Çin ile ABD arasında ticaret savaşının fitili ateşlendi

PEKÄ°N- FUAT KABAKCI -

Dünyanın en büyük iki ekonomisi Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşının fitili, ABD BaÅŸkanı Donald Trump’ın imzaladığı genelgeyle ateÅŸlendi. Ä°ki büyük ekonomi kendi çıkarlarını koruma konusunda kararlılık gösterirken, böyle bir ticaret savaşının küresel ekonomiyi olumsuz etkileyeceÄŸinden endiÅŸe ediliyor.

Bir yanda ABD tarafı, Çin'e karşı ticaret savaşında 60 milyar dolarlık vergi genelgesini hayata geçirirken, diğer yandan 1,2 trilyon tutarında dolar tahvilini elinde bulunduran Çin, misillemede sonuna kadar gideceğini bildiriyor. Genelgenin yürürlüğe gireceği 45 günlük süre zarfında, iki tarafın karşılıklı hamleleri ve yapacağı pazarlıkların sonucu merakla bekleniyor.

ABD, Pekin yönetimini batılı şirketlerin Çin piyasasına girmesi için teknoloji transferi yapmak ve bu şirketlerin fikri mülkiyet haklarını uygun olmayan yollardan edinmekle suçluyor.

Güney Çin Denizi’nde Pekin yönetiminin hak iddia ettiÄŸi sularda görülen ABD destroyerleri ve ABD -Tayvan arasında karşılıklı üst düzey ziyaretleri kararlaÅŸtıran "Tayvan ziyaret kararı” imzalaması, Çin’in tepkisini çekerken, iki ülke arasında ticaret savaşına gebe yeni bir çatışma alanlarına Trump’ın imzaladığı genelgeyle bir yenisi daha eklendi.

ABD Hazine Bakanlığı ve Ticaret TemsilciÄŸi (USTR), Beyaz Saray'ın talebi üzerine Çin’e yönelik fikri mülkiyet hakları hırsızlığı kapsamında geçen yıl aÄŸustos ayından bu yana yürüttüğü soruÅŸturmasını tamamladı.

1974 tarihli Ticaret Yasası’nın 301 numaralı bölümü baÄŸlamında yapılan soruÅŸturmada, Çin’in ABD’de üretilen teknolojilere eriÅŸmek için uygun olmayan yollara baÅŸvurduÄŸu öne sürüldü. Bunun sonucunda ABD BaÅŸkanı Trump, "birçokların ilki" olarak bahsettiÄŸi ve 60 milyar dolara ulaÅŸan ek gümrük vergi ve yaptırım kısıtlamalarını içeren genelgeyi imzaladı.

Çin'in aylardır dile getirdiÄŸi "Ticaret savaşının kazananı olmaz. Herkes bundan zarar görür” söylemi, Trump’ı bu ticaret savaşının fitilini ateÅŸleme konusunda durdurmadı. Trump'ın genelgesi, ABD medyasının Beyaz Saray kaynaklarına dayandırdığı haberlere göre, 1300 kategorideki Çin menÅŸeili ürünleri kapsıyor.

Genelgenin ağırlıklı olarak Çin'in teknoloji ürünlerini hedef aldığı bilinse de, 15 gün içinde hangi tür ürünleri kapsadığı net olarak açıklanacak. 30 günlük süreyle kamunun incelemesine açık olacak genelge, Pekin ile Washington'a en az 45 günlük müzakere ve pazarlık yapma zamanı tanısa da iki ülke ulusal çıkarlarını korumakta kararlı olduğunu vurguluyor.

ABD BaÅŸkanı Donald Trump’ın Cuma günü imzaladığı genelge öncesinde basına yaptığı açıklamada bu hamleyi "birçokların ilki” olarak nitelendirdi.

Trump'ın göreve geldiÄŸi 2017’de 566 milyar dolar dış ticaret açığı vererek son 9 yılın en yüksek rakamını gören ABD, ticaretinin 375 milyar dolarını Çin’e karşı verdi.

Çin ile ticari iliÅŸkilerinin adil olmadığını her fırsatta dile getiren Trump, geçen hafta da Twitter hesabından "Çin'den ABD ile olan devasa ticaret açığını 1 milyar dolar düşürmesi için 1 yıllık bir plan geliÅŸtirmesi istendi.” ifadesini paylaÅŸmıştı.

Daha sonra Trump’ın bu ifadesini düzelten Beyaz Saray, "1 milyar doların yanlışlıkla yazıldığını ve BaÅŸkan Trump'ın 100 milyar dolar yazmak istediÄŸini" kaydederek konuya açıklık getirmiÅŸti.

Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump, kasım ayında yaptığı Çin ziyaretinde, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşmesinde ticaret açığı gündemini masaya getirmişti. Söz konusu görüşmede hangi alanları kapsadığı konusunda detayın verilmediği 259 milyar dolar değerinde bir dizi ticaret ve yatırım anlaşması imzalanmıştı.

ABD tarafının bu paylaşımlarına bakıldığında "birçokların ilki" olarak nitelendirilen 60 milyar dolarlık gümrük vergisi ve yatırım kısıtlama kararının, 100 milyar dolara kadar çıkabileceği tahmin ediliyor.

Pekin yönetimi, ABD’nin bu atağına karşı "Ticaret savaşının kazanı olmaz” söylemini daha ileri taşıyarak misilleme yapacağını duyurdu. Bu konudaki kararlılığa iliÅŸkin Çin Ticaret Bakanlığı, “Bir ticaret savaşı yapmak istemiyoruz ancak ticaret savaşından da korkmuyoruz.” ifadelerini kullanarak, ABD’den ithal ettiÄŸi yaklaşık 3 milyar dolar tutarında 128 ürün için iki aÅŸamada yüzde 15 ile yüzde 25 vergi tarifesi planladıklarını duyurdu.

Bakanlığa göre, ilk aşamada ABD'den ithal edilen 977 milyon dolar değerinde kuru ve yaş meyve, çelik, şarap dahil 120 kalemde yüzde 15 ek vergi uygulanacak, ikinci aşamada ise değeri 1,99 milyar doları bulan domuz eti ve ürünleri ile alüminyum dahil 8 ürüne yüzde 25 ek vergi getirilecek.

Kaynak: AA