ANKARA (AA) - Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, 2017'den bu yana "mesleki eÄŸitim merkezi" adı altında bölgede yaÅŸayan insanları yargı kararı olmadan alıkoyduÄŸu 380'den fazla yeniden eÄŸitim kampı ve gözaltı merkezi kurulduÄŸu ileri sürüldü.
Avustralya Stratejik Siyaset Enstitüsü (ASPI), "Sincan Veri Projesi" kapsamında yayımladığı raporda, görgü tanıklarının ifadeleri, medyada yer alan haberler, gazetecilerin ve araÅŸtırmacıların bulguları ile yerel yönetimin resmi inÅŸaat tedarik ilanlarından yola çıkarak uydu fotoÄŸrafları üzerinde yaptığı incelemelerde, bölgede yeniden eÄŸitim kampı ve gözaltı merkezi olduÄŸundan ÅŸüphelenilen 380'den fazla bina ve tesisin yerini tespit etti.
2018 sonunda sayısı 100 olan bu türden merkezlerin miktarının ve büyüklüÄŸünün son iki yılda belirgin ÅŸekilde arttığına dikkat çekilen raporda, uydu fotoÄŸraflarında, Temmuz 2019-Temmuz 2020 döneminde bölgedeki 61 merkezde yeni inÅŸaat ve geniÅŸletme çalışmalarının yürütüldüÄŸü, 14 merkezde ise halen inÅŸaat çalışmalarının sürdüÄŸünün gözlendiÄŸi belirtildi.
Yeni inÅŸa edilen merkezlerin yüzde 50'sinin yüksek güvenlikli olduÄŸu kaydedilen raporda, bunun düÅŸük güvenlikli "yeniden eÄŸitim merkezlerinden" yüksek güvenlikli "gözaltı merkezi ve hapishanelere" doÄŸru bir politika deÄŸiÅŸikliÄŸine iÅŸaret edebileceÄŸi deÄŸerlendirmesi yapıldı.
Öte yandan raporda söz konusu dönemde en az 70 merkezde, iç kısımlarda bulunan çitli bölümlerin ve yüksek dış duvarların kaldırılarak güvenlik önlemlerinin azaltıldığı, 8 merkezin ise tasviye edilmekte olduÄŸuna dair iÅŸaretler görüldüÄŸü bilgisi paylaşıldı.
ASPI araÅŸtırmacıları, söz konusu bulguların Çinli yetkililerin "mesleki eÄŸitim merkezleri" olarak tanımladıkları merkezlerdeki tüm kursiyerlerin 2019 sonunda mezun olduÄŸuna dair açıklamalarıyla çeliÅŸtiÄŸi deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki tartışmalı kamplarÇin'de son yıllardaki Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleÅŸtiriliyor. Pekin'in "mesleki eÄŸitim merkezleri" olarak adlandırdığı ancak uluslararası kamuoyunun "yeniden eÄŸitim kampları" ÅŸeklinde tanımladığı yerlerde BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon kiÅŸinin tutulduÄŸu tahmin ediliyor.
Pekin yönetimi, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde kaç kamp bulunduÄŸuna, buralarda kaç kiÅŸinin olduÄŸuna ve söz konusu kiÅŸilerden ne kadarının sosyal hayata döndüÄŸüne iliÅŸkin bilgi vermiyor. Çin'in, bölgede yaÅŸayan Müslüman Uygurlara, Çince dil eÄŸitimi ile mesleki ve kültürel kurslar verdiÄŸini öne sürdüÄŸü kampların durumu hakkında net verileri paylaÅŸmaması, uluslararası kamuoyunda derin kaygılara yol açıyor.
BM Ä°nsan Hakları Konseyine üye 22 ülke, Temmuz 2019'da, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ve diÄŸer azınlıklara yönelik muamelesini eleÅŸtiren ve kitlesel gözaltıların durdurulması çaÄŸrısında bulunan mektubu imzalamıştı.
BM ve diÄŸer uluslararası örgütler, kampların incelemeye açılması çaÄŸrılarını yinelerken, Çin ÅŸimdiye kadar kendi belirlediÄŸi birkaç kampın az sayıda yabancı diplomat ve basın mensubu tarafından kısmen görülmesine izin verdi. Çin makamları, BM yetkililerinin doÄŸrudan bilgi almak amacıyla bölgede serbestçe inceleme yapma taleplerini ise geri çevirdi.
