BURSA (AA) - Uludağ Üniversitesi (UÜ) Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Ömer Tarım, yazılı açıklamasında, genetik ve çevresel faktörlerin birleşik etkisinin çocuğun büyüme hızına ve nihai boyuna etki yaptığını bildirdi.
Boy kısalığının ebeveynlerden kaynaklanabileceğini aktaran Tarım, "Bunun yanı sıra Turner sendromu, Down sendromu gibi kromozom hastalıkları da olabilir. Çevresel faktörlere bağlı boy kısalığının en önemli nedeni ise beslenme yetersizliğidir. Bu durum sosyoekonomik nedenlere bağlı olabileceği gibi beslenmeyi olumsuz etkileyen sistemik hastalıklara da bağlı olabilir. Son olarak bütün organların kronik hastalıkları, büyüme geriliğine neden olabilir. Hatta bazen önemli sağlık sorunlarının ilk bulgusu, büyüme geriliği olabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Olası bir büyüme geriliğini zamanında teşhis edebilmek için çocuk hekimi veya aile hekimi muayenelerinde çocuğun boy ve ağırlık artışının izlenmesi gerektiğini belirten Tarım, şunları kaydetti:
"Büyüme geriliği, bazen küçük kardeşin boyunun büyük kardeşi geçmesiyle fark edilebilir. Bu kadar gecikmemek için bazı kolay rakamlar, yol gösterici olabilir. Normal bir çocuğun boyu, 1 yaşında ortalama 75 santimetreye ulaşır. Bundan sonra senelik büyüme hızı, ikinci yılda 12,5, üçüncü yılda 10, dördüncü yılda 7,5 ve erken okul yaşında her yıl 5 santimetre kadardır. Aileler ve hekimler, büyüme hızında görülebilecek yavaşlamalara dikkat etmelidir. Ayrıca çocukların aynı giysileri bir yıldan daha uzun süre giyebilmesi de ailelere ipucu verebilir. Büyüme hormonu eksik çocuklar, genellikle yaşından daha genç görünür. Yüz görünümü bebeksidir. Bu nedenle aileler, çocuğun çok zeki olduğunu düşünebilir. Aslında zekası yaşına uygun ama görüntüsüne göre öndedir. Sesi ince olabilir. Vücudun orta hattındaki kusurlar, uyarıcı olabilir. Örneğin, gözlerin birbirine yakın veya uzak olması, yarık damak-dudak, erkek çocukta penisin küçük olması, şüphe uyandırabilir. Eğer asıl sorun beyinle ilgili bir hastalıksa şiddetli baş ağrısı, şiddetli kusma ve sinir sistemi ile ilgili belirti ve bulgular görülebilir. Büyüme geriliği ne kadar erken fark edilirse tedavi şansı, o kadar yüksektir çünkü zamanla uzun kemiklerimizde yer alan ve epifiz denen büyüme hatlarının kapanmasıyla boy uzaması durur."
"Kalıcı boy kısalığına yol açabilir"
Tarım, "ergenlik gecikmesi"nin genellikle kemik yaşının da geri kaldığı bir durum olduğunu ve nihai boy açısından avantaj yaratabileceğini vurgulayarak, "Bu tarz ergenlik gecikmeleri, ailesel olabilir ve yapısal büyüme geriliği olarak bilinir ancak ergenlik gecikmesi, beyinde yer alan hipotalamus ve hipofiz bezindeki bir soruna bağlıysa bu gecikme, büyüme hormonu ve tiroid hormonlarının da eksikliğine neden olur ve eğer tedavi edilmezse kalıcı boy kısalığına yol açabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Boy kısalığının ebeveynlerden kaynaklanabileceğini aktaran Tarım, "Bunun yanı sıra Turner sendromu, Down sendromu gibi kromozom hastalıkları da olabilir. Çevresel faktörlere bağlı boy kısalığının en önemli nedeni ise beslenme yetersizliğidir. Bu durum sosyoekonomik nedenlere bağlı olabileceği gibi beslenmeyi olumsuz etkileyen sistemik hastalıklara da bağlı olabilir. Son olarak bütün organların kronik hastalıkları, büyüme geriliğine neden olabilir. Hatta bazen önemli sağlık sorunlarının ilk bulgusu, büyüme geriliği olabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Olası bir büyüme geriliğini zamanında teşhis edebilmek için çocuk hekimi veya aile hekimi muayenelerinde çocuğun boy ve ağırlık artışının izlenmesi gerektiğini belirten Tarım, şunları kaydetti:
"Büyüme geriliği, bazen küçük kardeşin boyunun büyük kardeşi geçmesiyle fark edilebilir. Bu kadar gecikmemek için bazı kolay rakamlar, yol gösterici olabilir. Normal bir çocuğun boyu, 1 yaşında ortalama 75 santimetreye ulaşır. Bundan sonra senelik büyüme hızı, ikinci yılda 12,5, üçüncü yılda 10, dördüncü yılda 7,5 ve erken okul yaşında her yıl 5 santimetre kadardır. Aileler ve hekimler, büyüme hızında görülebilecek yavaşlamalara dikkat etmelidir. Ayrıca çocukların aynı giysileri bir yıldan daha uzun süre giyebilmesi de ailelere ipucu verebilir. Büyüme hormonu eksik çocuklar, genellikle yaşından daha genç görünür. Yüz görünümü bebeksidir. Bu nedenle aileler, çocuğun çok zeki olduğunu düşünebilir. Aslında zekası yaşına uygun ama görüntüsüne göre öndedir. Sesi ince olabilir. Vücudun orta hattındaki kusurlar, uyarıcı olabilir. Örneğin, gözlerin birbirine yakın veya uzak olması, yarık damak-dudak, erkek çocukta penisin küçük olması, şüphe uyandırabilir. Eğer asıl sorun beyinle ilgili bir hastalıksa şiddetli baş ağrısı, şiddetli kusma ve sinir sistemi ile ilgili belirti ve bulgular görülebilir. Büyüme geriliği ne kadar erken fark edilirse tedavi şansı, o kadar yüksektir çünkü zamanla uzun kemiklerimizde yer alan ve epifiz denen büyüme hatlarının kapanmasıyla boy uzaması durur."
"Kalıcı boy kısalığına yol açabilir"
Tarım, "ergenlik gecikmesi"nin genellikle kemik yaşının da geri kaldığı bir durum olduğunu ve nihai boy açısından avantaj yaratabileceğini vurgulayarak, "Bu tarz ergenlik gecikmeleri, ailesel olabilir ve yapısal büyüme geriliği olarak bilinir ancak ergenlik gecikmesi, beyinde yer alan hipotalamus ve hipofiz bezindeki bir soruna bağlıysa bu gecikme, büyüme hormonu ve tiroid hormonlarının da eksikliğine neden olur ve eğer tedavi edilmezse kalıcı boy kısalığına yol açabilir." değerlendirmesinde bulundu.
