetimizin tamamından duyulsun. Şimdi buradan öyle bir ses verin ki dostlarımızın yürekleri ferahlasın, düşmanlarımızın kalpleri daralsın.
Hazır mıyız Kocaeli? 2023'te tercihini büyük ve güçlü Türkiye'den yana yapmaya hazır mısın? Kocaeli, evlatlarımıza bırakacağımız en önemli miras olan 2053 vizyonuna sahip çıkacak mısın? Kocaeli, ülkemize diz çöktürmenin, milletimize boyun eğdirmenin peşinde olanların heveslerini bir kez daha kursaklarında bırakmaya var mısın? Kocaeli, bu kutlu mücadelede yanımızda mısın? Allah sizlerden razı olsun. Kardeşlerim, biz milletimizin huzuruna çıktığımız günden bu yana hep eser ve hizmet siyasetiyle konuştuk. Ne ideolojik sapkınlıklara eyvallah ettik ne inanç ve köken fanatizmine kendimizi kaptırdık ne de ülkenin iliğini emen, kerameti kendinden menkul bir avuç vesayetçiye eyvallah ettik. Sadece ve sadece ülkemiz için eser üretmeye, milletimize hakkı ve özlemi olan hizmetleri vermeye baktık. Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli iktidarını da işte bu siyasetimize borçluyuz.''
"Laf üretmiyoruz, iş üretiyoruz iş"
Erdoğan, bugün Kocaeli'ye eser ve hizmet siyasetlerinin ürünü bir açılış listesiyle geldiklerini söyledi.
Eğitimde yapımı tamamlanan 659 dersliğin, 4 uygulama sınıfının, 9 atölyenin, 2 spor salonunun, 2 konferans salonunun, Gebze Teknik Üniversitesinin enstitü binaları ve su merkezinin resmi açılışını yaptıklarını kaydeden Erdoğan, Kartepe'de 1328 yataklı yükseköğrenim yurdunun, İzmit'te 968 yataklı ek yurt binasının, Türkiye Olimpik Hazırlık Merkezinin ve Derince Gençlik Merkezinin açılışını buradan gerçekleştirdiklerini aktardı.
Sağlıkta çeşitli ilçelerdeki 9 sağlık merkezini resmen hizmete açtıklarını, ulaştırmada otoyol bağlantı yolları ve köprülerinin açılışını yaptıklarını anlatan Erdoğan, TOKİ'nin Köseler'de altyapısı ve çevre düzenlemesiyle bitirdiği 492 konut ile Derince Millet Bahçesi'nin açılışını gerçekleştirdiklerini bildirdi.
Erdoğan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca tamamlanan trafolar ile İçişleri, Aile ve Sosyal Hizmetler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Kültür ve Turizm bakanlıklarına ait kurumların hizmet binalarının resmi açılışlarını da yaptıklarını dile getirdi.
Kocaeli'deki belediyelerin açılışlarına değinen Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Büyükşehir Belediyemiz altyapıdan otobüse, toplu konuttan çevre düzenlemelerine, spor salonlarından hizmet binalarına kadar tam 77 kalem eseri 3 milyar 261 milyon liralık bir yatırımla tamamladı. Dikkat edin, Bay Kemal gibi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı'yla musluk açmıyor musluk. Başiskele Belediyemiz 64 milyon lirayı aşan bir yatırımla millet bahçesinden kütüphaneye ve altyapı işlerine kadar tam 17 kalem eseri sizlerin hizmetine sunacak hale getirdi. Gölcük Belediyemiz altyapıdan üstyapıya 16 kalem projeyi 28 milyon liralık bir yatırımla bitirdi. Ayrıca Çayırova Belediyemizin 2 kalem, Darıca Belediyemizin 5 kalem, Derince Belediyemizin 3 kalem, Dilovası Belediyemizin bir kalem, Kartepe Belediyemizin 7 kalem, Körfez Belediyemizin 5 kalem yatırımı da bugünkü açılış programında yer alıyor. Özel sektörümüzün 3 milyar 746 milyar lirayı bulan bir yatırımla hayata geçirdiği 54 ayrı tesis var. Kamu kurumlarımızın, büyükşehir ve ilçe belediyelerimizin, özel sektörümüzün toplamda 8,5 milyar lirayı geçen 245 kalem eserinin ülkemize ve Kocaeli'mize hayırlı olmasını diliyorum. Şehrimize bu eserleri kazandıran bakanlıklarımızı, belediyelerimizi, özel sektörümüzü tebrik ediyorum. İnşallah Allah'ın izni ve milletimizin desteğiyle önümüzdeki dönemde Kocaeli'yi her alanda daha çok hizmetlerle buluşturmayı sürdüreceğiz. Durmak yok. Bugünkü açılış programı işte bunlardan ibaret."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta Ordu'da fındık fiyatlarını açıkladıklarını anımsatarak, "Ne yaptık, 54 lira verdik mi? Ordu'daki bütün sakinlerimizin coşkusu, heyecanı yerindeydi. Ve Kocaeli'de tabii fındık ne yapıyor? Aynı heyecanla takip edin. Bütün bu saydıklarımız Sakarya'da, Düzce'de, Trabzon, Giresun tüm buralarda ciddi manada bir heyecan meydana getirdi." ifadelerini kullandı.
Kocaeli'ye son 20 yılda bugünün rakamlarıyla 73 milyar lira tutarında yatırım yaptıklarını belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
"Laf üretmiyoruz, iş üretiyoruz iş. Eğitimde 12 bin 725 adet yeni derslik inşa ettik. İkinci üniversitemiz olan Gebze Teknik Üniversitesini faaliyete geçirdik. Gençlik ve sporda 16 bin 504 kişi kapasiteli yükseköğrenim yurt binaları açtık. Toplam 52 spor tesisi. İnşallah şimdi yeni adımlar atıyoruz. Sağlıkta inşallah şehir hastanemizi de bir an önce bitireceğiz. Ve Kocaeli insanı hiçbir zaman bir sıkıntıyı yaşamayacak. 18'i hastaneden oluşan toplam 88 adet sağlık tesisini Kocaeli'ye kazandırdık. Ve 1180 yataklı Kocaeli Şehir Hastanemizi inşallah kısa zamanda bitireceğiz. Şu anda inşaatı devam ediyor. Çevre ve şehircilikte TOKİ kanalıyla Kocaeli'de sosyal konut, deprem konutu ve kentsel dönüşüm kapsamında toplam 25 bin konut projesini hayata geçirdik."
Cumhurbaşkanı Erdoğan, alandaki vatandaşlara seslenerek, "Şimdi hazır mıyız? Coşkulu muyuz? Bakın 10 ay var. 10 ay içinde ana kademe, kadın kolları, gençlik kolları kapı kapı dolaşmaya var mıyız? Bütün dostlarımızı kucaklayacağız. Onlarla gönül gönüle vereceğiz. El ele vereceğiz ve inşallah 2023'ün Haziran'ından Cumhur İttifakı olarak zaferle çıkacağız. Sağ olun, var olun diyorum. Sizleri Allah'a emanet ediyorum." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının ardından diğer yetkililerle kurdele keserek eserlerin açılışını gerçekleştirdi.
Törene, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Kocaeli Valisi Seddar Yavuz, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Büyükakın, bazı milletvekilleri ve siyasi partilerin il başkanları katıldı.
Ellerinde Türk bayrağı ve AK Parti bayrağı olan çok sayıda vatandaş tören alanını doldurdu. Katılımcıların sıcaktan etkilenmemesi için tören boyunca fıskiyeleriyle su püskürtüldü.
Alandaki UMKE ekipleri sıcaktan etkilenenlere acil müdahalede bulundu. Programa katılan vatandaşlara su dağıtıldı.
Sahnenin ön tarafında bulunan gençler, sık sık "Kocaeli burada, Reisinin yanında" şeklinde slogan attı.