ÇANAKKALE (AA) - Troia Müzesi Müdürü Rıdvan Gölcük, açılışta gazetecilere, Troia Antik Kenti'ndeki kazıların bu yıl 150. yılı olduÄŸunu hatırlattı.
Ä°lk kazı izninin 29 Haziran 1871 yılında verildiÄŸini vurgulayan Gölcük, "Bu 150 yıl oldukça tartışmalı bir zaman dilimi. O zamandan günümüze kadar çıkan eserler, kazıcılar ve eserlerin kaçırılması tartışmalı. Bu konuda oldukça sorunlar var. Tabii ki bir yandan sadece kazının 150'nci yılı deÄŸil, Maarif Nazırı Saffet PaÅŸa burada kazılar baÅŸlamadan 10 gün önce bu araziyi yani Hisarlık Tepe'yi kamulaÅŸtırmıştı. Aynı zamanda bu sadece toprak mülkiyeti hakkında deÄŸil, Troya'nın kamulaÅŸtırılmasının 150'nci yılı. Troya fikrinin ve felsefesinin o mülkiyete sahip çıkışın da belki de 150’nci yılı." dedi.
Troya Kazıları'nı çoÄŸunlukla Heinrich Schliemann'ın günlükleri üzerinden, onun öznel anlatımıyla aktarıldığını ifade eden Rıdvan Gölcük, ÅŸöyle devam etti:
"Fakat bu kez dedik ki, sadece Schliemann'ın günlüklerinden okuyabileceÄŸimiz bir ÅŸey deÄŸil. Acaba bizim devlet arÅŸivlerinde Troya meselesi nasıl yer aldı? Mesela, bu sergi itibariyle göreceÄŸiz ki Troya kazıları baÅŸlamadan bizim bir yasamız vardı. Asar-ı Atika Nizamnamesi 1869 yılında çıkmıştı ve bunu da Maarif Nazırı Saffet PaÅŸa çıkartmıştı. Ardından Schliemann, kazılar için baÅŸvuru yaptığında köylüden 40 dönümlük bir arazi satın almak istedi. Çünkü, arazi onun olduÄŸunda içinden çıkacak her eser onun olacaktı. Maarif Nazırı Saffet PaÅŸa bu tehlikeyi görmüÅŸtü ve Schliemann’a kazı izni vermeden neredeyse 10 gün önce Hisarlı Tepe’yi yani Troya arazisini kamulaÅŸtırdı ve çıkan eserlerin Schliemann'ın olmasının önüne geçti. Verilen kazı izninde eserlerin yurt dışına çıkarılmasının yasak olduÄŸu hükmü yer alıyordu ve buna raÄŸmen 1873 yılında Schliemann bu eserleri kaçırdı. Peki bu nasıl oldu? Bir padiÅŸah fermanı mı yoksa buradaki bürokratlar mı yardım etti? Belgeler bize ne söylüyor, hayır."
Schliemann'ın Troia Hazinelerini hileyle yurt dışına çıkarttığını anlatan Gölcük, "Bizim devlet arÅŸivlerimiz Schliemann'dan bahsederken diyor ki, 'Eserleri yurt dışına aşıran'. 1874 yılında Atina'da bir mahkeme açtık. Bu mahkeme eski eserlerin geri kazanılması konusunda açılan ilk mahkemedir. Bu sergiyle Osmanlı Devlet ArÅŸivlerinde bu korumacılığın ne boyutta yapıldığını gösteren Troya eserlerini, Troya Kentine nasıl sahip çıkıldığını gösteren ve bugüne kadar pek bilinmeyen hususları ziyaretçilerimizle paylaÅŸmak istedik. Olayın bir de bu yönüne dikkat çekmek, bir de arÅŸivler üzerinden anlaşılmasını istedik. Troya Kazı BaÅŸkanlığı ile ortaklaÅŸa yaptığımız bu sergi 1 Kasım’a kadar Troya Müzesi’nde yer alacak ve bugüne kadar hatalı bilinen birçok ÅŸeyi temelinden sarsacak." diye konuÅŸtu.
Ardından sergiye katılanlar Osmanlı belgelerinde yer alan kayıtların aktarıldığı sergiyi gezdi.
Sergiye AK Parti Çanakkale Milletvekili Jülide Ä°skenderoÄŸlu, Çanakkale Belediye BaÅŸkanı Ülgür Gökhan, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Rektörü Prof. Dr. Sedat Murat, Çanakkale SavaÅŸları Gelibolu Tarihi Alan BaÅŸkanı Ä°smail KaÅŸdemir, Troia Antik Kenti Kazı Heyeti BaÅŸkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan ile ÇOMÜ Tarih Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Ali Sönmez ve çok sayıda davetli katıldı.
Muhabir: Burak Akay
