PEKİN - Tevfik Durul
Çin'in 60 yıldır uyguladığı "panda diplomasisi", Devlet Başkanı Şi Cinping'in geçen haftaki Almanya ziyareti vesilesiyle bu ülkeye verilen bir çift pandayla tekrar uluslararası kamuoyunun gündemine geldi.
Şi, G20 Liderler Zirvesi öncesi başkent Berlin'deki temasları sırasında Almanya Başbakanı Angela Merkel ile bu ülkeye gönderilen 4 yaşındaki Mıngmıng ve 7 yaşındaki Çiaoçing panda çiftinin 15 sene kalacağı Panda Parkı'nı ziyaret etti.
Çin'in, Almanya'ya hediye ettiği panda çiftiyle dünya genelindeki "diplomat panda"larının sayısı 48'e ulaştı.
Pandalar, Çin'in ulusal değeri olarak uzun yıllardır diğer ülkelerle dostluğu pekiştirme, gerginlik yaşanan ülkelerle buzları kırma ve ülke imajını güçlendirme adına büyük rol oynuyor.
Sovyetler'e hediye edilen Pingping ile başlamıştı
Çin'in panda diplomasisi, 1957'de Sovyetler Birliği'ne hediye edilen Pingping ile başlamıştı. Ülkenin ilk diplomat pandası, iklim değişikliğine ayak uyduramadığı için dördüncü yılını tamamlayamadan hayatını kaybetmişti.
Dönemin Çin Başbakanı Cou Inlay, 1972'de Pekin'e, "buzları kırmak" için ziyarette bulunan ABD Başkanı Richard Nixon'a, Linlin ve Şingşing adlı iki pandayı ABD'ye hediye edebileceklerini belirtmişti.
ABD'ye gönderilen Linlin ve Şingşing, sadece ilk aylarında Washington'daki Ulusal Hayvanat Bahçesi'ne 1 milyon ziyaretçi çekerek Amerikan halkının gönlünü fethetmişti.
İlk denemenin başarısını gören Çinli yetkililer, ilerleyen yıllarda Japonya, Almanya, Fransa ve İngiltere'ye de ikili ilişkileri geliştirmek adına pandalar göndermeye başladı.
Resmi verilere göre, panda diplomasisinin başlatıldığı 1957'den 1982'ye kadar 9 ülkeye 23 panda gönderildi ve hiçbiri geri dönmedi.
Yurt dışına gönderilen pandaların çabuk rahatsızlanması ve erken yaşlarda ölmesi üzerine panda diplomasisi sorgulanmaya başladı.
"Büyükelçilik"ten sonra "ticari ateşelik"
Diğer ülkelerle ilişkilerini geliştirirken soyu tükenmekte olan pandaların korunmasını da garanti altına almak isteyen Çin, 1982'de hediye uygulamasını durdurdu ve 1984'de kiralama programını yürürlüğe soktu.
Plan, pandaların "büyükelçilik" vazifesinden "ticari ateşe" konumuna getirilmesini öngörüyordu.
ABD'deki onlarca kent, üç aylık panda kiralama programı için Çin'e milyonlarca dolar ödedi. Kendilerini diplomasiden sonra ticari açıdan da kanıtlayan pandalar, ülkelerinin gururu olmaya devam etti.
Yoğun yurt dışı seyahatleri yapan pandaların üreme oranındaki düşüş ve akrobatik şovlar için zorlu eğitim programları, eleştirileri de beraberinde getirdi.
Bunun üzerine kiralama programını da iptal eden Çin, 1994'de "ortak bakım" planını başlattı.
Genç pandalar 4 yaşında Çin'e geri gönderiliyor
Program kapsamında pandaların yaşamına ilişkin bilimsel araştırma yapmak isteyen alıcı ülkenin, Çin'e 10 yıllık konaklama için 10 milyon dolar ödemesi gerekiyor.
Bu program, uygulandığı son 23 senede, kapsamı ve tüm taraflara uygunluğu dolayısıyla kabul gördü. Meylun, Meyhuan ve Baobao, program kapsamında ABD'ye gönderilen ilk pandalar oldu.
Çin ile ABD arasında 2000'de yapılan ortak bakım anlaşması, bu ülkede doğan pandaların 4 yaşına geldiğinde Çin'e gönderilmesi şartını içeriyor.
Çin'in 48 diplomat pandası yurt dışında
Pekin yönetiminin, halen 14 ülkeyle uzun süreli ortak bakım anlaşması bulunuyor.
ABD'de 12, Japonya'da 8, Singapur'da 4, Malezya ve İspanya'da 3'er, İngiltere, Fransa, Almanya, Belçika, Avusturya, Kanada, Avustralya, Hollanda ve Tayland'da 2'şer olmak üzere dünya genelinde Çin'in halen 48 diplomat pandası bulunuyor.
Genç pandaların ayrılışı bu ülkelerde üzüntüye neden olsa da diplomat pandalar, Çinlilerin diğer ülke halklarıyla gönül bağının kuvvetlenmesinde başrol oynamaya devam ediyor.
Dünyada sadece bin 600 panda kaldığı sanılıyor. Doğal ortamlarının bozulması ve doğum oranlarının azalması nedeniyle tehdit altındaki türler arasında yer alan pandaların büyük bir kısmı, Çin'in orta kesimindeki bakım merkezlerinde bulunuyor.
dikGAZETE.com
