Ankara
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Kurtuluş Savaşı sonrası yeni bir yönetime kavuşan Türkiye'nin ilk siyasi partisi, Milli Mücadele'nin önderi Mustafa Kemal Atatürk tarafından kuruldu. "Halk Fırkası" olarak kurulan partinin adının başına, 1924'te "Cumhuriyet" sözcüğü getirildi. 1935'teki dördüncü kurultayda ise "Cumhuriyet Halk Partisi" adını aldı.
Dünyanın en eski birkaç partisinden biri olan,1923'ten 1950'ye kadar aralıksız iktidarda kalan CHP, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından kapatıldı. Parti daha sonra 3821 Sayılı Yasa'ya dayanılarak kuruluşunun 69'uncu yıl dönümü olan 9 Eylül 1992 günü tekrar açıldı.
Vekaleten görev alanlar hariç, CHP'de genel başkanlık koltuğuna Atatürk, İsmet İnönü, Bülent Ecevit, Hikmet Çetin, Altan Öymen, Deniz Baykal ve Kemal Kılıçdaroğlu oturdu.
Tarihi kurultayda Nutuk okundu
İlk kurultayı Sivas Kongresi kabul edilen CHP'de, bugüne kadar 37 olağan ve 19 olağanüstü kurultay gerçekleştirildi.
Partinin 15 Ekim 1927'de yapılan ikinci kurultayı, Atatürk'ün "Büyük Nutuk"u okuduğu kurultay olarak tarihteki yerini aldı. Kurultay kapsamında, 15-20 Ekim arasında toplam 36 saat 33 dakika konuşma yapan Atatürk, 19 Mayıs 1919'da başlayan Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın tüm dönemlerini ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş koşullarını belgelere dayanarak anlattı. "Gençliğe Hitabe" bölümüyle sona eren kurultayda, "Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik ve Laiklik", partinin dört temel ilkesi olarak belirlendi.
CHP'nin ilkelerine, 10 Mayıs 1931'de yapılan üçüncü olağan kurultayda, "Devletçilik ve Devrimcilik" eklendi. Böylelikle, partinin amblemi olacak "altı ok"un felsefesini oluşturan altı ilkenin, parti programına ve tüzüğüne giriş süreci tamamlandı.
CHP'nin 9 Mayıs 1935'teki dördüncü olağan kurultayı, Atatürk'ün katıldığı son kurultay oldu.
CHP Baykal ile tekrar siyaset sahnesinde
Parti, ilk olağanüstü kurultayını Atatürk'ün vefatı üzerine 26 Aralık 1938'de yaptı. Genel başkanlığa seçilen İsmet İnönü, yaklaşık 33 yıl bu görevi sürdürdü.
İnönü'nün istifasının ardından partinin başına, 14 Mayıs 1972'de yapılan 6. Olağanüstü Kurultay'da Bülent Ecevit geçti. 24 Mayıs 1979'daki 24. Olağan Kurultay ise CHP'nin "Ecevitli" son kurultayı oldu. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra, 30 Ekim 1980 tarihli dilekçesiyle genel başkanlıktan ayrıldığını açıklayan Ecevit, bir daha CHP'ye dönmedi.
Darbenin ardından kapatılan parti, 9 Eylül 1992'de yapılan kurultay sonrası genel başkanlığa seçilen Deniz Baykal ile tekrar siyaset sahnesinde yerini aldı.
CHP'de, Hikmet Çetin ve Altan Öymen de genel başkanlık koltuğuna oturan isimler oldu.
Kılıçdaroğlu, 12 yıldır partisinin başında
Deniz Baykal'ın istifası sonrası 2010'daki 33. Olağan Kurultay'dan bu yana genel başkanlığını Kemal Kılıçdaroğlu'nun yürüttüğü CHP'de bugüne kadar 7 genel başkan görev yapmış oldu.
12 yıldır CHP Genel Başkanlığı görevini yürüten Kılıçdaroğlu, 25-26 Temmuz 2020 tarihinde Ankara'da yapılan 37'nci Olağan Kurultay'da tek aday gösterilerek yeniden genel başkanlığa seçildi.
CHP'nin Temmuz 2022'de yapılması gereken 38. Olağan Kurultayı ise Parti Meclisinin aldığı karar doğrultusunda bir yıl ertelendi.
"Türkiye’yi çağdaş uygarlığa ulaştıracak ve onu aşacağız"
Genel Başkan Yardımcısı Seyit Torun, AA muhabirine yaptığı açıklamada, CHP'nin masa başında, avukatlık bürolarında değil Milli Mücadele cephelerinde, savaş meydanlarında kurulduğunu belirtti.
CHP'nin, tüm zor koşullara rağmen tüm sorunların, çözümlerin milletin meclisinde müzakere edilmesini ve milli iradenin yüce Mecliste vücut bulmasını esas alan parti olduğunu ifade eden Torun, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının, "Hakimiyet bila kaydü şart milletindir." dediğini hatırlattı. Torun, şöyle devam etti:
"99'uncu yaşını kutladığımız Cumhuriyet ile yaşıt olan partimiz, bugün de ülkemizin içinde bulunduğu zor şartlarda Cumhuriyet'in iradesini ortaya koyma sorumluluğunu üstlenmektedir. CHP aynı zamanda Cumhuriyet'imizin ikinci yüzyılında ülkemizi ve milletimizi içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtaracak olan partidir. Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğündeki kurucu kadrolardan aldığımız ilhamla Cumhuriyet'imizi demokrasiyle taçlandıracağız. CHP'nin tarihsel mücadelesi, partimizin ve Cumhuriyetimizin 100. yılına giden süreçte demokratik bir zafere ulaşacak. Kurucumuz Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarından aldığımız güç ve inançla, 99 yıl sonra da yolumuza devam ediyoruz ve bu yoldan asla dönmeyeceğiz. Hep beraber Türkiye’yi çağdaş uygarlığa ulaştıracak ve onu aşacağız."
99'uncu yıl etkinlikleri
CHP'nin 99'uncu kuruluş yıl dönümü kapsamında, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığında Anıtkabir'de yarın saat 09.30'da Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Parti Meclisi üyeleri, milletvekilleri, Yüksek Disiplin Kurulu üyeleri, kadın ve gençlik kolları başkanlarının katılımıyla çelenk sunum töreni gerçekleştirilecek.
Anıtkabir ziyaretinin ardından Parti Meclisi toplanacak.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com
